Criminaliteit BL - Les 5: Herhaling

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Criminaliteit

Les 3 herhaling en voorbereidden van de toets

Informatie over deze les

In deze les ga je alles uit het thema criminaliteit herhalen.

Waarschuwing

Lees elke pagina goed door en bekijk alle video's. Dit is belangrijk om straks een voldoende te halen!

Criminaliteit

Les 1: Wat is criminaliteit?

Strafbaar?

Wanneer je voordringt bij de kassa of zomaar een boer laat, vinden mensen je asociaal. Je houdt dan in je gedrag geen rekening met anderen. Dit is vervelend maar dit gedrag is vaak niet verboden. Het staat namelijk niet in het wetboek van strafrecht.

Fatsoensnormen

Over het algemeen gedragen mensen zich volgens wat er van ze verwacht wordt. Ze vertonen dan sociaal gedrag. mensen gedragen zich dan binnen fatsoensnormen.

Fatsoensnormen zijn ongeschreven regels

De wet

Sommige regels staan in de wet. Bijvoorbeeld dat je niet mag stelen, iemand niet mag mishandelen of discrimineren. Wanneer je deze regels overtreedt ben je strafbaar.

Strafbaar gedrag

Strafbaar gedrag is onder te verdelen in 2 soorten: overtredingen en misdrijven.

overtredingen zijn minder erge strafbare feiten. Misdrijven zijn ernstig.

Overtredingen

Voor overtredingen krijg je meestal boetes. Voorbeelden van overtredingen zijn:

• snelheidsovertreding
• boete voor foutparkeren
• Iets op straat weggooien

Misdrijven

Dit zijn ernstige strafbare feiten zoals moord, doodslag, diefstal, verkrachting en drugshandel. Voor misdrijven beland je meestal in het huis van bewaring of de gevangenis.

Huis van bewaring

Het huis van bewaring is een soort voorloper van de gevangenis. Vaak wordt je hier in voorarrest geplaatst. Dit is wanneer jouw schuld nog niet bewezen is.

Strafblad

Bij een misdrijf wordt je door de politie verhoord. Wanneer iemand een rechtzaak tegen jou begint, kun je ook voor de rechter verschijnen. Bij misdrijven krijg je een strafblad. Hierop staat beschreven wat jij hebt gedaan.

Strafblad

Als je een strafblad hebt, dan krijg je geen verklaring omtrent het gedrag (VOG). Dit heb je voor veel werk nodig. Je kunt dan vaak heel moeilijk werk vinden. Je kunt bijvoorbeeld ook niet meer altijd op vakantie in sommige landen.

Wie is een crimineel?

Criminaliteit is alles dat verboden is en dat in de wet staat. Iemand die een bon krijgt voor een snelheidsovertreding is geen crimineel.

Criminaliteit

Les 2: Opgepakt, en dan?

Opsporing

Wanneer er een misdrijf wordt gepleegd, is het de taak van de politie om de dader te vinden. Als ze vermoeden dat iemand het heeft gedaan, dan is dat de verdachte. Dat moet dus nog bewezen worden.

Wat mag de politie?

De politie heeft een aantal mogelijkheden. Zij mogen jou nooit zomaar arresteren. Je moet eerst verdachte zijn. De politie mag dan fouilleren, arresteren of je huis doorzoeken (huiszoeking).

Je kleding en lichaam onderzoeken op gestolen of verboden waren.

Wat mag de politie?

Als de politie het onderzoek heeft voltooid, dan schrijven zij een proces-verbaal. Dat is een politieverslag waarin alle informatie staat over het misdrijf en de verdachte.

Wat mag de politie?

Als je als jongere wordt opgepakt voor een misdrijf, dan wordt je door de politie doorgestuurd naar Bureau HALT. Je moet de schade betalen en vaak een werkstraf uitzitten.

Wat mag de politie?

Als de politie klaar is met het onderzoek, stuurt zij het proces-verbaal naar een Officier van Justitie. Dit is een medewerker van de overheid die bepaalt wat er met de verdachte gebeurt. Deze kan een boete voorleggen of bij ernstige zaken de verdachte voor de rechter dagen. Deze kan de verdachte ook vrij spreken.

Hoe een arrestatie verloopt

Op de 2 video's op de volgende pagina's zie je hoe een arrestatie verloopt. De eerste video is een reguliere arrestatie bij een minder ernstig tot gemiddeld misdrijf. De tweede arrestatie is een arrestatie gedaan door het arrestatieteam. Deze wordt ingezet bij zeer zware criminaliteit.

De rechter beslist

De officier van justitie bepaalt of iemand voor de rechter moet verschijnen. Als dat zo is, dan bepaalt de rechter uiteindelijk de straf die iemand krijgt. Tijdens zo'n rechtszaak is er een bepaalde volgorde waarop dingen worden besproken. Deze zie je op de volgende pagina.

Personen in de rechtzaak

• De verdachte
• De officier van justitie
• De rechter
• De advocaat

De verdachte is de persoon waarvan gedacht wordt dat deze een misdaad heeft gepleegd.

De officier van justitie is degene die namens de Nederlandse overheid een verdachte aanklaagt.

De rechter onderzoekt tijdens de rechtzaak of de verdachte schuldig is of niet. Hij of zij bepaalt achteraf ook de straf.

