Theater in de Oudheid

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

THEATER IN DE OUDHEID

Inhoud

1. De Grote Dionysia
   
2. De Grote Drie
   
3. De Tragedie
   
4. De Komedie
   
5. Het theater
   
6. De poetica van Aristoteles
   

1. De Grote Dionysia

1. De Grote Dionysia

Organisatie

• Toneelfestival in Dionysustheater (Athene, 5e eeuw v. Chr.)
  
• 5 dagen eind maart (lente / extra publiek)
• Voor iedereen toegankelijk
  
• Wedstrijd
  
• Subsidie & sponsoring
  

1. De Grote Dionysia

Organisatie

• Dag 1         Beeld van Dionysus naar theater
  
  
• Dag 2-4    3 dagen met tragedies
                        Elke dag trilogie + saterspel van 1 auteur
                        Elke dag afgesloten met 1 komedie
  
  
• Dag 5        Optocht, offers & prijsuitreiking
  

Aan de voet van de Akropolis

17.000 zitplaatsen (330 v.Chr.)

1. De Grote Dionysia

Toneelstukken

• 900 tragedies, 300 komedies (5e/4e eeuw)
  
• Weinig tot geen reprises
• Slechts 44 werken van 4 auteurs overgeleverd

       Aeschylos, Sophocles, Euripides     (tragedie)

      Aristophanes                                             (komedie) 

2. De Grote Drie

Slag bij Salamis (480)

Aischylos vocht in deze beroemde zeeslag tegen de Perzen mee, Sofokles zong als jongeman in het overwinningskoor en Euripides zou op de dag van deze strijd geboren zijn…

Aischylos (525-456)

• 90 tragedies
  
• 7 over (trilogie Oresteia)
• Uitheemse kostuums/dans
• 2 acteurs, grote rol koor
• Geen toeval, maar invloed
    van goddelijke gerechtigheid
  

Sofokles (495-406)

• 123 stukken
• 7 tragedies overgeleverd
  
• 24x eerste prijs
• Introductie 3e acteur
• Koor heeft commentaarfunctie
• Aandacht voor karakter van
   personages
  

Euripides (480-406)

• 92 tragedies
• 18 overgeleverd
• Slechts 5x eerste prijs
• Griekse Verlichting (na Salamis)
• Grote nadruk op psychologie van
    de personages (vrouwen)
  
   --> mens is verantwoordelijk
  

3. De Tragedie

3. De Tragedie

• Oorsprong (koor ter ere van Dionysos - "bokkenzang")
• Stof
• Structuur: proloog - parodos - epeisodion + stasimon (4 x) - exodos
• hybris & atè
• Toneelmachines

4. De Komedie

4. De Komedie

• Komos  (feestelijke optocht voor Dionysius)
• Revue met zang, dans, toneel (van slecht naar goede afloop)
  
• Woordgrappen (poep,pies,seks), satire, maatschappijkritiek
• Politiek
• Bizarre kostuums
• Aristophanes Vogels, kikkers, Acharniërs
  
• Menander > Plautus & Terentius > Shakespeare

typische kenmerken van de komedie

misverstand of onverwachte plotwending

stereotype personages

volkse taal + taalspelletjes

visuele humor

5. Het theater

Special effects

• Deus ex machina
  
  
• Ekkuklema
  
  
• Geluidseffecten