Thema 2 Ecologie

• Biologie / Verzorging
• Voortgezet speciaal onderwijs
• MBO
• Leerroute n2
• Studiejaar 4

ECOLOGIE

De ecologie bestudeert zowel de wisselwerking tussen organismen onderling, binnen populaties en levensgemeenschappen (de biotische milieufactoren), als de relaties van deze biologische eenheden met hun niet-biologische omgeving (de abiotische milieufactoren).

voedselrelaties, voedselketens, koolstofkringloop, biotisch en abiotische factoren, biologisch evenwicht, aanpassingen van dieren en planten en de organisatieniveau's,

belangrijke begrippen

Kort thema ( kleine 3 weken)

1. eten en gegeten worden

2. piramiden

3. koolstofkringloop

4. populaties

5. aanpassingen bij dieren

6. aanpassingen bij planten

     Voedselketen

• Een voedselketen begint altijd met een plant
• Volgende in de keten is een planteneter
• volgende in de keten is een vleeseter

Producenten: maakt organische stoffen uit 

anorganische stoffen (=fotosynthese!)

consumenten: halen organische stoffen uit voedsel

Voedselweb

In een voedselweb komen verschillende voedselketens voor.

opdracht:

 

maak een voedselketen uit dit voedselweb.

(gebruik alle regels die je net hebt opgeschreven)

Voedselweb

In een voedselweb komen verschillende voedselketens voor.

Producenten, consumenten & reducenten

Terugblikken check

1. Maak van de volgende organismen een voedselketen:

bladluis, lieveheersbeestje, eikenboom, merel

2. Schrijf in je eigen woorden op wat een producent is.

Basisstof 2: Piramiden

Je kent de begrippen piramide van biomassa en aantallen en je kan deze piramiden aflezen.

Piramide van aantallen

Piramide van biomassa

(altijd piramidevorm)

Biomassa/aantallen

1. In een piramide van [biomassa/aantallen]  kun je zien hoeveel individuen elke schakel van een voedselketen heeft.  
2. Je ziet in de afbeelding een voedselketen weergegeven in de vorm van een piramide. [biomassa/aantallen] 

1. piramide van biomassa

_______________________________________

2. biomassa

_______________________________________

3. piramide van aantallen

1.schema dat laat zien wat het gewicht is van alle organische stoffen in elke schakel van een voedselketen

_______________________________________

2.het gewicht van alle organische stoffen in een organisme

_______________________________________

3. schema dat laat zien hoeveel individuen in elke schakel van een voedselketen voorkomen

Waarom is de pijl bij elke schakel hier kleiner?

Energie in een voedselketen

groei, verbranding, restanten.

Koe groeit, poept restanten uit, spuugt stukken gras uit.

Verlies van energie naar de volgende schakel.

Waarom kunnen planten niet leven heeeeel diep in de oceaan?

1. piramide van biomassa

_______________________________________

2. biomassa

_______________________________________

3. piramide van aantallen

1.schema dat laat zien wat het gewicht is van alle organische stoffen in elke schakel van een voedselketen

_______________________________________

2.het gewicht van alle organische stoffen in een organisme

_______________________________________

3. schema dat laat zien hoeveel individuen in elke schakel van een voedselketen voorkomen

Weet je het nog?

• De begrippen producent, consument (1e, 2e en 3e orde), planten eter, vleeseter en hun plek in de voedselketen?
• Weet je goed het verschil tussen organische en anorganische stoffen. 
• Weet je het verschil te herkennen in een piramide van biomassa en aantallen.
• Fotosynthese 

Herhaling/korte oefening voedselketen

Maak een voedselketen in je schrift met alle organismen die je leest in de volgende tekst.

 De Oosterschelde is een zeearm. Bij laag water vallen grote delen van de Oosterschelde droog. Op die drooggevallen zandplaten krioelt het dan van de vogels die in de bodem zoeken naar voedsel, zoals schelpdieren. Daarna jaagt de vloed de vogels weg. De schelpdieren kunnen weer verder met het vangen van de microscopisch kleine algen.

 In de Oosterschelde is een dam met sluizen gebouwd. De sluizen van die Oosterscheldedam gaan alleen bij storm helemaal dicht. Door de dam is de dagelijkse verandering van het waterpeil bij hoog en laag water minder dan vroeger. Daardoor zijn de bij laag water droogvallende delen kleiner geworden.

Het antwoord

kleine algen ⇒  schelpdieren ⇒  vogels 

Basisstof 3

De koolstofkringloop

+ basisstof 1/2 ophalen.

Weet je het nog?

Je hebt geleerd:

-Hoe je een voedselketen maakt

-Dat een voedselketen altijd begint met een...........daarna met een ............