De advocaat verdedigd de verdachte of het slachtoffer in tijdens de rechtszaak.

Hoe verloopt de rechtszaak?

1. De rechter controleert de persoonlijke gegevens van de verdachte
   
   
2. De officier van justitie leest de aanklacht voor
   
   
3. De rechter, de advocaat en de officier van justitie stellen de verdachte vragen
   
   
4. De getuige wordt opgeroepen
   

5. De officier van justitie vertelt waarom hij vind dat de verdachte schuldig is

6. De advocaat krijgt het woord

7. De verdachte mag nog iets zeggen

8. De rechter denk na over alles en geeft uiteindelijk het vonnis (de straf)

Iemand die de misdaad heeft gezien.

Straffen die de rechter geeft

De rechter kan verschillende straffen opleggen, wanneer hij een verdachte schuldig bevindt. De rechter kan kiezen tussen:

• Een geldboete
• Een gevangenisstraf
• Een taakstraf
  
  

Een taakstraf houdt in dat de verdachte voor een gegeven aantal uren moet werken voor de overheid, en daar niet voor betaald krijgt.

TBS

Wanneer een persoon een geestelijke afwijking of stoornis heeft, dan kan de rechter besluiten deze persoon op te laten sluiten in een TBS-kliniek. Hier krijgt diegene hulp en ondersteuning om om te gaan met de stoornis. Iemand met TBS komt vaak pas na vele jaren vrij, wanneer hij helemaal genezen is. Deze straf komt vaak voor bij aggressieve daders en (kinder)verkrachters.

Criminaliteit

Les 4: Drugs & criminaliteit

Drugs in Nederland

Drugs zijn in Nederland officieel verboden. In de zogenoemde Opiumwet staat dat er verschillen bestaan softdrugs en harddrugs, ook voor de wet. Onder softdrugs vallen drugs als cannabis en hasj. Onder harddrugs vallen drugs zoals XTC, heroïne, cocaïne en speed. Het is verboden om elk van deze drugs in je bezit te hebben. Maken mag uiteraard ook niet. Vooral de handel in harddrugs is streng verboden en wordt hard aangepakt.

Gedoogbeleid

Het gebruik van softdrugs wordt in Nederland gedoogd. Dit betekent dat de kleine handel, en het gebruik van softdrugs met rust wordt gelaten. Dit is de reden dat er in veel steden coffeeshops te vinden zijn. Alleen deze coffeeshops mogen in drugs handelen, anderen niet. Wanneer je handelt in drugs, valt dat onder zware criminaliteit.

Coffeeshops

Coffeeshops hebben voordelen, namelijk:

1. Jongeren komen minder snel in contact met harddrugs
2. Door coffeeshops is er minder overlast van jongeren
   
   

Maar coffeeshops moeten zich ook aan regels houden. Deze regels zijn:

• De gemeente bepaalt in welke wijk coffeeshops worden toegelaten
• Er mag niet meer dan 5 gram drugs per persoon worden verkocht
• Harddrugs zijn verboden
• Coffeeshops mogen niet in de buurt van scholen zijn
• Wanneer een coffeeshop beschoten wordt, moet hij dicht.

Samenvattingen

Samenvatting (sleep naar de juiste plek)

Als iemand fatsoensregels overtreedt, noemen we dit                          gedrag. Als je een wet overtreedt, dan is dat            gedrag. Als je niet stopt voor rood licht, is dat een                         . De politie kan je daarvoor bekeuren. Diefstal is een voorbeeld van een                   . De                   kan dan voor de rechter komen. Als je schuldig bent kun je een                    krijgen.

Asociaal

misdrijf

overtreding

strafblad

strafbaar

verdachte

Samenvatting (sleep naar de juiste plek)

Het opsporen van criminelen is een belangrijke taak van de politie. De politie mag daarom een verdachte                               en arresteren. Ze mogen ook met een huiszoekingsbevel zoeken naar                       . Als de politie klaar is met het onderzoek, schrijven ze een                               . De officier van justitie leest dit rapport en kan besluiten om de                      vrij te laten, een boete te geven of naar de                  te sturen.

fouilleren

rechter

proces-verbaal

bewijzen

verdachte

Samenvatting (sleep naar de juiste plek)

Een rechtszaak begint met een                            van de gegevens. Als alles klopt, leest de officier van justitie de                              voor. Hierin staat waar de verdachte van beschuldigd wordt. Daarna worden vragen gesteld. Eerst aan de verdachte en daarna aan de                           . Na de ondervragen eist de officier een                     . De advocaat, die de verdachte                           , probeert de rechter ervan te overtuigen een lagere straf de geven. De rechter bepaalt uiteindelijk de straf, dit is het                           .

aanklacht

controle

getuige

straf

verdedigt

vonnis

helpt

uitspraak

Samenvatting (sleep naar de juiste plek)

Softdrugs en harddrugs zijn in Nederland                             . Dat staat in de                              . Een voorbeeld van harddrugs is                        . 

Een voorbeeld van softdrugs is                     . In Nederland worden softdrugs                           . De coffeeshops moeten zich wel aan de regels houden. Wanneer er in een coffeeshop                            worden verkocht, dan wordt deze gesloten.

opiumwet

verboden

xtc

hasj

verboden

harddrugs

beschoten

grondwet