This lesson contains 24 slides, with text slides and 5 videos.
Lesson duration is: 70 min
Items in this lesson
De Koude Oorlog 5.1
De wereld na 1945
Slide 1 - Slide
...beschrijven hoe in Europa kort na 1945 een
Westblok en een Oostblok ontstond.
...de oorzaken en gevolgen noemen van de Blokkade van Berlijn.
...uitleggen waarom bij mensen in het Oostblok meer onvrede was dan bij mensen in het Westblok, en welke gevolgen dit had.
Aan het einde van de les kan je...
Slide 2 - Slide
Na de Tweede Wereldoorlog waren de Europese landen (GB, FR, DU) minder machtig geworden.
Voortaan bepaalden de Verenigde Staten en de Sovjet Unie wat er gebeurde.
Leerdoel:
Je kunt beschrijven hoe in Europa kort na 1945 een Westblok en een Oostblok ontstond.
Begrippen:
invloedssferen
communisme
Oostblok
satellietstaten
§5.1
De Koude Oorlog
DeBoze burgers
Europa raakt verdeeld
kapitalisme
Westblok
IJzeren Gordijn
Koude Oorlog
Slide 3 - Slide
De VS was kapitalistisch: er was een vrije economie met ondernemers en privébezit. Vrijheid en democratie zijn belangrijk in kapitalistische landen
De SU was communistisch: de communistische partij heeft alle macht (dictatuur) en bepaalde wat er werd geproduceerd (planeconomie), de prijzen en de salarissen
§5.1
De Koude Oorlog
A
DeBoze burgers
Europa raakt verdeeld
Slide 4 - Slide
De kapitalistische landen werkten nauw samen.
Hierdoor ontstond een tweedeling in:
Berlijn (Oost- en West)
Duitsland (Oost- en West)
Europa (Oost- en West)
Er ontstonden twee invloedssferen: een verdeling van landen die onder invloed van de VS of de SU vielen.
Het landen die vielen onder de invloedssfeer van de SU noemen we het Oostblok, de landen onder invloed van de VS noemen we het Westblok.
§5.1
De Koude Oorlog
A
DeBoze burgers
Europa raakt verdeeld
Westblok
Oostblok
Slide 5 - Slide
De Oostbloklanden werden satellietstaten: landen die volledig afhankelijk waren van de SU. Het werden ook bufferstaten genoemd
Langs de grenzen van de satellietstaten verscheen het IJzeren Gordijn: de streng bewaakte grens tussen het Oosten en het Westen met mijnenvelden, prikkeldraad en wachttorens tussen 1945 en 1989
§5.1
De Koude Oorlog
A
DeBoze burgers
Europa raakt verdeeld
Satellietstaten
Slide 6 - Slide
Slide 7 - Video
Slide 8 - Video
Zo ontstond een Koude Oorlog: een periode van vijandschap tussen het kapitalistische westen en het communistische oosten, waarbij er geen échte, daadwerkelijke oorlog ontstond tussen beide machtsblokken. Wel altijd dreiging.
§5.1
De Koude Oorlog
DeBoze burgers
Europa raakt verdeeld
Slide 9 - Slide
Al tijdens de oorlog hadden de geallieerden afgesproken om Duitsland en Berlijn te verdelen in vier stukken.
Leerdoel:
Je kunt de oorzaken en gevolgen noemen van de Blokkade van Berlijn
Begrippen:
Blokkade van Berlijn
Warschaupact
§5.1
De Koude Oorlog
B
DeBoze burgers
Ruzie over Duitsland
Slide 10 - Slide
Berlijn lag midden in het Oostblok. Vrij reizen was daar nog mogelijk.
Veel (hoogopgeleide) burgers, vluchtten van Oost- naar West-Berlijn.
Daarom begon Stalin met de Blokkade van Berlijn: alle toegangswegen van en naar West-Berlijn werden afgesloten van juni 1948 tot mei 1949.
§5.1
De Koude Oorlog
B
DeBoze burgers
Ruzie over Duitsland
Slide 11 - Slide
De Amerikanen kwamen West-Berlijn te hulp: 11 maanden lang vlogen vrachtvliegtuigen dag en nacht om Berlijn te bevoorraden: een luchtbrug.
