Er zijn verschillende manieren om een tekst te lezen: leesstrategieën.
oriënterend lezen (vaststellen waarover de tekst gaat - het onderwerp);
globaal lezen (vaststellen welke kanten van het onderwerp worden besproken - deelonderwerpen);
precies lezen (een tekst helemaal goed begrijpen);
zoekend lezen (bruikbare informatie in een tekst vinden)/
Slide 6 - Slide
onderwerp en hoofdgedachte
Het onderwerp: met één woord of een paar woorden zeggen waarover de tekst gaat.
Lees de tekst oriënterend en vraag jezelf: waarover gaat deze tekst?
De hoofdgedachte van een tekst is één volledige zin die het belangrijkste samenvat wat in de tekst over het onderwerp gezegd wordt. (Is nooit een vraag!)
Lees de tekst precies. Soms staat de hoofdgedachte letterlijk aan het begin of eind van de tekst. Stel jezelf anders de vraag: wat is het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp gezegd wordt?
Slide 7 - Slide
Tekstdoelen
Elke tekst wordt geschreven met een doel: de schrijver wil iets bereiken. Vaak heeft een tekstsoort een vast tekstdoel.
Slide 8 - Slide
Alinea's en kernzinnen
Teksten zijn verdeeld in alinea’s. Een alinea bestaat uit een aantal zinnen die bij elkaar horen, omdat ze over hetzelfde gaan.
De belangrijkste informatie staat in de kernzin: meestal de eerste zin en soms de laatste. Heel soms ook de tweede zin. In de zinnen voor of na de kernzin staat dan een nadere uitleg of een voorbeeld.
Slide 9 - Slide
Opbouw van de tekst
Een tekst bestaat uit:
een inleiding;
een middenstuk;
een slot.
Slide 10 - Slide
De inleiding
De functies van de inleiding:
de lezer nieuwsgierig maken naar de rest van de tekst (voorbeeld, anekdote);
duidelijk maken wat het onderwerp van de tekst is (één of meer vragen stellen)
Slide 11 - Slide
Het slot
In een slot vind je meestal:
een conclusie (de hoofdgedachte) te herkennen aan signaalwoorden als 'dus', 'daarom'
een korte samenvatting te herkennenaan signaalwoorden als 'kortom' en 'al met al'.
Daarnaast vind je in het slot soms:
een aanbeveling (een advies);
een aansluiting bij de inleiding, zodat het verhaal mooi ‘rond’ is;
een toekomstverwachting.
Niet alle teksten hebben een ‘echt’ slot (bijv. een nieuwsbericht).