Gram.Woordsoorten: zww, hww, kww

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Grammatica woordsoorten

zww, kww &  hww

Grammatica

Bouwen aan de fundering van de opbouw van zinnen. 

Zorgen dat je basis goed is, daarna kan je verder bouwen.

Ontleden is:

• in stukjes uit elkaar halen
• die stukjes een naam geven

bijvoorbeeld 

een uilebal ontleden = uitpluizen

ook een vorm van ontleden

Zo kun je ook zinnen ontleden

Je kunt die stukjes een naam geven :

 - woordsoorten benoemen is taalkundig ontleden

 - de functie van het woord/de groep woorden (=zinsdeel)     benoemen is redekundig ontleden

  

Zo kun je ook zinnen ontleden

Je kunt die stukjes een naam geven :

 - woorden benoemen = taalkundig ontleden

 - de functie van het woord/de groep woorden (=zinsdeel) benoemen = redekundig ontleden

Piet is conducteur

lesdoelen

• je  herkent het ww-gezegde in een zin
  
• je herkent koppelwerkwoorden
  
• je kunt werkwoorden benoemen als hww, zww en kww
  
• je kunt met een zelfgemaakte PP uitleggen hoe een zww, een hww en een kww herkend kunnen worden
  

Vorige les....

• Persoonlijk voornaamwoord
• Bezittelijk voornaamwoord
  

Volgens mij wil jullie vriend uit Urk onze zeilboot kopen.
mij =

1. Bezittelijk voornaamwoord
2. Persoonlijk voornaamwoord
3. Geen van beide

Volgens mij wil jullie vriend uit Urk onze zeilboot kopen.
jullie =

1. Bezittelijk voornaamwoord
2. Persoonlijk voornaamwoord
3. Geen van beide

Volgens mij wil jullie vriend uit Urk onze zeilboot kopen.
onze =

1. Bezittelijk voornaamwoord
2. Persoonlijk voornaamwoord
3. Geen van beide

jullie hebben geleerd over:

het werkwoordelijk gezegde

het naamwoordelijk gezegde

nu gaan we leren

hoe we de werkwoorden in dat gezegde kunnen 

benoemen 

redekundig ontleden

taalkundig ontleden

Hoeveel werkwoorden zitten er in de volgende zin?

even testen:

Alhoewel we allemaal graag naar Disneyland hadden willen gaan dit paasweekend, lijkt het ons toch beter om in groepjes van twee het dichtstbijzijnde tuincentrum te bezoeken.

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Het gezegde kan uit 1 of meer werkwoorden bestaan, die we allemaal een eigen naam kunnen geven. 

We zijn dan dus bezig met ontleden, en het 

namen geven aan de woorden ->
 taalkundig ontleden 

3 verschillende werkwoorden

• zww = zelfstandig werkwoord
• kww = koppelwerkwoord
  
• hww = hulpwerkwoord

Zelfstandig Werkwoord (ZWW)

Heeft een heel duidelijke betekenis (het is een doe-woord).

Als een zin meerdere werkwoorden heeft,

staat het ZWW meestal achteraan.

Koppelwerkwoord (KWW)

Zit er geen werkwoord met een duidelijke betekenis in de zin, dan moet er een kww staan, want: In een zin zit óf een ZWW óf een KWW. (Het is een zijn-woord)

t

• zijn
  
• worden
  
• blijven
• blijken
• lijken
• schijnen

• heten
• dunken
• voorkomen. 

(Toch wel heel handig om uit je hoofd te kennen!!!)

Hulpwerkwoord (HWW)

Alle werkwoorden die nu nog over zijn, zijn hulpwerkwoord

Kenmerken:

• komen dus voor in zinnen met meer dan 1 werkwoord
• helpen om het gezegde te maken.

Samengevat

1. zoek het belangrijkste werkwoord

2. dat is of een zww of een kww (doe- of zijn-woord)

3. als er meer werkwoorden in  de zin staan, staat dat zww of kww achteraan

4. alle overige werkwoorden in de zin zijn hww

Zij heeft haar fiets zelf GEREPAREERD.

1. HWW
2. ZWW
3. KWW

Zij HEEFT haar fiets zelf gerepareerd.

1. HWW
2. ZWW
3. KWW

Rieke is donderdag ziek GEWORDEN.

1. HWW
2. ZWW
3. KWW

huiswerkopdracht

• maak een PowerPoint presentatie (5 min. max)

• leg daarin uit hoe je ZWW, HWW en KWW kunt herkennen
• volgende week in de les presentaties
• zie Magister voor toelichting en beoordelingsformulier
• dan nog vragen? Stel ze in het vragen halfuur

Vraag aan een leerling de opdracht in eigen woorden te herhalen.

Alles begrepen? Test jezelf en sleep de rode vakjes naar de bijbehorende werkwoorden!

Mevrouw Witteveen zou wel eens grappig kunnen zijn.

zou

kunnen

zijn

hulp

werkwoord 1

hulp

werkwoord 2

koppel

werkwoord