S.O. Paragraaf 4.1 en 4.2!

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

S.O. Geschiedenis H.4: Paragraaf 1, 2.

Toetsnorm: Klein weging 2X!

Niveau: 1 mavo

Boek: Geschiedeniswerkplaats

Onderwerp: Tijdvak 4: Steden en Staten.

Punten: 50

Vragen: 26

Leerdoelen: Je kan beschrijven

- Hoe in Europa weer een landbouwstedelijke samenleving ontstond.

- Hoe de economie zich ontwikkelde.

- Hoe ambachtslieden samenwerkten.

- Hoe steden stadsrechten kregen.

- Hoe burgers hun stad bestuurden.

Maak de toets zelfstandig en alleen!

Sleep 

Bij sleepvragen

de onderdelen naar het juiste vak. 

Let op:

Door... 

Op de bron te klikken wordt deze vergroot!

Veel succes!

Paragraaf 4.1: Woonplaats en werkplaats!

Kennis vragen.

Deze toets gaat over het tijdvak 'Steden & Staten'.

Van wanneer tot wanneer duurt dit tijdvak?

1. Van 500 tot 1500
2. Van 1000 tot 1500
3. Van 500 tot 1000
4. Van 1500 tot 1600

In de tijd van steden en staten lukte het de boeren om steeds meer voedsel op het land te verbouwen. Noem 2 nieuwe technieken die werden gebruikt!

Steden ontstonden op de plek waar ................ waren. Welk woordje moet op de stippellijn staan?

1. Akkers
2. Ambachtslieden
3. Markten
4. Boeren

Niet goed voor de oogst

Goed voor de oogst

Sleep naar de goede plek

IJzeren ploeg. Met deze ploeg komen aardappels dieper in de grond, dus kunnen ze beter groeien. 

Braak liggende grond. Deze grond laat je een jaar rusten. 

Mest. Door mest op het land te strooien groeit het gewas beter. 

Heel veel verbouwen op hetzelfde land. 

Door veel te zaaien heb je veel planten. 

Hoe kon een middeleeuwse handelsnederzetting een echte stad worden?

1. Door de koning te vragen om een burgemeester te benoemen
2. Door stadsmuren te bouwen en zich onafhankelijk te verklaren
3. Door stadsrechten te kopen van de heer van het gebied
4. Door zich aan te sluiten bij een stedenbond, zoals de Hanze

De Hanzesteden werkten samen om de internationale handel gemakkelijker te maken.
Leg uit hoe ze dat deden.

Vul in. Tussen het jaar 1000 en 1347 groeide de Europese bevolking enorm, van zo’n 42 miljoen mensen naar zo’n 73 miljoen. Dit kwam door de verbeteringen in de landbouw en de toename van de landbouwgrond. Dit zorgde er bovendien voor dat niet iedereen meer op het land hoefde te werken. Een deel van de mensen ging aan de slag als handelaar of..................................., bijvoorbeeld als timmerman, edelsmid of broodbakker

1. Ambachtsman
2. Boer
3. Smid
4. Handelaar

Welke zin over een gilde is juist?

1. Alle mensen in een gilde hadden hetzelfde beroep.
2. Lidmaatschap van een gilde was niet verplicht.
3. Niet alle ambachten hadden een eigen gilde.
4. Geen van de zinnen is juist.

Wat is de juiste volgorde waarin je in de middeleeuwen een beroep leerde?

Zet stap 1 bovenaan, en werk daarna naar beneden toe.

1

2

3

Leerling

Meester

Meesterproef

Vragen:

Historische vaardigheden

Bekijk het plaatje.
Het tijdvak 'Steden & Staten' gaat over de opkomst van de handel en het ontstaan van steden.
Het verhaal van Jacob de Rijke past hier goed bij, want:

1. Hij gebruikte zijn geld om een groot bankbedrijf op te zetten.
2. Hij kwam uit de Duitse stad Augsburg.
3. Hij was een van de rijkste mensen uit de geschiedenis.
4. Geen van de genoemde zinnen is juist.

Bestudeer de bron. In de tijd van steden en staten ontstond in Nederland een landbouwstedelijke samenleving. Gaat de bron over een oorzaak of over een gevolg van die ontwikkeling?

1. Een oorzaak
2. Een gevolg

Lees eerst de onderstaande 4 feiten (A t/m D) door.

A Handelaren en ambachtslieden gingen in steden wonen.
B De landbouw bracht meer op.
C De bevolking groeide.
D Boeren verbeterden hun landbouwtechnieken.


Welke uitspraak is juist?

