4B. Suriname wordt onafhankelijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3

4B. Onafhankelijkheid en dekolonisatie.

Suriname

Lesprogramma

1. Toelichting trede 21
   
2. Uitleg structurerende elementen en woordraadstrategieën
3. Verwerkingsopdrachten maken in de Portal

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• ken je de begrippen decembermoorden, onafhankelijkheid en autonomie.

• kun je uitleggen en herkennen hoe Suriname onafhankelijk is geworden

• kun je herkennen en uitleggen welke rollen Kielstra, Den Uyl en De Kom hebben gespreeld in Suriname. 

• kun je beoordelen of de onafhankelijkehid van Suriname een succes is geworden.

Wat deed Nederland met haar kolonie Suriname?

1. Specerijen verhandelen
2. Slaven ophalen
3. Afrikaanse slaven laten werken op plantages
4. Olie uit de grond halen

Nationalisme en oorlog

• Er was een kleine beweging in Suriname (veel verschillende etniciteiten).
  
  
• Tijdens de WOII vochten veel Surinamers voor de geallieerden.
  
  
• Amerikanen hielpen vanwege bauxiet (grondstof).
  
  
• Johannes Kielstra GG

Suriname

• Voorbeeld van vreedzame dekolonisatie. (geen geweld zoals bij Indonesië)

• 1954: Nederland stond de macht af aan Suriname

• 1975: Suriname werd onafhankelijk. 
  

1

Dit is Anton de Kom. Een Surinaamse antikoloniale schrijver, activist en verzetsheld. Anton de Kom wordt geboren in Paramaribo, de hoofdstad van Suriname. Het land was van 1667 tot 1954 een kolonie van Nederland. Een kolonie is een gebied of land dat onder dwang van een ander land bestuurd wordt.

2

Dit is het geboortehuis van Anton de Kom in Paramaribo. Het staat in de wijk Frimangron ( 'vrij-mans-grond'). Na de afschaffing van slavernij (1863) gingen vrij gelaten slaven hier wonen. Ook de familie van Anton. Zo was zijn vader nog als slaaf geboren op plantage 'Molhoop'. Anton werd in 1989 geboren en groeide daarom niet op in een land waar slavernij was toegestaan. Toch kreeg hij van dichtbij mee hoe het moet zijn geweest om als slaaf op te groeien. Zijn oma en vader vertelde hier vaak verhalen over.

3

Anton haalt zijn boekhouddiploma in Suriname, maar hij kan door het racistische beleid geen goede baan krijgen. Hij vertrekt in 1921 naar Nederland om daar zijn geluk te beproeven. 

4

In 1921 arriveert De Kom in Nederland. In Den Haag vindt hij een baan bij een handelaar in koffie en thee. Hier leert hij Petronella Borsboom kennen. In 1926 trouwen ze. Zo’n gemengd huwelijk wordt in die tijd nog als ongewoon beschouwd in het overwegend witte Nederland. Anton en Nel krijgen vier kinderen: Ton, Judith, Ad en

Cees. 

5

Uit ongenoegen dat er in Nederland zo weinig bekend is over de geschiedenis van Suriname en het slavernijverleden geeft hij hierover lezingen. Geïnspireerd door de strijd tegen racisme in de Verenigde Staten en de gelijkheidsidealen van communistische organisaties in Nederland publiceert hij kritische politieke artikelen. Hij krijgt communistische vrienden en voelt zich verwant met Indonesische studenten die streven naar de onafhankelijkheid van Nederlands-Indië.

In deze dia: Informatie over het leven van Anton de Kom a.h.v. vensterplaat. Overige afbeeldingen worden later toegelicht.

-informatiebutton 1a: introductie Anton de Kom en kolonialisme

informatiebutton 1b: Het gezin de Kom

-informatiebutton 2: Geboortehuis Anton de Kom. Hier groeit hij op als zoon van een voormalige slaaf.

- informatiebutton 3: Anton als schrijver

informatiebutton 4: Anton schrijft als vrijheidsstrijder over het slavernij verleden in Suriname

Belangrijk om te weten:

De informatie wordt telkens op de volgende manier aangeboden:

• de hotspot 'het nummer': een afbeelding die past bij de info en een tekstuele versie van de info.

In verschillende dia's worden verschillende informatiebuttons behandeld. Deze opzet dient als 'routekaart'; de leerlingen bestuderen gericht de stof en het biedt de mogelijkheid om gericht vragen te stellen.  

De leerlingen kunnen tijdens de les eventueel een vraag stellen via hun mobiel/tablet/computer.

2

In zijn boek schrijft De Kom dat hij hoopte Suriname ooit terug te zien. Dit zou echter niet meer gebeuren. Tijdens de Duitse bezetting van Nederland sluit hij zich aan bij het verzet. Hij schrijft onder meer voor de Haagse illegale communistische krant De Vonk, voor de bezetters reden om hem op 7 augustus 1944 te arresteren. 

3

Hij werd gevangengezet in de gevangenis van Scheveningen (Oranjehotel). Via verschillende kampen kwam hij uiteindelijk terecht in concentratiekamp Sandbostel, waar hij op 24 april 1945 stierf aan tubercolose. Pas in 1960 wordt zijn lichaam in een massagraf geïdentificeerd.

