1.7 is onze democratie klaar?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Casus

1.1 Wat als mensen er niet uitkomen?

1.2 Kiezen we voor meer vrijheid of gelijkheid?

1.3 Beslissen we met z'n allen of namens ons allen?

1.4 Wie heeft de macht?

1.5 In het stemhokje is iedereen gelijk. Maar daarbuiten?

1.6 Meer of minder Europa?

 1.7 Is onze democratie klaar?

H1 Parlementaire democratie?

Leerdoelen 

Je kunt onderbouwen waarom jij het wel of niet belangrijk vindt dat de volksvertegenwoordiging representatief is voor de Nederlandse bevolking.

Je kunt benoemen voor welke uitdagingen de Nederlandse democratie staat en uitleggen wat de voor- en nadelen zijn van mogelijke oplossingen voor deze uitdagingen.

Je kunt benoemen welke rol het vak maatschappijleer heeft bij het ontwikkelen van een democratische houding bij leerlingen en uitleggen waarom een democratische houding van belang is voor het functioneren van een democratie.

Nederland behoort tot de betere democratieën in de wereld. Het volk heeft invloed, er zijn grondrechten, rechters zijn onafhankelijk en parlementsleden voeren de wil van het volk uit. Of kan het beter?

Introductie blz...

Is onze democratie klaar?

Moet ons parlement een afspiegeling van de bevolking zijn?

• "Lageropgeleiden" zijn minder tevreden over de politiek dan "hogeropgeleiden"
• Het aantal praktisch opgeleide Tweede Kamerleden is laag en staat niet in verhouding tot het aantal lageropgeleiden in de Nederlandse samenleving.
• Vrouwen en mensen buiten de Randstand zijn ondervertegenwoordigd.

Is de Nederlandse volksvertegenwoordiging wel voldoende representatief is voor de Nederlandse bevolking?

Wetsvoorstellen, het controleren van een minister, kennis en inzicht over verschillende onderwerpen en staatsrecht is complex.

• "Hogeropgeleiden" zijn hier bekender mee door werk en studie.
• Weten economen, juristen etc. wel wat er speelt op het werk of in de wijken/platteland?
• Worden belangen van vrouwen/ mensen uit de provincie / ondervertegenwoordigde groepen wel mee genomen door het Parlement?

Parlementsleden vertegenwoordigen het hele volk, moet het parlement daarom ook een afspiegeling zijn van de inwoners van het land? Of moeten parlementsleden vooral de juiste kwaliteiten in huis hebben om hun werk goed te kunnen doen?

Besluiten en plannen van de regerering/parlement staat vaak ter discussie. Zijn de beslissingen die parlement en regering nemen in overeenstemming met wat de bevolking wil?

Doen regering en parlement wat de kiezer wil?

Tijdens verkiezingen/campagnes wordt er van alles belooft... 

Na de verkiezingen-> formatie-> onderhandelen regeerakkoord-> plannen en voorstellen uit de verkiezingscampagne sneuvelen-> compromissen sluiten -> te veel toegeven? Ontevreden kiezers

Mag een partij na de verkiezingen haar plannen veranderen? 

Mandaat-> Het recht om namens de kiezer zelfstandig op te treden. Vrij en onafhankelijke stemmen op wetsvoorstellen.

• Compromissen sluiten met andere partijen 
• Door grote (actuele) gebeurtenissen; niet meer bezuinigen
• Nadeel: Verliezen van zetels volgende verkiezingen.

• Fractiediscipline-> van kamerleden wordt verwacht dat zij hetzelfde stemmen als de rest van de partij

Regering en parlement volgen niet altijd de wensen van het volk

Soms neigt het naar kiezersbedrog en soms zijn er goede reden voor: compromissen sluiten, de wens van de kiezer kan in strijd met grondrechten zijn, door veranderen omstandigheden van standpunt veranderen.

Uiteindelijk is het dan aan de kiezer om bij de volgende verkiezingen te bepalen of volksvertegenwoordigers de juiste keuzes hebben gemaakt.

Doen regering en parlement wat de kiezer wil?

Lezen: 

Introductie + 1.7 Is onze democratie klaar?

Opdrachten maken:

Introductie: 1 t/m 4

Kennis en begrip: 1 t/m 3

Klaar? Vorige paragraven nakijken!

Opdrachten:

Fractievoorzitters?

De Nederlandse kiezer lijkt geen nauwe band te hebben met zijn volksvertegenwoordigers en bestuurders. 

Hoe kan die band versterkt worden?

• Gekozen burgermeester
• District of kiesstelsel 

Hoe verbinden we politiek en burger?

Gekozen burgermeester:

• Voor: Democratischer en dichter bij de burger, mensen krijgen de kans om hun voorkeur uit te spreken
• Tegen: Neutraal en boven de partijen, "vrede" bewaren tussen de partijen is een gekozen burgemeester er ook voor de mensen die niet op hem of haar gestemd hebben?

Hoe verbinden we politiek en burger?

Districtenstelsel (V.K.) of kiesstelsel (V.S) :

• Lokale vertegenwoordigers kiezen, die hun regio vertegenwoordigen in het parlement.
• Winnaar neemt plaats in het Lagerhuis.
• Inwoners kennen hun MP (Member of Parliament), makkelijk contact, zal veel doen om zijn of haar kiezers het naar de zin te maken.
• Makkelijker; één winnaar. Maar: Grote partijen verdwijnen. 

Hoe verbinden we politiek en burger?

In ons stelsel van evenredige vertegenwoordiging wordt het aantal zetels aan de hand van het stemgedrag van alle kiezers verdeeld. Het geeft daarmee een eerlijkere verhouding van het stemgedrag weer. 

Hoe verbinden we politiek en burger?

De politieke participatie, de mate waarin mensen actief deelnemen aan het democratisch proces, zegt iets over hoe goed een democratie functioneert.

• Een lage opkomst beïnvloedt de representativiteit. 
• Voor: Stemplicht?
• Tegen: Bij een democratie hoort ook de vrijheid om niet te stemmen

Moet de burger meedoen?

• Leerlingen hechten niet veel belang aan het leven in een democratie.
• Leerlingen vinden democratische waarden wel belangrijk. (vrijheid, gelijke rechten)

Er is geen perfectie vorm van democratie, het blijft bezig. Belangrijk is wel dat je een democratische houding aanleert;

• Oplossen van conflicten (debat, discussie) 
• Compromissen sluiten
• Overtuigingen, normen en waarden uitleggen en in gesprek met mensen die daar anders over denken.

De overheid stimuleert dit door o.a. vakken zoals burgerschap en maatschappijleer. 

Is onze democratie klaar?

Lezen: 

1.7 Is onze democratie klaar?

Opdrachten maken:

Kennis en begrip: 1 t/m 5 + 2 toepassingsvragen naar keuze

Klaar? Vorige paragraven nakijken!

Opdrachten: