2 - Voltooid deelwoord, tegenwoordig deelwoord en Engelse werkwoorden

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Werkwoordspelling

Programma

- Herhaling
- Voltooid deelwoord
- Tegenwoordig deelwoord
- Engelse werkwoorden

Herhaling

enkelvoud PV TT

ik-vorm

ik-vorm+t

-ik-vorm lijkt op de stam

meervoud PV TT

lijkt altijd op het

 hele werkwoord

Zet de persoonsvorm in de t.t.:
Hij (bekennen) het eerlijk.

.

Herhaling PV VT 

enkelvoud          of        meervoud 

                                            eindigt altijd op ...-en

Drie soorten:

1. sterke ww          (die moet je leren)

2. zwakke ww ......  =>  -te(n) 

3. zwakke  ww       => -de(n)

.

Zwakke werkwoorden waarvan de stam eindigt op
een medeklinker die in 't kofschip X zit, gaan als smurfen.

.

.

    Mag ik de verleden tijd met -te(n)
     vervoegen? Ja, als de stam eindigt op een medeklinker uit
     't kofschip X.

                              Zoniet, dan gebruik ik -de(n).

'T KoFSCHiP eX

Ik (wachten v.t.)

Stap 1. Hele werkwoord -en = wacht

Stap 2. Staat de laatste letter in 'T X KFSCHP?
Stap 3. Ja? -te          - of -         Nee? -de

Stap 4. Ja. Dus: Ik wachtte

Vul de pv vt in:
Toen mijn ouders (trouwen), hebben ze een groot feest gegeven.

Voltooid deelwoord

Begint altijd met ge- be- ver- her- of ont-

Staat nooit als enige werkwoord in een zin.

Ik ben naar school geweest.

Ik heb de balans opgemaakt.

voltooid deelwoord   

.

sterke werkwoorden

veranderen van klank

zwakke werkwoorden

ge+stam+t/d

Er zijn geen regels voor het vervoegen van sterke werkwoorden. 

Je moet ze onthouden. 

Zij hebben gelopen.

De kast is verkocht.

Dat hebben wij vermeden. 

Ik ben verrast. 

woorden met ver- her- ont- be- of -er krijgen geen ge- extra ervoor

Bij het voltooid deelwoord gebruik je het 't ex-kofschip 

om zeker te weten of je een t of een d moet schrijven. 

Vaak wordt het voorvoegsel ge- voor de stam van het werkwoord geplaatst en komt er een d of t achter. 

veel werkwoorden die beginnen met be-, er-, ge-, her-, ont- of ver-: bewonen - bewoond, erkennen - erkend, gebeuren - gebeurd, herinneren - herinnerd, ontdekken - ontdekt, verdelen - verdeeld

In een zin met een voltooid deelwoord 

is de persoonsvorm een hulpwerkwoord. 

Wij hebben de tas gevonden. 

Ik ben verrast. 

Een voltooid deelwoord mag je langer maken

om te horen waar het op eindigt

Ik heb gewerkt – gewerkte

Mijn horloge is ontvreemd - ontvreemde

Als je het niet hoort, gebruik je ‘t ex kofschip

Ik ben gisteren verhuis? – verhuiste/verhuisde

Verhuizen –en = verhuiz  z = niet in ‘t ex kofschip  verhuisd

Verlengproef

Maak het voltooid deelwoord langer om te horen

waar het op eindigt. 

Ik heb gewerkt – gewerkte

Weet je het niet? Denk aan de pv in de vt.

De laatste letter van het voltooid deelwoord past bij de

pv verleden tijd.           -te(n)     of      -de(n)

Voltooid deelwoord

Verleng het woord:

gestorte => gestort

gestalde => gestald

Check eventueel de pv
in de verleden tijd (met 't kofschip X).

Ik stortte. Ik heb gestort.

Ik stalde. Ik heb gestald.

Tegenwoordig deelwoord = onvoltooid deelwoord

Nog niet klaar

Rennend belde ik op.

Lachend keek ik hem aan.

Er is iets in Zwolle (gebeuren).

Vul het juiste woord in:
In Zwolle zijn drie grote bronzen beelden (roven)

Gebeurt/gebeurd

Er is iets in Zwolle gebeurd --> Voltooid deelwoord

Wat gebeurt er in London? --> Tegenwoordige tijd --> stam + t

V.d. bijvoeglijk gebruikt

Zegt iets over het zelfstandig naamwoord

 

Staat altijd voor het zelfstandig naamwoord

De geverfde muur is rood.

De gelakte tafel glanst.

bij een v.d. bijvoeglijk gebruikt:

Schrijfwijze is altijd zo kort mogelijk!
(zonder dat de uitspraak verandert)

De gestrande olietanker ligt vast.

De vergrote foto is mooi.

De geplette tomaat is plat.

Tegenwoordig deelwoord

Eindigt altijd op een D

Giechelend komen de meiden het klaslokaal binnen.

Bijvoeglijk --> Het dravende paard, bokt hoog

Tegenwoordig deelwoord = onvoltooid deelwoord

Nog niet klaar

Rennend belde ik op.

Lachend keek ik hem aan.

                                              Dat eindigt altijd op een d!

Engelse werkwoorden 

leenwoorden

Mijn neef (coachen) lange tijd het elftal waarin ik heb (voetballen).

Mees (deleten) gisteren per ongeluk zijn verslag.

Deleten - en = delet

Staat de laatste letter in het 'T eX KoFSCHiP? 

Ja! Dus --> Mees deletete (stam + te)
                   Je hebt een extra -e- nodig om de uitspraak te houden.

Vul het tegenwoordig deelwoord in: De kat eet (smakken) haar kauwstaafje met kipsmaak op

Aan de slag

Werkwoordspelling theorie en korte oefening:
- Voltooid deelwoord
- Bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord en tegenwoordig deelwoord
- Engelse werkwoorden