13.2 Gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 13.2 Gaswisseling

Inhoud hoofdstuk

13.1 Ademen

13.2 Gaswisseling

13.3 Uitscheiding van water en andere stoffen 

13.4 Nieren

13.5 In evenwicht

Daarna nog: H14 Reageren (zenuwstelsel,zintuigen, hormonen)

Herhalen: H6 (Voeding, vertering en gezondheid)

Doel en begrippen 13.2

Je leert hoe zuurstof en koolstofdioxide je lichaam in- en uitgaan en welke ademhalingsproblemen mensen kunnen hebben

longblaasjes, diffusie, gaswisseling, concentratieverschil, diffusieafstand, diffusieoppervlak, astma, COPD, chronische bronchitis, ademcentrum, pH, chemoreceptoren

Ademvolume

Ademfrequentie: aantal ademhalingen per minuut (in rust: 15x per min).

Ademvolume: de hoeveelheid lucht die bij één ademhaling in- en uitademt.

Vitale capaciteit: De maximale ademvolume

Restvolume: De hoeveelheid lucht die achterblijft in de longen na uitademen.

Longcapaciteit: totale longinhoud

‘Dode ruimte’: deel waar geen uitwisseling van gassen plaatsvindt. 

BINAS 83B

Bouw longblaasjes/ alveoli

BINAS 83A

Gaswisseling - diffusie

De gaswisseling vind plaatst door diffusie.

Kost geen energie - door verschil in concentratie.

BINAS 83A

Optimale Gaswisseling

BINAS 83A

De snelheid van diffusie is snel door

kleine diffusieafstand.

Optimale Gaswisseling

BINAS 83A

De snelheid van diffusie is snel door

groot concentratieverschil:

- continue luchtverversing in longblaasjes door ventilatie 

- Bloedstroom langs de longblaasjes voert steeds nieuw O2-arm bloed aan.

Optimale gaswisseling

BINAS 83A

De snelheid van diffusie is snel door

Groot diffusie oppervlak (longblaasjes 70-80 m2)

Gaswisseling gaat langzamer als het oppervlak

1. toeneemt
2. afneemt

Gaswisseling gaat langzamer als de diffusieafstand

1. toeneemt
2. afneemt

Gaswisseling gaat langzamer als de longventilatie

1. toeneemt
2. afneemt

Een snorkel verbindt de mond via een pijp met de buitenlucht. Waardoor is met een snorkel de gaswisseling in de longen moeizamer?

1. De bloedstroom vertraagt onder water
2. De diffusieafstand is vergroot
3. De dode ruimte is groter
4. Er is een kleiner diffusieoppervlak

Noem de delen van de luchtwegen die samen de 'dode ruimte' vormen

biologiepagina.nl

Gaswisseling bij aandoeningen

Astma: spiertjes rond de luchtwegen trekken samen. Luchtweg-ontsteking, slijmophoping: minder lucht bij de longblaasjes. Opgewekt door prikkelende stoffen. Niet continu.

COPD: verzamelnaam voor de ziekten longemfyseem en chronische bronchitis. Vaak veroorzaakt door roken.

Longemfyseem: kapotte longblaasjes en dichtgeklapte bronchiolen -> kleiner longoppervlak

                     

Welke factor verandert bij astma?

1. Diffusieoppervlak
2. Diffusieafstand
3. Concentratieverschil

Hoe werken medicijnen tegen astma?

1. maken bacteriën dood
2. remmen de ontstekingen
3. verslappen de spiertjes om de luchtwegen
4. vergroten de longblaasjes

Welke factor verandert wanneer longblaasjes stuk gaan bij longemfyseem?

1. Diffusieoppervlak
2. Diffusieafstand
3. Concentratieverschil

Ademprikkel

Het ademcentrum in hersenstam reageert op prikkels van het lichaam (chemoreceptoren in de wand aorta):

1. pH bloed: lage pH/ hoge zuurgraad: ademfrequentie en ademvolume moeten omhoog 

2. CO₂-concentratie bloed: hoge CO₂ concentratie: ademfrequentie en ademvolume moeten omhoog

Ademprikkel

3. Zeer lage O₂-concentratie bloed: lage O2 concentratie: ademfrequentie en ademvolume moeten omhoog

4. Hormonen (zoals adrenaline) beïnvloeden ook je ademcentrum.

Doel en begrippen 13.2

Je leert hoe zuurstof en koolstofdioxide je lichaam in- en uitgaan en welke ademhalingsproblemen mensen kunnen hebben

longblaasjes, diffusie, gaswisseling, concentratieverschil, diffusieafstand, diffusieoppervlak, astma, COPD, chronische bronchitis, ademcentrum, pH, chemoreceptoren

Maken (= Huiswerk)

- maken opdr. 13.2 opdr. 6 t/m 8

- Oefentoets Longen (zie Classroom)

Klaar? Herhalen 6.1, 6.2 en 3.1 (4H boek)