§2.4 Milieuproblemen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Milieuproblemen

Nederland als industriële samenleving

Duizenden jaren lang gooiden mensen hun afval in de natuur. Ook hakten zij bossen om voor brandhout of om ruimte te maken voor akkers. Sinds de industrialisatie – vanaf 1800 – is de vervuiling van het water, de lucht en de natuur sterk toegenomen. Sinds kort weten mensen dat deze vervuiling het voortbestaan van de aarde bedreigt

Stelling: 'Ik maak me zorgen om het milieu / klimaat'

010

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Het milieu onder druk

Leerdoel:

Je kunt uitleggen welke gevolgen industrialisatie had voor de natuur, het klimaat en de leefomgeving van mensen

Begrippen:

milieu

klimaatverandering

B

Bescherming van natuur en milieu

Leerdoel:

Je kunt het ontstaan van milieuorganisaties beschrijven

C

De reactie van de politiek

Leerdoel:

Je kunt uitleggen wat politici hebben gedaan om milieuproblemen op te lossen

Begrippen:

milieubeleid

duurzaamheid

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Nederland opbouwen

Vanaf late middeleeuwen verandering van landschap in Nederland;

• Meer mensen-> meer voedsel
• Bossen verdwijnen en worden landbouwgrond
• Dijken moesten overstromingen stoppen
• Tot aan de industrialisatie was de invloed van de mens op het milieu beperkt.

Leerdoel:

Je kunt uitleggen welke gevolgen industrialisatie had voor de natuur, het klimaat en de leefomgeving van mensen

Begrippen:

milieu

klimaatverandering

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Nederland opbouwen

Vanaf late middeleeuwen verandering van 

Vanaf de komst fabrieken milieu aangetast door:

• Milieuvervuiling (1)
• Bevolkingsgroei (2)
• Toename welvaart (3)
• Uitstoot broeikasgassen--> klimaatverandering (4)

Leerdoel:

Je kunt uitleggen welke gevolgen industrialisatie had voor de natuur, het klimaat en de leefomgeving van mensen

Begrippen:

milieu

klimaatverandering

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Nederland opbouwen

Milieuvervuiling (1)

• Industrie en verkeer stoten fijnstof uit
• Fabrieken loosden afval in rivieren, sloten en zeeën
• Boeren vervuilden bodem met kunstmest en landbouwgif
• Milieu-> De leefomgeving van de mens, zoals het water, de lucht en de grond.

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Nederland opbouwen

Bevolkingsgroei (2)

• 1800: 1 miljard; 2020 8 miljard
• Hierdoor meer voedsel en producten nodig
• Veel natuur moet plaats maken voor landbouwgrond, wegen, huizen, bedrijven.

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Nederland opbouwen

Toename welvaart (3) na 1950 in Nederland en westerse landen - later Azië Z-A. 

• Mensen konden meer spullen kopen
• Hiervoor veel grondstoffen nodig
• Sommige grondstoffen dreigen 'op' te raken

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Nederland opbouwen

Uitstoot broeikasgassen (4)

• Door verbranding steenkool of benzine -> warmer op aarde
• Gevolg: Klimaatverandering ->
• De opwarming van de aarde door de uitstoot van broeikasgassen.

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

B

Bescherming van natuur en milieu

1900: burgers komen in actie om de natuur te beschermen

• Amsterdam wilde afval lozen in Naardermeer
• Natuurliefhebbers kwamen in protest
• Gevolg: oprichting Natuurmonumenten
• Zij kopen voor 155.000 gulden het Naardermeer

Leerdoel:

Je kunt het ontstaan van milieuorganisaties beschrijven

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

B

Bescherming van natuur en milieu

1960: Wetenschap gaat zich ermee bemoeien

• Nadelige gevolgen van landbouwgif
• Artsen waarschuwen voor ongezonde leefomgeving

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

B

Bescherming van natuur en milieu

• 1972: Rapport Club van Rome
• Waarschuwing:

• Einde economische groei door uitputting natuur 
  ⇛ Aardolie
  ⇛ Hardhout
  ⇛ Vis 
• Door groeiende productie raakt milieu erg vervuild
  ⇛ grote delen aarde worden onleefbaar

• geleerden
• politici
• eigenaren grote bedrijven

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

B

Bescherming van natuur en milieu

Initiatieven burgers

• Milieudefensie
  ⇛ voert actie om milieu te beschermen
  ⇛ maakt overheid duidelijk dat er actie ondernomen moet worden
•  Greenpeace -> acties 
  ⇛ Landen moeten samenwerken
  

Aan de slag

• §2.4 A/B opdracht 1 t/m 9
• Klaar?
• Samenvatting/Leren

Milieuproblemen

Nederland als industriële samenleving

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Het milieu onder druk

Leerdoel:

Je kunt uitleggen welke gevolgen industrialisatie had voor de natuur, het klimaat en de leefomgeving van mensen

Begrippen:

milieu

klimaatverandering

B

Bescherming van natuur en milieu

Leerdoel:

Je kunt het ontstaan van milieuorganisaties beschrijven

C

De reactie van de politiek

Leerdoel:

Je kunt uitleggen wat politici hebben gedaan om milieuproblemen op te lossen

Begrippen:

milieubeleid

duurzaamheid

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

1970

Eerste milieubeleid Nederland

• Niet zomaar afval lozen door fabrieken
• Geen vervuilde lucht uitstoten

• 1983
• Grondwet: Recht op gezonde leefomgeving

Maar ook:

• Crisis in de jaren 80
• Economie moet groeien
• Ten koste van het milieu

Leerdoel:

Je kunt uitleggen wat politici hebben gedaan om milieuproblemen op te lossen

Begrippen:

milieubeleid

duurzaamheid

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

• Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering
• An inconvenient truth
  ⇛ De aarde warmt op
  ⇛ De zeespiegel stijgt  

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering

• An inconvenient truth
  ⇛ De aarde warmt op
  ⇛ De zeespiegel stijgt  

1997

Landen maken afspraken

• Uitstoot broeikasgassen verminderen

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering

• An inconvenient truth
  ⇛ De aarde warmt op
  ⇛ De zeespiegel stijgt  

1997

Landen maken afspraken

• Uitstoot broeikasgassen verminderen

Parijs 2015

• 200 landen spreken af: aarde maximaal 2 graden opwarmen

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering

• An inconvenient truth
  ⇛ De aarde warmt op
  ⇛ De zeespiegel stijgt  

1997

Landen maken afspraken

• Uitstoot broeikasgassen verminderen

Parijs 2015

• 200 landen spreken af: aarde maximaal 2 graden opwarmen

Glasgow 2021

• Afbouw steenkoolgebruik
• Afbouw subsidies fossiele brandstoffen

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

Duurzaam omgaan met de natuur

• Bomen kappen = nieuwe bomen planten
• Minder grondstoffen gebruiken
• Minder afval produceren
• Meer recyclen
• Minder uitstoot broeikasgassen
• Aanleg windmolens, zonnepanelen

• Kritiek op duurzaamheid:
• Niet iedereen gelooft dat klimaatverandering wordt veroorzaakt door de mens
• Wie gaat alle maatregelen betalen?
• Angst dat andere landen niet meedoen

Aan de slag

• §2.4 A/B/C opdracht 1 t/m 13
• Klaar?
• Samenvatting/Leren