Formuleren dubbelopjes

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Stijlfouten

Stijlfouten

Pleonasme

Tautologie

Contaminatie

Dubbele ontkenning

Onjuiste herhaling

Lesdoel

Aan het einde van deze les hebben jullie geoefend met het herkennen van pleonasmes, tautologieën, contaminaties , onjuiste herhalingen en dubbele ontkenningen.

Je moet deze termen kennen, herkennen en kunnen gebruiken. 

Pleonasme
Tautologie
Contaminatie
Wat weet je nog?

Contaminatie

Twee woorden of uitdrukkingen die verkeerd gecombineerd zijn.

Voorbeeld: 

Overnieuw doen = opnieuw doen OF overdoen

Te veel hooi op je kerfstok hebben = te veel hooi op je vork hebben OF veel op je kerfstok hebben

• Een contaminatie is ALTIJD foutief taalgebruik!

Pleonasme

Bij een pleonasme gebruik je om een eigenschap van een woord dat al vanzelfsprekend bij dat woord hoort

Bijvoorbeeld:

De witte sneeuw is erg koud. ( sneeuw is wit van zichzelf)

Het grijze beton is strak gegoten (beton is al grijs)

Vorige week heeft hij zijn werk weer hervat (weer weglaten).

• Je kan het pleonasme gebruiken om een eigenschap van een woord te benadrukken.
  

Tautologie

Bij een tautologie gebruik je twee verschillende woorden met dezelfde betekenis.

Voorbeeld:

Natuurlijk zullen wij vanzelfsprekend ons best doen.

Wat jij zegt is vast en zeker waar, maar toch wil ik het zelf zien.

• Je kan de tautologie gebruiken als versterking van wat je wil zeggen
  

Dubbele ontkenning

Het herhalen van een ontkennend woord in een zin. Er staan dan dus twee ontkenningen in een zin. 

Voorbeeld:

Ik ontken dat ik daar niet ben geweest. - Met het werkwoord ontkennen zeg je al dat je iets hebt gedaan.

• Je kunt dit doen om de betekenis van een zin te versterken, maar je ziet dat je dan een andere betekenis aan de zin geeft.
  

Onjuiste herhaling 

Een vast voorzetsel wordt ten onrechte twee keer gebruikt. 

Voorbeeld:

Op die luie jongen zou dat meisje nooit verliefd op worden. 

Even oefenen

Het is verboden hier geen fietsen te plaatsen.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

Na korte tijd wisten de eerste docenten even later toch binnen te komen.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

Ik wil met een alcoholslot voorkomen dat hun auto niet start.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

Het rijst de spuigaten uit.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

Aan het eind van de voorstelling daalde het gordijn langzaam naar beneden.

1. tautologie
2. pleonasme
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

Kwaadwillige laster veroorzaakt veel verdriet

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

"Dat kost duur" is een

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

Met deze grote paraplu voorkom je dat je niet nat wordt.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

Volgens mijn mening kan dit niet langer.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

Aan de slag

• Je wordt ingedeeld in een groepje
• Jullie gaan een spel maken waarbij je minimaal 4 opgaven per categorie (dus 20 vragen) bedenkt. (contaminatie, pleonasme, tautologie, onjuiste herhaling, dubbele ontkenning)
• Kies bijvoorbeeld een kwartet, Snakes en Ladders, memory, woordzoeker, kruiswoordpuzzel o.i.d. (zie voor voorbeelden Magister.learn)
• Wees creatief, pluk niet de eerste de beste voorbeelden van internet, maar ga ook eerst zelf nadenken.