les 29 en 30: tekststructuur, alinea's en functiewoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Leesvaardigheid les 29 en les 30

Doelen van de les:

• Je leert op welke manier de meeste teksten zijn opgebouwd.
• Je weet wat een inleiding, kern en slot van een tekst is en je kunt ze herkennen in teksten.
• Je leert wat alinea's en functiewoorden zijn en hoe ze je helpen de structuur van een tekst te herkennen.

Hoe wordt een tekst vaak opgebouwd? (welke onderdelen?)

Waarom heeft een tekst een bepaalde opbouw?

Belgisch staalbedrijf betaalt werknemers 30.000 euro te veel

Een Belgisch staalbedrijf heeft door een boekhoudkundige fout bijna 30.000 extra overgemaakt naar 230 medewerkers die gemiddeld 1.600 euro netto verdienen.

Toen de blunder was opgemerkt, kregen de werknemers meteen een e-mail of ze het geld zo snel mogelijk terug wilden storten. In sommige gevallen zal terugbetalen echter moeilijk zijn, omdat de werknemers het geld al hebben uitgegeven. Ook zijn er werknemers met schulden bij wie automatisch loonbeslag wordt gelegd.

titel

kern

inleiding

afbeelding

1. Inleiding
2. Kern
3. Slot
4. Dat is niet duidelijk.

Wat is de functie van een inleiding?

Inleiding

De inleiding staat aan het begin van de tekst (1 alinea) en kan de volgende functies hebben:

- de aandacht trekken

- het onderwerp introduceren

- vertellen hoe de tekst verdergaat

- een vraag stellen

- in een nieuwsbericht vaak een samenvatting 

In de inleiding moet je altijd een vraag stellen.

1. ja
2. nee

Wat staat er in de kern (middenstuk) van een tekst?

Kern (middenstuk)

De kern is het middenstuk van de tekst. Hierin staat:

- de meest precieze informatie

- het gaat over het onderwerp (deelonderwerpen)

- hoofd- en bijzaken

De kern bestaat meestal uit meerdere alinea's.

Noem eens een deelonderwerp bij het onderwerp: songfestival

Kan de kern meerdere alinea's hebben?

1. Ja
2. Nee

Hoofd- en bijzaken.
Wat is een hoofdzaak eigenlijk?

1. Hoofdzaken geven de belangrijke informatie over het onderwerp van de tekst.
2. Hoofdzaken geven minder belangrijke informatie.
3. Hoofdzaken maken de tekst iets duidelijker
4. Hoofd- en bijzaken bestaan niet.

Wat zijn bijzaken?

1. Details
2. Voorbeelden
3. Uitleg
4. Voordelen

Bijzaken moet je weg kunnen laten in een tekst

1. waar
2. niet waar

Slot

Het slot is het laatste deel van de tekst.

De schrijver kan verschillende dingen doen in het slot:

- een samenvatting geven

- een conclusie trekken

- naar de toekomst kijken of een vraag meegeven aan de lezer.

De schrijver vertelt waar de tekst over gaat.

Vaak wordt er een voorbeeld of een grappig verhaaltje opgeschreven.

Per alinea wordt nieuwe informatie gegeven over het onderwerp.

De tekst wordt samengevat, er wordt een conclusie gegeven.
Hierin wordt geen nieuwe informatie meer gegeven.

Inleiding

Middenstuk

Slot

Even oefenen

Lees de tekst (Moet je niezen? Niet tegenhouden!)

op blz. 65 van je boek

Je krijgt 3 minuten.

Welke alinea of alinea's horen bij de inleiding?

Welke alinea of alinea's horen bij de kern?

les 30: alinea's en functiewoorden

boomdigitaal.nl

Wat is de kernzin van alinea 4? Je mag citeren (eerste twee en laatste twee woorden zin)

Televisiekijken biedt bovendien ontspanning.


Wat wordt er in de alinea daarvoor beschreven, denk je?

1. een nadeel van televisiekijken
2. een voordeel van televisiekijken
3. een andere manier van televisiekijken

Wat is het functiewoord?

Een belangrijk gevolg van deze maatregel is minder criminaliteit.

Wat is het functiewoord?

Het lozen van gif door een fabriek kan een verklaring voor de dode vissen in de rivier zijn.

Aan de slag!

• les 29: Maken opdr. 2-8 (blz. 62) 
• les 30: maken opdr. 4 en 5