H2, §4: Ik heb geen baan

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 2, §4:
Ik heb geen baan

Deltion ICT Lyceum

2024-2025

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

▸ Kun je uitleggen wat de begrippen arbeidsmarkt, werkloosheid en UWV inhouden.

▸ Kun je de persoonlijke en maatschappelijke gevolgen van werkloosheid beschrijven.

▸ Kun je uitleggen hoe de arbeidsmarkt werkt.

▸ Weet je op welke voorzieningen je recht hebt als je geen baan hebt.

Bekijk het filmpje:
'Gemeente gaat jongeren zonder werk en uitkering opzoeken met de studenten'.

In dit filmpje zie je hoe de gemeente Groningen jongeren wil bereiken die geen werk en geen uitkering hebben. Het doel is om deze jongeren te helpen en te begeleiden.

Bespreek daarna samen het filmpje. Kijk terug naar de vorige les, waarin we spraken over de rechten en plichten van mensen die werken. Leg uit dat je, ook als je werkloos bent, rechten en plichten hebt. Dat is het onderwerp van deze les.

Meer jongeren in de bijstand

Lees samen de kop van het artikel:

In april 2024 zaten er 39.000 jongeren tussen 18 en 27 jaar in de bijstand. Dat zijn er 3.000 meer dan een jaar eerder, volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het totale aantal mensen in de bijstand is ook gestegen, voornamelijk door de toename van jongeren. Eind maart 2023 ontvingen 397 duizend mensen tot de AOW-leeftijd een bijstandsuitkering, het laagste aantal sinds begin 2013.

Bespreek samen met de studenten:

- Maak je je zorgen over het vinden van een baan?

- Waarom hebben jongeren veel moeite met het vinden van een baan, denk je?

- Wat is de impact voor iemand persoonlijk om geen baan te hebben?

- Wat is de impact voor de maatschappij als mensen geen werk hebben?

Werkloosheid,

wat is het eigenlijk?

▸ Geef een beschrijving van ‘werkloosheid’.

▸ Welke eisen worden er gesteld aan werkloos zijn?▸ Wanneer ben je officieel werkloos?

Wat is werkloosheid?

- Laat alle studenten een beschrijving of definitie van werkloosheid opzoeken.

- Verzamel samen de verschillende aspecten van werkloosheid.

- Bespreek hoe breed of juist smal de definitie kan zijn.

Bespreek daarna:
Werkloosheid kan worden omschreven als mensen zonder werk of met werk voor minder dan 12 uur per week, die direct beschikbaar zijn voor een baan van minstens 12 uur per week.

Soms gelden specifieke eisen, zoals:

• Ingeschreven staan bij het UWV Werkbedrijf.
• Niet ouder dan 65 jaar en niet jonger dan 16 jaar.
• Bereid en in staat zijn om meer dan 12 uur per week te werken.

Met enquêtes onder de bevolking wordt geteld hoeveel werklozen er zijn. Dit is het aantal ‘werklozen zonder baan’. De ‘geregistreerde werkloosheid’ is het aantal werklozen dat zich heeft laten registreren bij het arbeidsbureau.

Redenen van
jeugdwerkloosheid

Bekijk de afbeelding met de studenten. Hierin worden vier veelvoorkomende oorzaken van werkloosheid onder jongeren toegelicht. Maak het samen met de studenten wat concreter.

Misschien hebben ze voorbeelden, bijvoorbeeld vrienden die om een bepaalde reden werkloos zijn.

Vaardigheden

Twee redenen voor jeugdwerkloosheid zijn ontbrekende werknemersvaardigheden en weinig effectief zoekgedrag.

- Welke werknemersvaardigheden kunnen de studenten bedenken voor de sector waarin zij gaan werken?

- Welke vaardigheden hebben ze (nog meer) nodig?

Vraag de studenten om tips te geven over hoe ze effectiever kunnen zoeken.

Bekijk het filmpje bespreek daarna wat de arbeidsmarkt is.

Uitleg:

- Iedereen die werk zoekt, is onderdeel van de arbeidsmarkt.

- De arbeidsmarkt is het geheel van vraag (banen) en aanbod (arbeidskrachten).

Bij werkloosheid:

Het aanbod van arbeidskrachten is groter dan de vraag naar banen. Dit verandert vaak in een cyclus. Een voorbeeld:

- Er is een tekort aan leerkrachten.

- Veel jongeren kiezen voor de Pabo.

- Dit leidt tot een overschot aan leerkrachten.

- Minder jongeren kiezen voor de Pabo.

- Uiteindelijk ontstaat er weer een tekort aan leerkrachten.

- En zo herhaalt de cyclus zich.

Bespreek samen hoe deze cyclus werkt en of je andere voorbeelden kunt bedenken.

In sommige beroepen, zoals monteurs, operatieassistenten en fabrieksmedewerkers, kunnen robots mensen vervangen.

Bespreek dit met de studenten:

- Verdwijnen er banen door robots?

- Sommige banen verdwijnen, maar er komen ook nieuwe banen bij.  

Zonder werk, en dan?

Na je opleiding of na een tijdelijk contract kan het gebeuren dat je tijdelijk zonder werk zit. In zulke gevallen kun je gebruik maken van sociale voorzieningen. Als je nog nooit hebt gewerkt, kun je een bijstandsuitkering aanvragen. Heb je wel gewerkt, dan kom je mogelijk in aanmerking voor een WW-uitkering.

Vat kort samen wat je kunt doen als je geen werk kunt vinden:

• Een startkwalificatie of niveau 3 diploma halen.
• Inschrijven bij een uitzendbureau.
• Inschrijven bij het UWV.
• Een uitkering of bijstand aanvragen.

Een bijstandsuitkering krijg je niet zomaar:

• Schrijf je in als werkzoekende op www.werk.nl.
• Zoek in de eerste vier weken zelf naar werk of een opleiding.
• Als het na vier weken niet lukt, kun je een uitkering aanvragen.

Jongeren onder de 27 krijgen meestal geen bijstandsuitkering. Zij kunnen vaak terug naar school om hun kansen te vergroten en hebben meer mogelijkheden om werk te vinden.

Vraag aan de studenten:

Wanneer mag je ontslagen worden

en wat zijn dan je rechten? 

Aan de slag!

Opdracht 19, 22 & 23
Maak opdracht 19, 22 & 23 vanaf
bladzijde 51 in je werkboek.

Klaar? Maak dan opdracht 20 op blz. 53.

Ga wijs om met je geld,
en tot de volgende les!