H4 herhalen thema 4 evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 4 Evolutie

Pak je boek en aantekeningenschrift

5H Herhaling thema 4 evolutie

gebruik je boek om eventueel informatie op te zoeken: daar leer je van!

Klaar: maak oude examenopgaven op biologiepagina.nl

Wat zijn voorbeelden van anorganische stoffen?

1. water, glucose, zetmeel
2. water, ijzer en magnesium
3. zetmeel, ijzer, magnesium en water
4. zonlicht, glucose, magnesium, water

De definitie voor autotroof is...

1. anderen voedend
2. kan uit organische stoffen organische stoffen maken
3. kan uit anorganische stoffen organische stoffen maken
4. anders voedend

Welk van de organismen hiernaast is autotroof?

1. De radijs
2. Het konijn
3. De uil

De wetenschappelijke naam voor een soort bestaat uit een

1. familienaam en soortaanduidling
2. domeinnaam en geslachtsnaam
3. soortaanduiding en populatienaam
4. geslachtsnaam en soortaanduiding

Sciurus vulgaris en Scurius carolinensis zijn beiden eekhoorns.
Behoren ze tot dezelfde soort? En tot hetzelfde geslacht?

1. Zowel tot dezelfde soort als hetzelfde geslacht
2. Niet tot dezelfde soort maar wel tot hetzelfde geslacht
3. Wel tot dezelfde soort maar niet tot hetzelfde geslacht
4. Niet tot dezelfde soort en niet tot hetzelfde geslacht

Welke soorten zijn het meest verwant:
1. Salvia splendens
2. Betta splendens
3. Betta pallifina

1. 1 en 2
2. 1 en 3
3. 2 en 3
4. geen verwantschap

Bacteriën zijn prokaryoten

1. Waar
2. Niet waar

3 domeinen, onderverdeeld in rijken

Bacteriën en Archaea zijn prokaryoten

Indelingscriteria

• Celtype (pro/eu)                    op basis van organellen
• Celwand
  
• Aantal cellen
  
• Voedingswijze
  

Gebruik Binas! welke tabel?

                                              De evolutietheorie gaat uit van:

1. variatie in        .................. 

2.      ......................             selectie

3. het       .....................           van nieuwe soorten en het    ..........................       van bestaande soorten

Bij evolutie spelen ..................................   in het genotype een rol. Dit noemen we mutaties.

In elke populatie van een soort kunnen daardoor  ................................     verschillen voorkomen. 

Als de omgeving verandert kan dit handig zijn om te ................................ 

ontstaan

natuurlijke

overleven

veranderingen

verdwijnen

genotype

toevallige

Wat wordt er bedoeld met "Survival of the fittest"?

1. De best aangepaste organismen overleven
2. Als je te weinig sport ga je dood
3. De snelste organismen overleven
4. De sterkste organismen overleven

Beschrijf het begrip 'Natuurlijk selectie' in je eigen woorden.

Evolutie

• Verschillen in genotypen door mutaties --> ontstaan allelen --> genetische variatie

•  Natuurlijke selectie = organismen met gunstige eigenschappen overleven en hebben meer kans om zich voort te planten dan organismen met 'ongunstige eigenschappen'

• Survival of the fittest = Organismen die beter kunnen overleven, kunnen zich voortplanten. Hierdoor gaat een soort steeds beter passen in zijn omgeving

• Overerving van de 'goede eigenschappen

Selectie

- Natuurlijke selectie

* individuen die beter zijn aangepast aan de omgeving hebben een grote overlevingskans. 

* individuen met een gunstig genotype zullen meer kans krijgen om zich voort te planten en er zullen meer nakomelingen in leven blijven. 

- Seksuele selectie 

* Als je meer in de smaak valt, dan plant je je meer voor. 

Is er op het plaatje hiernaast sprake van natuurlijk of seksuele selectie?

1. Natuurlijke selectie
2. Seksuele selectie

Wat betekent het als een gebied een hoge selectiedruk heeft?
Selectiedruk is in de evolutiebiologie het effect dat de natuurlijke selectie uitoefent op de genetische variatie of genfrequentie binnen een bepaalde populatie

1. De leefomstandigheden zijn goed voor enkele soorten
2. De leefomstandigheden zijn goed voor alle soorten
3. De leefomstandigheden zijn zwaar, niet alle soorten kunnen hier overleven
4. De leefomstandigheden zijn zwaar, niet alle individuen van één soort kunnen hier overleven

Evolutie

Selectiedruk = invloed van milieufactoren op genetische variatie.

