WK 37 VH3 Congruentie en bedrijvende/lijdende vorm

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

VH3 - Nederlands

Week 36 - les 1

Congruentie

Mevrouw Giesen

Agenda 

• Leerdoelen
• Congruentie, wat is dat?
•  Congruentie, lastige gevallen
• Zelfstandig aan de slag
• Afsluiting

Leerdoelen

• Ik weet wat congruentie is.
• Ik kan congruentie herkennen.

Congruentie, wat is dat?

In zinnen komt de persoonsvorm in persoon en getal overeen met het onderwerp.

Dat heet congruentie. Bij een enkelvoudig onderwerp hoort een enkelvoudige persoonsvorm en bij een meervoudig onderwerp een meervoudige persoonsvorm. 

Lastige gevallen

Bij woordgroepen met een enkelvoudige kern en een meervoudige nabepaling richt de persoonsvorm zich naar de kern:

– Het merendeel (kern: enkelvoud) van de docenten (nabepaling: meervoud) controleert regelmatig het huiswerk.

Lastige gevallen

Als het onderwerp een verzamelnaam is voor personen, dieren en dingen, is de persoonsvorm enkelvoudig:

– De overheid waarschuwt je tijdens noodsituaties via NL-Alert.

Lastige gevallen

In de constructie een van de + meervoudig woord + die volgt in de bijvoeglijke bijzin een meervoudige persoonsvorm: een van de … die; op de puntjes vul je een meervoudig woord in:

 – Een van de patiënten, die naar een ander ziekenhuis verhuisden, was mijn moeder.

Lastige gevallen

In de constructie een van de + meervoudig woord + die volgt in de bijvoeglijke bijzin een meervoudige persoonsvorm: een van de … die; op de puntjes vul je een meervoudig woord in:

 – Een van de patiënten, die naar een ander ziekenhuis verhuisden, was mijn moeder.

Lastige gevallen

Bij meervoudige titels van boeken, films enzovoort volgt een enkelvoudige persoonsvorm:

 – Sprookjes van Moeder de Gans is een verzameling volksverhalen van de Franse schrijver Charles Perrault.

Lastige gevallen

Na een rekeneenheid, zoals meter, liter, dozijn, procent, kilo, euro, volgt een enkelvoudige persoonsvorm:

– Tien euro per maand is niet duur voor een krantenabonnement.

dashboard.blooket.com

Zelfstandig werken

Grammatica zinsdelen, paragraaf 9 congruentie, opdracht 1 t/m 6

Maken via de geplande taken!

Leerdoelen

• Ik weet wat congruentie is.
• Ik kan congruentie herkennen.

VH3 - Nederlands

Grammatica - lijdende en bedrijvende vorm

Mevrouw Giesen

Agenda vandaag

• Leerdoelen
• Bedrijvende zin
• Lijdende zin
• Oefenen in de klas
• Zelfstandig aan de slag

Leerdoelen

• Ik weet wat een bedrijvende zin is.
• Ik weet hoe ik een lijdende zin maak van een bedrijvende zin en andersom.
• Ik kan een lijdende zin herkennen.
• Ik weet wat er grammaticaal gebeurt als ik van een bedrijvende zin een lijdende zin maak.

Bedrijvende zin

De journalist interviewt de actrice.

Deze zin staat bedrijvende vorm. Zo’n zin wordt ook wel een actieve zin genoemd, want het onderwerp voert de handeling uit.

Lijdende zin

De actrice wordt door de journalist geïnterviewd.

Deze zin staat lijdende vorm. Zo’n zin wordt ook wel een passieve zin genoemd, want het onderwerp voert de handeling uit.

Wat gebeurt er?

De journalist interviewt de actrice.

De actrice wordt door de journalist geïnterviewd.

Het lijdend voorwerp (de actrice) wordt het onderwerp (De actrice).

Wat gebeurt er?

De journalist interviewt de actrice.

De actrice wordt door de journalist geïnterviewd.

Het onderwerp (De journalist) wordt een bijwoordelijke bepaling die met door begint, een door-bepaling (door de journalist). Soms wordt een door-bepaling weggelaten, bijvoorbeeld: De actrice is geïnterviewd. De door-bepaling kun je er dan wel bij denken.

Wat gebeurt er?

Bij het werkwoordelijk gezegde (interviewt) wordt het hulpwerkwoord worden of zijn gebruikt (wordt geïnterviewd). 

Wat gebeurt er?

De journalist interviewt de actrice.

De actrice wordt door de journalist geïnterviewd.

Bij het werkwoordelijk gezegde (interviewt) wordt het hulpwerkwoord worden of zijn gebruikt (wordt geïnterviewd). 

Oefenen in de les

Je krijgt een blad met 10 lijdende zinnen.

Zet de 10 zinnen weer terug in de bedrijvende vorm.

Oefenen in de les

1. De leerling las het boek tijdens het kwt-uur.

2. De bakker maakte de taart vannacht. 

3. De hele klas keek de toets na tijdens de les. D

4. De schilder verft het hele huis rood. 

5. De groep bereidde de presentatie goed voor. 

Oefenen in de les

6. De kunstenaar stelt het kunstwerk tentoon in het museum. 

7. De school organiseerde het voetbaltoernooi op het veldje.

8. De directeur verstuurt de belangrijke brief. 

9. De technicus lost het probleem vakkundig op. 

10. De tuinman plant de voorjaarsbloemen. 

Leerdoelen

Ik weet wat een bedrijvende zin is.

Ik weet hoe ik een lijdende zin maak van een bedrijvende zin en andersom.

Ik kan een lijdende zin herkennen.

Ik weet wat er grammaticaal gebeurt als ik van een bedrijvende zin een lijdende zin maak.

Zelfstandig werken

Grammatica zinsdelen, paragraaf 9 congruentie, opdracht 1 t/m 6

Grammatica zinsdelen, paragraaf 11 bedrijvende en lijdende vorm, opdracht 1 t/m 5

De laatste vragen

Schrijf nummer 1 en 2 op en geef aan of de zin lijdend of bedrijvend is.

1. Ik ben gisteren heel snel naar school gefietst.

2. Het brood wordt 's nachts gebakken door de bakker. 

Afsluiting

Bedankt voor jullie aandacht vandaag