vwo 3 3.5 spelling hoofdletters, voltooid en tegenwoordig deelwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2,3

Doel van de les

- voltooid en tegenwoordig deelwoord

- hoofdletters

Het voltooid deelwoord

Wanneer gebruik je een voltooid deelwoord?

Als je wilt vertellen dat iets al gebeurd is, dan gebruik je een voltooid deelwoord. Voltooid betekent dat iets is afgerond.

Voorbeeld:
Het regent → Het is nu aan het regenen.

Het heeft geregend →  De regen is voorbij, het is nu droog.

Klinkercombinaties met -r (eer/oor/eur

Hoe ziet een voltooid deelwoord eruit?

• Het heeft altijd een ander werkwoord erbij
  (hebben, zijn of worden).
• Begint bijna altijd met ge-.
  
  

Voorbeelden:
Ik ben gebleven, ik heb gehuild, ik word gezocht

Klinkercombinaties met -r (eer/oor/eur

Let op

Soms begint een werkwoord al met be-, ver-, ont-, of her-. Deze krijgt dan géén ge- aan het begin van het voltooid deelwoord.

Voorbeelden: betaald, verteld, ontvoerd, hersteld.

De uitgang bepalen

- gezaagd

- bezocht
- ontvangen

Hoe weet je op welke letters een voltooid deelwoord eindigt?

Klinkercombinaties met -r (eer/oor/eur

Weet je nog?

Zwakke werkwoorden

blijven in een andere tijd hetzelfde klinken.

Sterke werkwoorden 

heben de kracht om in de verleden tijd van klank te veranderen.

De uitgang bepalen

• Een voltooid deelwoord eindigt meestal op -en bij de sterke werkwoorden.
• Een voltooid deelwoord eindigt altijd op een -t of -d bij de zwakke werkwoorden.
  

Klinkercombinaties met -r (eer/oor/eur

Voorbeelden 

Sterk
lopen - liep - gelopen
slapen - sliep - geslapen

Zwak
koken - kookte - gekookt
tekenen - tekende - getekend

-t of -d?

Gebruik de verlengproef:
Maakt het voltooid deelwoord langer met -e. Je hoort dan of je een -t of een -d moet schrijven.

Regel

Leer de regels uit je hoofd.

Voorbeeld

Hij heeft zijn geld eerlijk ... verdient of verdiend?

Langer maken met -e: verdiende

Je hoort een -d, dus je schrijft VERDIEND

                            

Twijfel je?
Als de laatste letter van de stam voorkomt in
't kofschip X, schrijf je een -t. Zo niet, dan schrijf je een -d.

Regel

Leer de regels uit je hoofd.

Deze regel is bij de verleden tijd al aan bod geweest.

Hoe spel je het tegenwoordig deelwoord?

1. persoonsvorm + d
2. infinitief + d
3. voltooid deelwoord + d
4. werkwoordelijk gezegde + d

(rennen)
Hij kwam ................ de school binnen.

(smakken)
De kat at .................. het bakje voer leeg.

Met of zonder hoofdletter?

1. vmbo
2. VMBO

www.cambiumned.nl

Met of zonder hoofdletters?

1. havo
2. HAVO

Met of zonder hoofdletter?

1. Pinksteren
2. pinksteren

Met of zonder hoofdletter?

1. Pasen
2. pasen

Met of zonder hoofdletter?

1. December
2. december

Welk woord heeft géén hoofdletter?

1. Maastricht
2. Juli
3. Tim
4. Pasen

Met of zonder hoofdletter?

1. de volkskrant
2. de Volkskrant

Welk woord heeft geen hoofdletter?

1. Engels
2. Amsterdamse
3. Noorden
4. Peugeot

Met of zonder hoofdletter?

1. koningin maxima
2. Koningin maxima
3. Koningin Maxima
4. koningin Maxima

alle schoolvakken schrijf je met een hoofdletter

1. waar
2. niet waar

maanden en dagen schrijf je met hoofdletter

1. waar
2. niet waar

Dit woord schrijf je met een hoofdletter:

1. Winter
2. Mei
3. het IJ
4. Oost

Welk woord schrijf je met een hoofdletter?

1. zeeland
2. blauw
3. computer
4. zonnebloem

Wanneer gebruik je géén hoofdletter?

1. Namen van feestdagen
2. Namen van jaargetijden
3. Namen van personen
4. Namen van bedrijven

Welk woorden moeten met een hoofdletter?

Elke zondag laat mevrouw de jong haar hond uit.

1. zondag, jong
2. zondag, de, jong
3. de, jong
4. jong

Welk woord is niet correct gespeld?

Uitleg

In een aanhef schrijf je de eerste verwijzing naar een naam altijd met een hoofdletter. Het is dus meneer Van Dalen, Jan van Dalen of meneer J. van Dalen. 

1. mevrouw van Zaalen
2. Katya van Zaalen
3. docente Van Zaalen
4. K.L. van Zaalen

Welk woord is niet correct gespeld?

Uitleg

Namen van landen, steden, rivieren en gebergtes schrijf je altijd met een hoofdletter. Datzelfde geldt voor delen of de inwoners van die landen of steden. De windstreken schrijf je met een kleine letter, dus het noorden, zuiden, oosten en westen. 

1. Noord-Holland
2. Noorden
3. Noren
4. Noorwegen