• hoger --> minder variatie
• lager --> overleving voor iedereen makkelijker

Fitness = voortplanting geschiktheid doordat het organisme het beste is aangepast.

Fitness is afhankelijk van het milieu.

Adaptatie = aanpassing

Wat voor soort orgaan is dit?

1. analoog orgaan
2. rudimentair orgaan
3. gemuteerd orgaan
4. homoloog orgaan

De organen hebben hetzelfde bouwplan, dus het zijn...

1. rudimentaire organen
2. homologe organen
3. analoge organen
4. recessieve organen

De poten van insecten en de poten van zoogdieren zijn:

1. Homologe organen
2. Analoge organen

Wat is niet juist over rudimentaire organen?

1. ze duiden op een gemeenschappelijke voorouder
2. ze hebben geen functie meer
3. ze komen niet of nauwelijks tot ontwikkeling
4. ze ontstaan door genetic drift

Argument voor evolutie:

Wat wordt er met deze afbeelding bedoeld?
(kies de beste uitleg)

1. Dat mensen van de apen afstammen
2. Dat mensen en apen gemeenschappelijke voorouders hebben.
3. Dat er door micro-evolutie nieuwe soorten zijn ontstaan
4. Dat er veel apen zijn.

Het proces waarbij organismen zich aanpassen aan hun omgeving noem je...?

1. Ecologie
2. Charles Darwin
3. Survival of the fittest
4. Evolutie

Bij een diersoort komen veel variaties in genotypen voor. Wat is waar?

1. De soort heeft een grotere overlevingskans
2. Dit is een probleem bij verandering in de milieuomstandigheden
3. Een individu heeft een grotere overlevingskans
4. De variatie komt door ongeslachtelijke voortplanting

Seksuele selectie 

Het veranderen van een soort

• Niet alle individuen van dezelfde soort zijn gelijk (genetische variatie).
• Die het beste passen in de omstandigheden en in het gebied hebben op dat moment meer overlevingskans.
• Ook meer kans op voortplanting, dus om dit door te geven aan nakomelingen.
• Na vele jaren zie je deze variant van de soort (bijna) alleen nog maar en zijn andere varianten (bijna) verdwenen).

Als een arts de ziekte van Lyme vaststelt bij een patiënt schrijft de arts een antibioticum voor. Artsen zijn echter terughoudend in het voorschrijven van antibiotica. Door veelvuldig gebruik van antibiotica kunnen namelijk resistente bacteriestammen ontstaan. Je krijgt daarom niet bij iedere tekenbeet een antibioticum. 

Beredeneer hoe door het gebruik van een antibioticum een resistente

bacteriestam kan ontstaan. (2p)

Eindexamen 2021 !!!

Welk verschijnsel wordt hier uitgebeeld?

Door toeval ontstaan er snel grote veranderingen in de allelfrequenties

1. selectiedruk
2. evolutie
3. genetic drift
4. genetische variatie

Evolutie in populaties

Genetic drift: het verschijnsel dat kleine populaties door toeval grote verschuivingen in allelfrequenties kunnen optreden. 

bijv. bosbrand, overstroming, emigratie. 

Verhouding eerst: 

3 : 6 (33% groen) 

Verhouding daarna:  
1 : 6 (14% groen)

Soortvorming

Vereiste voor soortvorming: Reproductieve isolatie

-> genetische verschillen hopen op

- geografische isolatie (bijv. berg)

    --> eilandtheorie 

- isolatie in gedrag

- isolatie in tijd (bloeiperiode planten)

reproductieve isolatie

Wat is niet belangrijk bij de eilandtheorie?

1. het klimaat op het eiland
2. de afstand van het eiland tot het vasteland
3. de grootte van het eiland
4. het aantal soorten dat leeft op het eiland

Eilandtheorie

Eilandtheorie voorspelt hoeveel soorten er op een eiland kunnen leven. 

Groter eiland: meer voedselbronnen

Dichtbij vaste land: meer immigratie

Welk eiland meeste soorten?

Welke minste?

VS -->

Eilandtheorie

Hoe groter een eiland, hoe groter het gemiddeld aantal soorten

Hoe verder van het vaste land, hoe minder soorten. 

Opdracht 71a

Opdracht 71a

Groot/ver

Groot/dichtbij

Klein/dichtbij

Klein/ver

Welke cel zal in oorsprong een mutatie gehad hebben?

1. Een cel in de vinger
2. Een eicel of zaadcel
3. Een cel in de hand
4. Een cel in de foetus