Les 1 - Zinsontleden

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Voorbeeld zinsontleden

Leg uit hoe je de persoonsvorm in een zin kunt vinden.

Geef de persoonsvorm van de volgende zinnen.

Waarom wandelt Elise de avondvierdaagse?

Sam is vandaag tot 14:05 naar school geweest.

In zijn jas heeft Job een scheur.

Soms rijdt mijn broertje door een rood verkeerslicht.

Onderwerp

1. Zoek de persoonsvorm
2. Vraag: wie of wat + persoonsvorm
3. Het antwoord op die vraag is het onderwerp

Hoe vind je de persoonsvorm?

1. Door de zin ontkennend te maken
2. Door de zin te ontleden
3. Door het onderwerp te zoeken
4. Door de zin vragend te maken

"Catootje, de beste student uit de klas, had een tien voor ontleden."

In bovenstaande zin is 'Catootje' het onderwerp.

1. juist
2. onjuist

https:

Werkwoordelijk gezegde

• Alle werkwoorden uit de zin
• Dus: persoonsvorm + andere werkwoorden uit de zin

Lijdend voorwerp

Even opfrissen

- Persoonsvorm:  tijdproef

- Werkwoordelijk gezegde: PV + alle werkwoorden in de zin

- Onderwerp: vraag WIE of WAT + wwg

Wat is de handeling? (pv)

Wie voert de handeling uit? (O)

Wat/wie is nodig bij de handeling? (LV)

Maak een zo kort mogelijke zin bij het plaatje.

Wat is de handeling? (pv)

Wie voert de handeling uit? (O)

Wat/wie is nodig bij de handeling? (LV)

Maak een zo kort mogelijke zin bij het plaatje.

Wat is de handeling? (pv)

Wie voert de handeling uit? (O)

Wat/wie is nodig bij de handeling? (LV)

Maak een zo kort mogelijke zin bij het plaatje.

Lijdend voorwerp

Je moet twee dingen weten:

• Wie/wat doet er iets? (O)
• Wat doet diegene? (pv + wwg)

Wie/wat + onderwerp + gezegde?

Even oefenen...

De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.

Maaike is door twee klasgenoten gepest via whats-app.

Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.

Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.

Wat is het lijdend voorwerp?
'De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.'

1. De jongens
2. sneeuwballen
3. het schoolplein
4. Er is geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp?
'Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.'

1. Razend
2. de leraar
3. een krijtje
4. het lokaal

Wat is het lijdend voorwerp?
'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. Peter
2. gisteren
3. zijn scooterrijbewijs
4. Er is geen lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Zinsdelen

1. Persoonsvorm
2. Werkwoordelijk gezegde
   
3. Onderwerp
4. Lijdend voorwerp
   
5. Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp en lijdend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.'

1. De jongen
2. een liefdesbrief
3. aan zijn vriendin
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'Mijn oma appt mij het recept.'

1. Mijn oma
2. mij
3. het recept
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Zinsdelen

Een zinsdeel kan één woord, maar ook een groepje woorden zijn .

Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de PV kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

Voorbeeld

Vorig jaar | heb | ik voor mijn vrienden een uitje | georganiseerd. |

Ik | heb | vorig jaar voor mijn vrienden een uitje | georganiseerd. |

Voor mijn vrienden | heb | ik vorig jaar een uitje | georganiseerd. |

Een uitje | heb | ik vorig jaar voor mijn vrienden | georganiseerd. |

Nu.. zelfstandig werken /huiswerk

• Begin met de eerste twee onderdelen.
• Op 2F en evt. 3F-niveau.
• Volgende les af.