Minor CMG Middeleeuwen

• Geschiedenis
• HBO
• Studiejaar 3

CMG Middeleeuwen

Op afstand....

Middeleeuwse cultuur en mentaliteit:

Het Boek! 

Middeleeuwse Manuscripten 

Dit college gaat over middeleeuwse manuscripten. 

A. Maar wat zijn manuscripten? 

B. Hoe zijn ze gemaakt? 

C. Waarvan zijn ze gemaakt? 

Maar nog belangrijker: 

D. Voor wie zijn ze gemaakt en 

E. Wat staat erin? 

Opzet

Het college bestaat uit deze LessonUp les. 

Het is een experiment. 

Het is een afwisseling van vragen, filmpjes, informatie en eindigt met een grote opdracht. 

Doorloop alles en bekijk alle filmpjes, de vragen die erna volgen gaan over de inhoud. 

De vragen zijn genummerd en worden door de docent bijgehouden.

Maar we beginnen luchtig...

A. Wat is een manuscript?

Een manuscript is niets meer dan een geschrift (script) dat met de hand (manus) is gemaakt. 

Hiermee worden alle boeken van vóór de boekdrukkunst bedoeld. Men spreekt in de middeleeuwen dus niet van boekdrukkunst, maar wel van boekkunst. Veel manuscripten zijn versierd met tekeningen, dat noemen we verlucht of geïllumineerd. 

1. Wat is de persoon op de afbeelding aan het doen?

1. Een dierenhuid aan het insmeren met urine
2. Een winter(bont)jas aan het maken
3. De haren van een dierenhuid aan het schrapen
4. Zijn broek aan het uittrekken

2. De meeste middeleeuwse manuscripten zijn van perkament.
Waar komt de naam 'perkament' vandaan?

1. Van 'testament', omdat men vooral het oude en nieuwe testament opschreef.
2. Van de Tsjechische stad Kamenta waar men veel huiden vandaan haalde.
3. Van de stad Pergamon, waar men voor het eerst op grote schaal op dierenhuid in plaats van papyrus ging schrijven in de oudheid.
4. Van de naam van een hoofd van een School voor Magie uit de oudheid.

B. Hoe worden manuscripten gemaakt?

Bekijk het filmpje op de volgende slide en beantwoord de vragen erna.

3. Van welke dieren wordt perkament GEEN gemaakt?

1. 
2. 
3. 
4. 

4. Waar werd de zwarte inkt vaak van gemaakt?

1. van de galknikkers van een eikenboom
2. van inktzakjes van de zeekat
3. van zwarte aarde
4. van de indigoplant

5. Welke twee zaken heeft deze schrijver in zijn handen?

1. inkt en pen
2. schraper en pen
3. meetlat en pen
4. pen en blaaspen

6. Wat is de juiste volgorde van het aanbrengen van een verluchte tekening?

1. bladgoud - lichte kleuren - donkere kleuren-highlights
2. lichte kleuren - donkere kleuren -highlights - bladgoud
3. bladgoud - highlights - lichte kleuren - donkere kleuren
4. donkere kleuren - lichte kleuren -highlights - bladgoud

7. Waarom zit er vaak een sluiting op een middeleeuws boek?

1. Omdat niet iedereen het mocht lezen.
2. Omdat ze bang waren dat het bladgoud gestolen werd.
3. Omdat het dan mysterieuzer werd en meer mensen het gingen lezen.
4. Omdat het perkament in het boek anders zou gaan bobbelen.

Sint...

Hier zien we een miniatuur van Sint Andreas. Hij is herkenbaar aan de wijze waarop hij gestorven is, namelijk aan het kruis. 

Zijn kruis stond echter niet recht, maar schuin. Sinds die tijd noemen wij dit kruis ook een andreaskruis. Andreas is de beschermheilige van o.a. Schotland, waar ook de stad Saint Andrews ligt en het andreaskruis is ook te vinden in de vlag van Schotland. 

Sint....

Sint Stefanus wordt vaak de eerste martelaar in het christendom genoemd. Zijn dood wordt in het bijbelboek Handelingen al beschreven. Hij wordt door streng orthodoxe joden gestenigd. Om die reden wordt hij vaak met een steen in zijn hand afgebeeld als attribuut. Zo kon iedereen hem meteen herkennen. Hier is het attribuut minder goed zichtbaar. Je ziet ook dat de tekenaar niet heel origineel was met zijn martelaartekeningen. Als je deze martelaar vergelijkt met die eronder op dezelfde pagina, zie je meer overeenkomsten dan verschillen. Alleen het attribuut is anders. 

Sint...

Deze afbeelding lijkt sprekend op de afbeelding hierboven. Toch zou elke middeleeuwer meteen zien om welke heilige/martelaar het hier gaat. Hier is Sint Laurentius afgebeeld. Dit is te zien aan het rooster dat hij in zijn handen houdt. Laurentius werd door de romeinen vervolgd. Ze probeerden hem levend te roosteren om hem van zijn geloof te brengen. Dit werkte echter niet, want na een tijdje - zo gaat de legende - vroeg hij de romeinen om hem om te draaien omdat de ene kant nu wel gaar was. Uiteindelijk hebben ze hem onthoofd. Maar mocht je een keer een heilige met een rooster zien, dan weet je dat het Laurentius is.