Stalin gaf op, maar de spanning bleef…
§5.1
De Koude Oorlog
B
DeBoze burgers
Ruzie over Duitsland
Slide 12 - Slide
Slide 13 - Video
In 1949 werd de BRD opgericht: de Bundesrepublik Deutschland (West-Duitsland)
Daarna werd snel de DDR opgericht: Deutsche Democratischer Republik (Oost-Duitsland)
Duitsland was nu definitief verdeeld
§5.1
De Koude Oorlog
B
DeBoze burgers
Ruzie over Duitsland
Slide 14 - Slide
Tijdens de blokkade van Berlijn (1949) richtten een aantal West-Europese landen, met Canada en de VS de NAVO op: de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie; het was een bondgenootschap tegen het communisme.
Ze beloofden elkaar te helpen bij een oorlog
In 1955 werd het Warschaupact opgericht: een militair bondgenootschap van de SU en de Oostbloklanden
§5.1
De Koude Oorlog
B
DeBoze burgers
Ruzie over Duitsland
Slide 15 - Slide
In West-Duitsland kwam de (kapitalistische) economie weer snel op gang. Dat kwam onder andere door het Marshallplan. Dit plan bevatte geld, grondstoffen, voedsel en machines.
Leerdoel:
Je kunt uitleggen waarom bij mensen in het Oostblok meer onvrede was dan bij mensen in het Westblok, en welke gevolgen dit had.
Begrippen:
Marshallplan
containmentpolitiek
Berlijnse muur
§5.1
De Koude Oorlog
C
DeBoze burgers
Verschillen tussen Oost en West
Slide 16 - Slide
De VS wilden niet dat het communisme zich verder zou verspreiden. Ze voerden daarom containmentpolitiek: de politiek van de VS die erop is gericht om de verspreiding van het communisme overal ter wereld tegen te houden.
Het Marshallplan past compleet bij deze politiek.
§5.1
De Koude Oorlog
C
DeBoze burgers
Verschillen tussen Oost en West
Poster van de Amerikaanse informatiedienst die in Azië is verspreid en waarop Juan de la Cruz staat afgebeeld, klaar om de Filippijnen te verdedigen tegen de dreiging van het communisme.
Slide 17 - Slide
Toch greep de VS niet altijd in; ze waren bang voor een kernoorlog met de SU:
In 1956 werd in Hongarije een opstand tegen de communistische regering hard neergeslagen door Sovjet-tanks
In 1961 werd de Berlijnse Muur gebouwd
In 1968 werd er met geweld een einde gemaakt aan de ‘Praagse Lente’. In Tjecho-Slowakije had de communistische leider de bevolking meer vrijheid gegeven. De SU was het hier niet mee eens en herstelde het communistische gezag
De VS greep niet in bij deze gebeurtenissen.
§5.1
De Koude Oorlog
C
DeBoze burgers
Verschillen tussen Oost en West
Slide 18 - Slide
Het IJzeren Gordijn zou moeten voorkomen dat mensen van Oost naar West gingen vluchten.
Op 1 plek zat er een gat in deze grens: Berlijn. Het was vrij simpel om van Oost- naar West-Berlijn te vluchten: tussen 1945-1961 vluchtten 2,5 miljoen mensen.
De DDR bouwde in 1961 een muur om West-Berlijn: de Berlijnse Muur. Oost-Duitsers konden nu niet meer het land verlaten.
§5.1
De Koude Oorlog
C
DeBoze burgers
Verschillen tussen Oost en West
Slide 19 - Slide
Slide 20 - Video
Slide 21 - Video
Belangrijke momenten in WO II: een kort overzicht
1. Duitsland van Polen aan ( 1 september 1939) > begin WO II
2. Duitse aanval op W-Europa (april '40) > groot succes Hitler, o.a: Ned. en Fr. verslagen
3. Battle of Britain (juni - oktober 1940) > Luchtoorlog om Engeland (1e nederlaag Hitler)
4. Aanval Du. op Sovjet-Unie (juni 1941) > Rusland (Stalin) in oorlog met Duitsland
5. Aanval Japan op VS (7 dec. 1941) > Amerikaanse deelname aan WO II > 'De Grote Drie'
6. Slag om Stalingrad (42/43) > eerste nederlaag van Hitler, begin opmars Russen
7. D-Day (6 juni 1944) > Landing Geallieerden op Normandië