-Je kent de begrippen producent en consument 

-Wat het verschil is tussen een voedselketen/voedselweb

-Je weet wat het verschil is tussen een piramide van aantallen/biomassa en de verschillen in vorm.

Nieuwe kennis

Basisstof 3

De koolstofkringloop

- Je kan benoemen hoe Co2 steeds opnieuw wordt gebruikt in bruikbare plantaardige en dierlijke stoffen. Je gebruikt hierbij de juiste begrippen: producenten, consumenten en reducenten.

De Koolstofkringloop

Stoffen worden steeds opnieuw gebruikt

Circle of life

Sommige stoffen 

raken nooit op!

Zij worden keer 

op keer weer gebruikt.

• CO2
• mineralen
• water 

 

• De energie van de zon gebruikt de plant om glucose mee te maken.

1. Welke stoffen heeft een plant hier nog meer voor nodig?

1. planten gebruiken Co2 om te groeien > glucose maken.
2. planten worden gegeten door dieren
3. planten en dieren doen aan verbranding > Co2 komt vrij 
4. planten & dieren gaan dood
5. reducenten nemen deze organische stoffen op en zetten ze om tijdens de verbranding in organische stoffen: Co2, water en mineralen.

<En opnieuw>

 planten en dieren gaan weer dood (of worden opgegeten) en het cirkeltje is weer rond.

Aan de slag

• Teken de koolstofkringloop op je tafel.
• Verder werken met je planning.
• klaar? begin met je keuzeopdracht voor het portfolio

Populaties

Een populatie is een groep individuen in het zelfde gebied van dezelfde soort die zich met elkaar kunnen voortplanten.

Jullie zijn een populatie.

waardoor worden jullie beinvloed?

Abiotische invloeden

TL- licht (licht)

Tocht? (wind)

lek dak (neerslag)

kachel te warm (temperatuur)

benauwd (lucht)

vieze vloer (zand)

Biotische factoren

ontbijt gehad, eten in je tas? (voedselaanbod)

iemand luizen? wormpjes? (parasieten)

van leeuwen geen last..(Predatie)

boom voor het raam, hierdoor geen zon in je ogen (bescherming door vegetatie)

Als het goed is nog niet nodig (nestgelegenheid)

beetje ziekjes? (ziekteverwekkers bacteriën)

jeuk aan je teen? (schimmels)

Populaties in hetzelfde samenlevingsgebied noem je een levensgemeenschap

Populatiegroote/optimum

Veel konijnen = komen er meer vossen

 hierdoor minder konijnen & uiteindelijk

 ook weer minder vossen.

verhaal over meneer en mevrouw konijn en de vos

Voordat we verder gaan..

Ken je de volgende begrippen nog?

• producent, consument en reducent (planteneters, vleeseters)
• Biologisch evenwicht
• individu,levensgemeenschap, populatie, ecosysteem
• Biotische en abiotische factoren
• koolstofkringloop
• Voedselketen, voedselweb
• piramide van biomassa, piramide van aantallen

gestroomlijn lichaam, kieuwen om onder water te ademen.

Zoolgangers (leven op zachte ondergrond)

Dikke vacht (koud klimaat)

Lengte snavel

voor wie is welk voedsel?

Aanpassing bij dieren

• waterdieren, landzoogdieren, vogels
• vorm en functie

Kijkopdracht: How wolves change rivers

* Welke ecologische begrippen zie je in dit filmpje terug?

• documentaire maker
• volg je hem ook op insta? handig voor het volgende thema;)

Aanpassingen bij planten

Na de uitleg en het maken van de opdrachten weet je:

• de aanpassingen van planten in een droge en natte omgeving.
• de verschillen tussen schaduw en zonplanten.
• En je weet een aantal slimme trucjes van planten 

Aanpassingen aan een droge omgeving

aanpassingen aan een natte omgeving

Welke aanpassingen heb je gehoord en gezien?

Aanpassingen van

• Schaduwplanten (voorjaarsbloeiers)
• zonplanten
• klimplanten

BEST SLIM

De Rafflesia groeit in Azië. Wanneer deze parasiet bloeit, verspreidt hij de geur van rottend vlees om bestuivers (vliegen) aan te trekken.

Bremraap een NL parasiet

 Zodra een bremraapzaadje kiemt, gaat het worteltje van de bremraap op zoek naar een wortel van een andere plant. Het worteltje van de bremraap dringt vervolgens de wortel van de andere plant binnen om zo de voedingsstoffen uit die wortel te stelen. 

Waar moet je rekening mee houden als je planten in je huis neerzet?

Kun je het al dromen?

Fotosynthese & 

Verbranding

!!

!