4

In de jaren zestig herontdekken studenten zijn boek. Na de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 wordt De Kom steeds meer vereerd als held. Zijn boeken en zijn gedachtegoed zijn zowel in Nederland als Suriname nog steeds een inspiratiebron. 

1

Anton de Kom bleef verlangen naar zijn vaderland Suriname, zo schreef hij er een gedicht over in het in het poëziealbum van zijn dochter Judith. Hij schreef dit op 23 oktober, 1940. De Tweede Wereldoorlog was toen een halfjaar bezig en Anton de Kom nam toen al deel aan het verzet.

Monument voor Anton de Kom (Bijlmer)

Onderschrift: Vrijheidsstrijder, Verzetsheld, Schrijver, Vakbondsman, Activist, Banneling

Deze wereldburger is een voorbeeld voor ons allemaal.

Strijden ga ik! Eerst na d’overwinning kom ik terug.

Verwijzing naar een gedicht dat Anton de Kom aanhaalt in zijn boek:

Vaarwel, Akoeba, mijn vrouw, mijn schat, vaarwel!

Strijden ga ik! Eerst nà d’overwinning

kom ik terug …

Vaarwel, Akoeba, mijn vrouw, mijn schat, vaarwel!

Strijden ga ik! Eerst nà d’overwinning

kom ik terug …

Nu sta je hier voor mij, jij dappere vrouw!

Beproef me, ‘k ben sterk en sterk ga ik henen.

‘k Ben dubbel zoo moedig, Akoeba door joù.

Zie, deze vuisten zijn hard als de steenen.

Anton de Kom over dit gedicht:

‘Het is een oud, oud liedje dat ik in

mijn jeugd bij de raison (Surinaams

snareninstrument) hoorde zingen.

Ik heb me altij d verbeeld dat het uit

die tij d stamde, toen deze Surinamers

tegen de Hollanders streden. De naam

van de dichter kennen we niet, wij

kennen immers ook niet de namen dier

voorvaders, die hun Akoeba verlieten

om voor de vrij heid te vechten’.

Uit: Wij slaven van Suriname

Monument voor Anton de Kom. Locatie Anton de Komplein, Amsterdam-Zuidoost. 

Bij het monument is ook een muurschildering te vinden, gemaakt door Hedy Tjin.

Bokoesam x Anton de Kom - Canon van Nederland

1948: Begin rondetafelgesprekken met Suriname > Suriname niet klaar voor volledige onafhankelijkheid.

1954: Akkoord NL en Suriname:
Autonomie voor Suriname binnen koninkrijk, blijft deel van Nederland.

  Suriname kort na WO II

Het Statuut

• 1948  de onderhandelingen met Suriname en de Nederlandse Antillen. 
  
  
• 15 dec. 1954 Het 'Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden', voltooid ofwel kortweg het Statuut. 

Suriname wil onafhankelijk worden

In 1974 vraagt premier van Suriname om onafhankelijkheid

Nederland stemt meteen in...

1975

•  Joop den Uyl: "...nu het eigenlijk niet meer kon om nog kolonies te hebben". 

• Met ingang van 1975 werden Nederland en de Nederlandse Antillen afzonderlijke landen binnen het koninkrijk der Nederlanden.

1975: Suriname onafhankelijk

Wat is het grote verschil tussen de onafhankelijkheid van Suriname en de onafhankelijkheid van Indonesië?

Onafhankelijk Suriname

• J.H.E. Ferrier wordt de eerste premier van Suriname. 
  
  
• De verschillende bevolkingsgroepen worden het moeilijk met elkaar eens.

• Suriname wordt een onstabiel land.

• Legerleider Desi Bouterse maakt hier gebruik van en pleegt een staatsgreep.

Wordt het een stabiel land? 

• Maroon: afstammelingen van gevluchte Afrikaanse slaven.
• Hindoestanen: afstammelingen van contractarbeiders uit Brits-India.
• Creolen: van gemengd Afrikaans-Europese afkomst.

Wat is een staatsgreep?

1. Poging om de macht over te nemen, oude regering wordt met geweld weggejaagd
2. Onafhankelijk verklaren van je land
3. Opstappen van de huidige regering
4. De relatie tussen de koning en de regeringsleider

Sergeantencoup

De staatsgreep in Suriname die Desi Bouterse en Roy Horb met 14 collega-sergeanten, de "Groep van 16" genoemd, pleegden op 25 februari 1980.

Decembermoorden

• Op 8 en 9 december 1982 werden vijftien tegenstanders van het militaire regime van Desi Bouterse  vermoord. 
  
  
• In Suriname en bij de Surinamers in Nederland heeft deze gebeurtenis diepe sporen achtergelaten. 
  
  
• De Nederlandse regering bevroor als reactie alle ontwikkelingshulp aan Suriname.

Suriname

• Surinamers kregen na de onafhankelijkheid de mogelijkheid om naar Nederland te komen.
• Veel Surinamers deden dat ook.
  Ze hoopten hier op een betere toekomst.

• Ook na de Decembermoorden gingen veel Surinamers naar NL.
• Er leven zo'n  350.000 Surinamers in Nederland.

In welk jaar werd Suriname onafhankelijk?

1. 1875
2. 1975
3. 1985
4. 1885

Video

-

Discussie slavernij