Les 2. Leren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Telefoon in telefoontas
Tas en jas van tafel
Laptop pakken 

Ga in deze Lesson Up 

 

De koekoek legt eieren in het nest van de karekiet. Zodra deze karekiet dit abnormaal grote ei en jong ziet, begint dit vogeltje extra goed voor dit jong te zorgen. Het koekoeksjong is voor de karekiet een:

1. Inwendige prikkel
2. Supranormale prikkel
3. Uitwendige prikkel
4. Sleutelprikkel

1. Erfelijk, sleutelprikkel
2. Erfelijk, geen sleutelprikkel
3. Niet erfelijk, sleutelprikkel
4. Niet erfelijk, geen sleutelprikkel

Een belangrijk prooidier van de torenvalk is de woelmuis. Woelmuizen laten in hun leefgebied geursporen achter die bestaan uit urine en uitwerpselen. De achterste delen van hun lichaam zijn meestal doorweekt met urine. De urine van de woelmuizen weerkaatst UV-licht. Torenvalken kunnen UV-licht waarnemen. Torenvalken kunnen daardoor in korte tijd een groot gebied onderzoeken op de aanwezigheid van woelmuizen.
Noem een mogelijke functie van het geurspoor voor de woelmuizen zelf.

DOEL

Je kunt de verschillende vormen van leren en inzicht onderscheiden in verschillende situaties. 

Je kunt onderzoeken of bepaald gedrag aangeboren of aangeleerd is (of beide)

 

Instinct

complex aangeboren gedrag

00:40

Verklaar waardoor het vechten door de beren hun fitness kan verhogen.

01:14

Zalmen worden geboren in een rivier, zwemmen naar zee, worden daar volwassen en trekken de rivier op om te paaien. Na het leggen van de eieren gaan de zalmen dood. Is het trekgedrag van zalmen aangeboren of aangeleerd? Verklaar.

02:22

Waarom zou het voor de zalmen voordelig zijn om met zo veel mogelijk zalmen tegelijk te migreren?

Killer Gene

MAO-A gen

betrokken bij normale hersenfunctie

lage expressie geeft verhoogd risico op agressief gedrag

Reflexen

Aangeboren

Stereotype reactie op prikkel

reflexen zijn af te leren door bv gewenning

Leren

gewenning

inprenten

klassiek conditioneren

operant conditioneren

trial and error

imitatie

samenvatting

• inprenten: onbewust leren in een kritische periode
• klassiek conditioneren: koppelen van een natuurlijke reflex aan een nieuwe prikkel
• operant conditioneren: laten toe- of afnemen van bepaald gedrag door beloning of straf.
• trial and error: operant conditioneren in natuurlijke situatie
• imitatie: nadoen van soortgenoten

De kuikens hebben het volgen van de meneer geleerd door middel van

1. Trial and error
2. Operant conditioneren
3. Klassiek conditioneren
4. Inprenting

De ratten hebben de trucjes in de vorige video aangeleerd door .......

1. Klassiek conditioneren
2. Operant conditioneren
3. Trial and error
4. Gewenning

Dit schaap heeft zijn manier van bewegen aangeleerd door ....

Zebravink-mannetjes kiezen voor partners die lijken op het vrouwtje dat ze opgevoed heeft. Ze hebben in het nest geleerd wat aantrekkelijke kenmerken zijn. Deze vorm van leren is:

Inzicht

Oplossingen bedenken voor nieuwe vraagstukken.

experimenten van kohler

Is in het vorige filmpje sprake van leren (zo ja, welke vorm), of inzicht? Verklaar je antwoord.

Deze jongen heeft zijn reacties geleerd door....

Dit meisje leert steppen door middel van

Huiswerk

toetsvragen bij 9.2 af