overerving

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

9.3 overerving in de familie

Kunnen toepassen: kansberekening erfelijkheid, Mendel, mono/dihybride kruising, P/F,F1 enz, gameten, kruising; onvolledig, intermediar/codominant, gekoppeld

Darwin                                                               Mendel

Karyogram

monohybride kruising

1 eigenschap (gen met allel)

Doel en begrippen

Je leert volgens welke wetmatigheden eigenschappen overerven.

kans, kruisingsschema, P, F1, F2, monohybride kruising, dihybride kruising, gekoppelde overerving.

Kruising van de P generatie

Plant met groene erwten

AA

Plant met gele erwten

aa

Fenotype

Genotype

P(arent) generatie

Monohybride kruising: er wordt maar op één gen gelet.

Kruising van de P generatie

Plant met groene erwten

AA

A en A

100% A

Plant met gele erwten

aa

a en a

100% a

Fenotype

Genotype

Geslachtscellen

P(arent) generatie

Kruising van de F1 generatie

Plant met groene erwten

Aa

A en a

50% A 50% a

Plant met groene erwten

Aa

A en a

50% A en 50% a

Fenotype

Genotype

Geslachtscellen

F1 generatie

Resulteert in de F1 generatie

	A
a	Aa

F(iliale)1 generatie

100% Aa

Planten met groene erwten

Kruising van de F1 generatie

Plant met groene erwten

Aa

A en a

50% A 50% a

Plant met groene erwten

Aa

A en a

50% A en 50% a

Fenotype

Genotype

Geslachtscellen

F1 generatie

Resulteert in de F2 generatie

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

F2 generatie

25% (1/4) AA

50% (1/2) Aa

25% (1/4) aa

75% (3/4) planten met groene erwten

25% (1/4) planten met gele erwten

di-hybride kruising

2 eigenschappen

Kruising van de P generatie

Grote plant met groene erwten

AABB

Kleine plant met gele erwten

aabb

Fenotype

Genotype

P(arent) generatie

Kruising van de P generatie

Grote plant met groene erwten

AABB

100% AB

Kleine plant met gele erwten

aabb

100% ab

Fenotype

Genotype

Geslachtscellen

P(arent) generatie

Resulteert in de F1 generatie

	AB
ab	AaBb

F(iliale)1 generatie

100% AaBb

Grote planten met groene erwten

Kruising van de F1 generatie

Grote plant met groene erwten

AaBb

AB, Ab, aB en ab

Grote plant met groene erwten

AaBb

AB, Ab, aB en ab

Fenotype

Genotype

Geslachtscellen

F1 generatie

Resulteert in de F2 generatie

	AB	Ab	aB	ab
AB	AABB	AABb	AaBB	AaBb
Ab	AABb	AAbb	AaBb	Aabb
aB	AaBB	AaBb	aaBB	aaBb
ab	AaBb	Aabb	aaBb	aabb

F2 generatie

9/16 is groot met groene erwten

3/16 is klein met groene erwten

3/16 is groot met gele erwten

1/16 is klein met gele erwten

Gekoppelde overerving

Letten op 2 eigenschappen/ genen tegelijk.

Waarbij de genen op hetzelfde chromosoom liggen.

niet gekoppelde overerving

gekoppelde overerving

Kruising van de P generatie

Groene erwten en dunne wortels

AABB

Gele erwten en dikke wortels

aabb

Fenotype

Genotype

P(arent) generatie

W

W

Kruising van de P generatie

Groene erwten en dunne wortels

AABB

100% 

Gele erwten en dikke wortels

aabb

100% 

Fenotype

Genotype

Geslachtscellen

P(arent) generatie

W

W

Resulteert in de F1 generatie

	AB
ab	AaBb

F(iliale)1 generatie

100% 

Grote planten met groene erwten

Kruising van de F1 generatie

Groene erwten en dunne wortels

Groene erwten en dunne wortels

Fenotype

Genotype

Geslachtscellen

F1 generatie

W

W

Resulteert in de F2 generatie

	AB	ab
AB	AABB	AaBb
ab	AaBb	aabb

F2 generatie

3/4 heeft groene erwten en dunne wortels

1/4 heeft gele erwten en dikke wortels

W

W

onvolledig dominant, intermediar, codominant, gekoppeld

Onvolledig dominant: een recessief allel kom ook een beetje tot uiting in het fenotype. Vb : KrKw (Rood en wit= roze)

Intermediar: bij een heterozygoot  voor een bepaald kenmerk, komen beide allelen gemengd  tot uiting in het fenotype. Vb ArAw (rood en wit =roze)

Codominant : bij een heterozygoot voor een bepaald kenmerk, komen beide allelen niet gemengd  tot uiting in het fenotype. Vb RW (rood en wit= rood en wit)