1. Feit A is gevolg van feit D.
2. Feit A is oorzaak van feit C.
3. Feit B is oorzaak van feit D.
4. Feit C is oorzaak van feit B.

Lees de vier zinnen over gilden in het tijdvak Steden & Staten. Welke uitspraak

is juist en welke onjuist?

A Alle mensen in een gilde hadden hetzelfde beroep.
B Ambachtslieden werkten samen in gilden.
C Lidmaatschap van een gilde was niet verplicht.
D Gildeleden hielpen elkaar niet bij ongelukken.

1. A= juist, B= juist, C= onjuist, D= onjuist
2. A= onjuist, B= juist, C= onjuist, D= onjuist
3. A= juist, B= onjuist, C= onjuist, D= onjuist
4. A= juist, B= juist, C= juist, D= onjuist

Lees de bron!
Op de markten was er vraag en aanbod.

Kies de twee zinnen die daarbij passen.

1. A en C
2. C en D
3. B en C
4. A en D

Lees onderstaande vier feiten:
A. De bevolking groeide;
B. Landbouwgronden werden uitgebreid;
C. Landbouwmethodes werden verbeterd;
D. Meer landbouwproducten werden verkocht.

Feit D is een oorzaak van....

1. A.
2. B.
3. C.
4. D.

Gebruik de bron

Steden werden niet zomaar ergens gebouwd. Mensen die een stad gingen bouwen, zochten naar een goede plek. 

➤ Welke voorwaarde zie je terug in de tekst? Leg je antwoord uit.

Gebruik de bron 

Lees onderstaande drie zinnen. Kies steeds het juiste woord:

1. Burgers kochten stadsrechten van een heer / rechter.
2. Hierdoor regelden ze meer / minder voor hun bestuur en rechtspraak.

1. 1. heer, 2. meer
2. 1. rechter, 2. minder
3. 1. heer, 2. minder,
4. 1. rechter, 2. meer

Paragraaf 4.2: Zelfstandige burgers!

Kennis vragen.

Bestudeer de foto en de vier stadsrechten.
Met welk stadsrecht heeft deze foto te maken?

1. Stadsmuren bouwen.
2. Verharde wegen aanleggen.
3. Volgens eigen stadswetten rechtspreken.
4. Zelf de stad besturen.

Wat betekent de zin: 'Stadslucht maakt vrij!'?

1. De stad kon zich vrijkopen.
2. Je was niet meer afhankelijk van de plichten van de heer.
3. De stadslucht was van betere kwaliteit dan op het platteland
4. De heer kon in zijn steden vrij rondlopen.

Waar

Niet waar

Schepenen gaven stadsrechten weg aan steden.

Niemand controleerde het werk van de burgemeester.

Rijke stadsbewoners vormden de burgerij. 

Stadsbewoners regelden hun eigen bestuur en rechtspraak.

Hoe kon een middeleeuwse handelsnederzetting een echte stad worden?

1. door de koning te vragen om een burgemeester te benoemen
2. door stadsmuren te bouwen en zich onafhankelijk te verklaren
3. door stadsrechten te kopen van de heer van het gebied
4. door zich aan te sluiten bij een stedenbond, zoals de Hanze

Welke zinnen over het tijdvak 'steden & staten' zijn juist?

1 De burgemeester bestuurde de stad in zijn eentje.
2 De stad werd bestuurd vanuit het raadhuis.
3 De vroedschap controleerde de burgemeesters.
4 Het ambt van burgemeester was erfelijk.

1. 1 en 2
2. 2 en 3
3. 3 en 4
4. Alleen 4

Leg uit wat de vroedschap was.

Vragen:

Historische vaardigheden

Gebruik de bron.
Vergelijk het bestuur van een stad uit de tijd van steden en staten met het bestuur van een gemeente tegenwoordig. Noteer een verschil.

Oorzaken ontstaan van steden

Gevolgen ontstaan van steden

Geldeconomie

Uitvindingen landbouw

Oprichting Hanze

Toenemende handel

Ontstaan marktplaatsen

Ontstaan ambachten

Kopen van stadsrechten

Zet de gebeurtenissen in goede tijdsvolgorde

Bij markten groeide dorpen uit tot steden. 

Er ontstonden markten op kruispunten van wegen en/ of rivieren. 

Steden gingen samenwerken in de Hanze.

Steeds meer grond werd voor landbouw geschikt gemaakt. 

Voedseloverschotten werden geruild of verkocht. 

woordzoekerfabriek.nl

Dit is..

het einde van het proefwerk

Check alles nog goed voordat je inleverd