Stambomen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

Wat weet jij over stambomen?

Stambomen lesdoel

• Je kunt uit een gegeven stamboom afleiden welke genotypen de individuen hebben, welk gen dominant is en welk gen recessief.

Een stamboom

stamboom

tekens: vierkantjes of bollen

kleuren: met of zonder eigenschap

Gegevens halen uit een stamboom

Uit een stamboom haal je in de volgende situatie wat dominant is en wat recessief is:

Zoek twee gelijke ouders qua fenotype (uiterlijk). Krijgen zij een kind met een ander fenotype, dan:

* hebben de ouders het dominante fenotype 

* zijn de ouders allebei heterozygoot 

* Heeft het kind  het recessieve fenotype.

Drager

Als een aandoening recessief overervend is:

Dan heb je de aandoening alleen, als je het geen 2 keer hebt (aa)

Heb je Aa, dan ben je DRAGER, je hebt het gen wel, maar je bent niet ziek.

 Als 2 dragers nakomelingen krijgen, dan hebben zij 

25% kans op een kind met die aandoening (aa).

Welke drie conclusies trek je uit deze stamboom?

Welke drie conclusies trek je uit deze stamboom?

De eigenschap van de ouders is dominant

De beide ouders zijn heterozygoot

Nummer 2 is homozygoot voor de recessieve eigenschap

Stambomen

• Lees de opgave goed: wat is dominant en wat is recessief?
• noteer eerst de genotypen die je al weet
• Vul nu de overige genotypen in

Stambomen 

Of een koe roodbont is of zwartbont wordt bepaald door erfelijke factoren. Een koe en een stier, beide zwartbond en heterozygoot, krijgen twee nakomelingen. De nakomelingen krijgen samen een nakomeling die roodbont is. In de afbeelding zijn drie stambomen getekend. Welke stamboom kan de genotypen juist weergegeven?

1. Stamboom 1
2. Stamboom 2
3. Stamboom 3

In een stamboom staat een vierkantje voor:

1. De man
2. De vrouw
3. De kinderen

Welke eigenschap is dominant? Leg uit.

Neem de stamboom over en noteer de genotypes.

Vader en moeder Bruens hebben hetzelfde fenotype.

Dochter Edith heeft een ander fenotype

1

Vader en moeder Bruens hebben hetzelfde fenotype.

Dochter Edith heeft een ander fenotype

Je weet nu: Het fenotype van de ouders is DOMINANT

het fenotype van edith is RECESSIEF

2

Vader en moeder Bruens hebben hetzelfde fenotype.

Dochter Edith heeft een ander fenotype

Je weet nu: Het fenotype van de ouders is DOMINANT en HETEROZYGOOT

het fenotype van edith is RECESSIEF en HOMOZYGOOT

3

Vader en moeder Bruens Aa

Edith aa

broer Edith Aa of Aa

4

Het gen voor taaislijmziekte is ...

1. Dominant
2. Recessief
3. Kan ik niet uit deze stamboom halen
4. Nog nooit van die woorden gehoord

Aan de slag

GT maken opdracht 41 t/m 47 maken

Kader maken opdracht 40 t/m 45 maken