Thema 11 Bs5 Weefselvloeistof en lymfe

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

11.5 Weefselvloeistof en lymfe

Leerdoelen

Je kunt de kenmerken en functies van weefselvloeistof en lymfe benoemen.

Weefselvloeistof

Bloed stroomt door je bloedvaten en vervoert stoffen naar alle delen van het lichaam. 

Een deel van het vocht (bloedplasma) uit bloed komt buiten de bloedvaten terecht.

Daar noem je het weefselvloeistof.

Weefselvloeistof

Weefselvloeistof zit om alle cellen van een weefsel heen. Stoffen die cellen nodig hebben kunnen ze uit de weefselvloeistof halen (zuurstof, voedingsstoffen)

 

en stoffen die ze niet nodig hebben geven ze af aan het weefselvloeistof (afvalstoffen, CO2).

Weefselvloeistof

Als bloed bij de haarvaten komt wordt een deel van de bloedplasma de haarvaten uitgeperst (door de hoge bloeddruk!). Dit heet filtratie.

Hier zitten voedingsstoffen en zuurstof in opgelost.

Bloedcellen en grote eiwitten blijven achter.

Weefselvloeistof

De haarvaten nemen ook weer een groot deel van de weefselvloeistof op (resorptie) wanneer ze de organen uit gaan.

Dit komt door de hoge osmotische waarde van het bloed (door de eiwitten die zijn achtergebleven).

Weefselvloeistof

Weefselvloeistof

BINAS 84G

Lymfevaten

De colloïd osmotische druk is niet voldoende om alle vloeistof die uit het haarvat gefilterd is weer te resorberen.

Zonder lymfevaten zou er veel vocht in de organen achterblijven.

Lymfevaten

Weefsels bevatten ook lymfevaten die vloeistof kunnen afvoeren.

Die lymfevaten maken deel uit het lymfevatenstelsel/lymfesysteem (vergelijkbaar met bloedvatenstelsel).

Vanaf het moment dat de vloeistof in een lymfevat zit heet het lymfe.

Oedeem

Bij een oedeem hoopt weefselvloeistof zich op in de weefsels. 

Dit kan verschillende oorzaken hebben:

• De weefselvloeistof bevat een te hoge eiwitconcentratie. Dit kan ontstaan door het afsterven van cellen na een infectie.

• Het bloed bevat een te lage eiwitconcentratie.

• De bloeddruk is te hoog.

• Er is een verstopt lymfevat. Dit kan ontstaan door ontsteking of een parasiet.

• Er zijn lymfeklieren verwijderd.

Overleg in tweetallen

- Kunnen witte bloedcellen uit een haarvat?

- Zal je een hogere of lagere concentratie eiwitten vinden in het weefselvloeistof dan in het bloedplasma?

- Waar komt lymfe uit in de bloedbaan?

- Noem twee belangrijke processen achter het ontstaan van weefselvloeistof. 

- Wat is de taak van het lymfestelsel bij de afweer?

Zelf werken

Opdrachten basisstof 5: 45, 46, 47, 49 en 50

Uitwisseling met weefsels

Het verschil tussen de bloeddruk (BD) en de Colloïd Osmotische Druk (COD) levert de netto filtratiedruk (NFD).

Lymfevaten

Lymfevaten bevatten net als aders kleppen om er voor te zorgen dat de lymfe de goede kant op stroomt.

Spierpomp

- Net als bij aders wordt er gebruik

gemaakt van de spierpomp. 

Lymfevatenstelsel

In het lymfevatenstelsel komt alle lymfe uiteindelijk terecht via de 

1. borstbuis, het grootste lymfevat, in de linkersleutelbeenader

2. de rest komt uit in de rechtersleutelbeenader 

Alles komt uit in de bovenste holle ader.

Lymfeknopen/ lymfeklieren

Verspreid over het lichaam liggen in het lymfevatenstelsel ook lymfeknopen.

In de lymfeknopen wordt de lymfe gezuiverd van o.a. ziekteverwekkers door de witte bloedcellen-> belangrijke rol afweer. 

Zelfstandig werken

Maken 11.5

Vind je het nog moeilijk, maak dan eerst het oefenblad voor de begrippen. Antwoordenblad is ook aanwezig. 

Leerdoelen behaald?

- Je legt uit welke krachten een rol spelen bij de aanvoer en afvoer van weefselvloeistof.

- Je beschrijft de bouw en functie van het lymfesysteem en de betekenis van lymfe.