LES 5 - De tijd van R&V; kunst en wetenschap (p3)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Regenten en vorsten 1600-1700

 kunst en wetenschap (p3)

1. welkom

2. presentatie: held of fout?

3. uitleg

4. Kunst en wetenschap in de Gouden Eeuw

afsluiting 

Geef een advies aan de burgemeester van Hoorn over het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen. 

Moet deze blijven staan? 

Moet deze weg? 

of moet er een aanpassing komen? 

Je onderbouwt deze mening met drie historische argumenten. 

Het advies presenteer je als groep. 

Je groep bestaat uit 4 personen.

Leerdoel van de dag

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom de Republiek in de Gouden Eeuw een plek was waar wetenschap, kunst en cultuur kon bloeien.

uitleg (1)

Schilderkunst

Ook in de schilderkunst is er een Gouden Eeuw.

Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Jan Steen en Frans Hals

zijn de belangrijkste Nederlandse schilders uit die tijd

0

Sinds is de Nachtwacht 363 bij 438 cm, maar dat was het schilderij niet toen Rembrandt het maakte! Het was toen een stuk groter: 500 bij 387 cm. Maar omdat het schilderij niet paste op de plaats waar het zou gaan hangen in het stadhuis op de Dam (tegenwoordig Paleis op de Dam), werden er in 1715 stukken vanaf gesneden.

Benieuwd hoe de Nachtwacht eruit zag vóór de stukken eraf waren gesneden? Klik op de afbeelding rechtsonder in de hoek.

De Nachtwacht heet tegenwoordig zo, maar de oorspronkelijke titel is: De compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren.

Het is onduidelijk waar de naam Nachtwacht precies vandaan komt. Is het misschien de kleur van het schilderij? Of was dit inderdaad een nachtwacht?

De Nachtwacht lijkt misschien een rommeltje, maar als je goed kijkt zitten er duidelijk 'lijnen' in. Dat zie je bijvoorbeeld aan de lansen en geweren.

Kapitein Frans Banninck Cocq

Luitenant Willem van Ruytenburgh

Schilderijen van schutterijen (een soort politie) waren erg populair in de tijd. De leden van een schutterij betaalden veel geld om er goed en stoer uit te zien. Rembrandt had voor het maken van dit schilderij ongeveer 3500 gulden verdiend. Dat was in die tijd veel geld, maar niet ongebruikelijk voor een schilderij van Rembrandt.

Is dit Rembrandt zelf? Sommige mensen zeggen van wel.

Het meisje stelt een soort mascotte voor. Aan haar riem hangt een dode vogel. Vooral de twee poten van het beest, de klauwen, zijn duidelijk te zien. Ze zijn het symbool voor de kloveniers (de schutters), die ook wel klauweniers werden genoemd.

Kloveniers waren schutters met een musket (geweer). Rembrandt heeft in zijn schilderij laten zien wat er allemaal bij komt kijken om zo'n musket te gebruiken. Zo vult er één zijn musket met kruit; ééntje schiet zijn musket af en een ander reinigt zijn musket door het kruit weg te blazen.

Het is bijna niet te zien, maar in hun wapen hadden de Kloveniers twee klauwen van een vogel. Die twee klauwen zie je ook weer terug bij de vogel die het meisje bij zich draagt.

Op dit schild staan de namen van de personen die zijn afgebeeld (en waarschijnlijk ook hebben betaald).

Hoeveel is de Nachtwacht waard? Dat is niet te zeggen: het schilderij is nooit verkocht of te koop aangeboden. Er is later weleens geprobeerd om het uit te rekenen. Ze kwamen toen uit op een bedrag van 500 miljoen Euro!

De signatuur (soort handtekening) van Rembrandt: Rembrandt f 1642

Sommige leden van de schutterij weigerden te betalen toen ze het schilderij zagen: ze stonden er maar half op! Of keken de andere kant op! "Daarvoor ga ik niet betalen!", zeiden sommigen

Honden op schilderijen waren vaak een teken van trouw ('trouwe viervoeter'). Of de hond in dit schilderij dezelfde functie heeft, trouw aan de stad Amsterdam, is niet bekend.

Wetenschappelijkerevolutie

in de Republiek

• De renaissance zorgt voor nieuwe manier van denken; om de wereld te verklaren staat niet God langer centraal maar het gebruik van de ratio (het verstand). 

• Wetenschappers delen kennis en de resultaten van hun onderzoeken.

Bekende Nederlandse wetenschappers waren Christiaan Huygens, Spinoza, Hugo de Groot,  Antoni van Leeuwenhoek

Opdracht geleerden in de Gouden Eeuw (1)

groepjes van 4.

- Elk lid van het groepje krijgt een informatieblad over één  geleerde.

- Elk lid van het groepje krijgt een werkblad.

Je leest het informatieblad goed door. Je maakt opdracht 1 van het werkblad. 

Opdracht geleerden in de Gouden Eeuw (2)

Je gaat een groepsgenoot interviewen over de geleerde die hij/zij heeft bestudeerd.

Je maakt opdracht 2 van het werkblad.

Opdracht geleerden in de Gouden Eeuw (3)

Welke conclusies kunnen jullie trekken? 

Noem er minstens drie die jullie met het onderzoek onderbouwen.

( Waarom de Republiek in de Gouden Eeuw een plek was waar wetenschap, kunst en cultuur kon bloeien.)

Afronding

huiswerk:

opdracht 4 en 5

leren paragraaf 3

lezen paragraaf 5

0

Atlas Major

1662

Joan Blaeu brengt een grote hoeveelheid kaarten

en tekeningen uit, gebundeld in een serie boeken: de Atlas Major

0