11.3, 11.4 en 11.5 Gaswisseling, ademhaling en nieren V5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Doelen

11.3

• Je leert hoe de anatomie van je longen is
• Je leert hoe de gaswisseling in de longen werkt en welke factoren daarbij een rol spelen
• Je leert de belangrijkste grootheden van de ademhaling
• Je leert hoe de lucht in je longen wordt ververst

11.4

• Je leert hoe je je ademhaling regelt

Bouw longen (BINAS 83A)

Bouw longen

Bouw longblaasjes/ alveoli

BINAS 83A

= oppervlakte van 70 tot 80 m2

BINAS 83A

Door hoeveel celmembranen moet een zuurstofmolecuul bewegen voordat het vanuit een longblaasje in een rode bloedcel terecht komt?

Door hoeveel celmembranen moet een zuurstofmolecuul bewegen voordat het vanuit een longblaasje in een rode bloedcel terecht komt?

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Ademhaling - frequentie

BINAS 83B

Bestudeer nummer 1 t/m 7 goed!

Gaswisseling - Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt
beïnvloed door:

A: diffusie oppervlak (longblaasjes 70-80 m²)

D: diffusie coëfficient (afhankelijk van de aard van de stof, de viscositeit van het medium, temperatuur)

Δc: concentratieverschil (groot door continu verversen van de lucht en het bloed dat voortdurend stroomt)

Δx: diffusieafstand

BINAS 83A

Gaswisseling - Wet van Fick

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

• Hoe groter het diffusieoppervlak (A), de diffusiecoëfficiënt (D)en het concentratieverschil (Δc)hoe groter de diffusiesnelheid.

• Hoe groter de diffusieafstand (Δx) hoe kleiner de diffusiesnelheid.

                     

BINAS 83A

Welke factor verandert wanneer longblaasjes stuk gaan bij longemfyseem?

1. A
2. D
3. Δc
4. Δx

11.4 Ademhaling

Inademing

Borstademhaling

Buitenste tussenribspieren trekken samen: 

borstkas gaat omhoog

Buikademhaling

Middenrifspieren trekken samen: 

middenrif gaat naar beneden

-> borstholte vergroot

Inademing

Uitademing

Borstademhaling

Buitenste tussenribspieren ontspannen: 

borstkas gaat omlaag

Buikademhaling

Middenrifspieren ontspannen: 

middenrif gaat omhoog

-> borstholte verkleint

Extra diepe ademhaling

Hulp van spieren in de nek die de borstkas extra optillen: diepere inademing

Hulp van de binnenste ribspieren om de borstkas extra naar beneden te trekken: diepere uitademing

Hulp van de buikspieren om het middenrif extra naar boven te drukken: diepere uitademing

Wat is het wereldrecord?

Adem inhouden onder water, niet bewegen.

24 minuten en 37 seconden

Budimir Sobat (56 jaar)

Interpleurale ruimte

Ruimte tussen borstvlies en longvlies.

Gevuld met vloeistof (plakmiddel en smeermiddel)/ vacuüm

Hierdoor volgen de longen de beweging van de borstkas.

Luchtdruk

Inademen:

druk in de long lager dan 

buitenlucht: 

lucht stroomt maar binnen.

Luchtdruk

Uitademen

druk in de longen hoger 

dan de buitenlucht: 

lucht stroomt naar buiten

Klaplong

Als er lucht komt tussen het longvlies en het borstvlies is er sprake van een klaplong. De long ‘klapt’ in elkaar.

Ademprikkel

Regelcentrum: ademhalingscentrum in de hersenstam

Norm: afhankelijk van omstandigheden

Receptoren: rek in de longen en spieren, druk in RK,

chemoreceptoren voor O₂, CO₂ en pH in aortaboog en halsslagader 

Effector: ademhalingsspieren

Effect: ademfrequentie, ademvolume

Caissonziekte

Decompressieziekte

(Caissonziekte)

Tijdens het duiken (met tanks) is de gasdruk in de longen hoger: er lost meer gas op in het bloed en de weefsels, o.a. N2.

Bij opstijgen zet het stikstofgas uit en vormt belletjes in het bloed en in de weefsels.

Oplossing: lichaam weer onder druk brengen en heel langzaam naar normale druk.

Ademvolume

Ademfrequentie: aantal ademhalingen per minuut (in rust: 15x per min).

Ademvolume: de hoeveelheid lucht die bij één ademhaling in- en uitademt (in rust: 500 mL). 

‘Dode ruimte’: deel waar geen diffusie van gassen optreedt, aan- en afvoerwegen (ong. 150 mL)

Effectieve luchtverversing per ademhaling = 350 mL

Ademhaling - frequentie

BINAS 83B

Bestudeer nummer 1 t/m 7 goed!

11.5 De Nieren

www.bioplek.org

BINAS 85C

- Aangemaakt bij te laag bloedvolume (bloeddruk is laag, osmotische waarde is hoog)

- Stimuleert transport van extra waterkanalen en transportkanalen ureum naar membraan

- Meer ADH betekent meer H₂O terugresorptie en minder urine

- Alcohol remt de afgifte van ADH

Nu zelf werken en:

Bloeddruk meten

Vitale longcapaciteit meten

Zo lang mogelijk adem inhouden