Herhaling zakelijk lezen jaar 1 en jaar 2 en nieuwe functies van tekstdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Doelen les

- Activeren voorkennis zakelijk lezen jaar 1 en jaar 2.

- Je kent de functies van inleiding en slot van een tekst.

Herhaling zakelijk lezen jaar 1 en jaar 2 en nieuwe functies van tekstdelen

Onderwerp en hoofdgedachte

Tekst 1: kauwgom kauwen op school is vies, want het zit onder tafels.

Tekst 2: Kauwgom kauwen op school zorgt voor betere concentratie.

Wat is het onderwerp van tekst 1 en tekst 2?
Tekst 1: kauwgom kauwen op school is vies, want het zit onder tafels.
Tekst 2: Kauwgom kauwen op school zorgt voor betere concentratie.

Wat is de hoofdgedachte van de teksten?
Wat is het onderwerp van tekst 1 en tekst 2?
Tekst 1: kauwgom kauwen op school is vies, want het zit onder tafels.
Tekst 2: Kauwgom kauwen op school zorgt voor betere concentratie.

Hoe maak je de beste samenvatting?

Feit of mening?

Hij zegt dat het mooi weer is.

1. Feit
2. Mening

Functies van tekstdelen (1) herhaling

De vraag naar de functie (‘Waarom staat dit hier, wat doet het?’) kun je stellen over een woord, een woordgroep, een zin, een alinea of een groep alinea’s. Veelvoorkomende functies zijn:

een vraag stellen

een antwoord geven

een stelling poneren (zeggen dat iets zo is)

een mening geven (met of zonder een formulering als: ik vind ...)

een argument geven (als ondersteuning van een mening)

Veelvoorkomende functies van de inleiding van een tekst zijn: (herhaling)

Voorbeeld

Een voorbeeld geven van de zaak die (of het probleem dat) in de tekst behandeld wordt. Het best werkt het als het voorbeeld voor de lezers herkenbaar is:

Je hebt volgende week drie proefwerken, waarvan twee voor een vreemde taal, dat wordt dus veel woordjes leren. Woensdag moet je een bekerwedstrijd spelen, buiten de trainingen die je normaal al hebt. En ten slotte is er in het weekend een groot familiefeest waar je niet onderuit kan. Gelukkig weet je hoe je met zulke situaties om moet gaan.

Veelvoorkomende functies van de inleiding van een tekst zijn: (herhaling)

Vraag

Een vraag stellen die in de tekst behandeld wordt. Wat vooral aanspreekt, is een vraag die betrekking heeft op de lezers:

Heb jij dat ook wel eens? Dat je een bepaalde beweging of een geluid móét maken, dat het niet tegen te houden is? Bijvoorbeeld knipperen met je ogen, of je keel schrapen?

Veelvoorkomende functies van de inleiding van een tekst zijn: (herhaling)

Aanleiding

De aanleiding noemen voor het schrijven van de tekst. Een aanleiding is een gebeurtenis (het verschijnen van een boek, een game of een nieuwe serie op Netflix, een nieuwsfeit, een eigen ervaring et cetera) die de schrijver op het idee brengt om deze tekst te schrijven. Zonder deze gebeurtenis zou de tekst er niet gekomen zijn:

Onlangs verscheen het rapport van de Gezondheidsraad over roken door jongeren.

Veelvoorkomende functies van de inleiding van een tekst zijn: (herhaling)

Let op: de aanleiding is niet hetzelfde als de reden. De reden geeft aan met welk doel of vanuit welke gedachte de tekst geschreven is!

Verdere functies van de inleiding van een tekst kunnen zijn (NIEUW)

Anekdote

In het kort een opvallende gebeurtenis vertellen (anekdote) die iets met het onderwerp te maken heeft.

Sam (14) loopt de trap op. Boven aangekomen merkt ze dat de overloop een glazen vloer heeft: ze kan zó acht verdiepingen naar beneden kijken. Sam verstart en begint vreselijk te zweten.

Verdere functies van de inleiding van een tekst kunnen zijn (NIEUW)

Samenvatting

Alvast een samenvatting geven:

Tieners die veel aan lichaamsbeweging doen, vertonen minder ongezonde gewoontes zoals roken en alcohol drinken. Het blijkt dat kinderen die actiever zijn meer zelfvertrouwen hebben, betere cijfers halen en minder vatbaar zijn voor ongezond gedrag.

Verdere functies van de inleiding van een tekst kunnen zijn (NIEUW)

Deskundige

Een deskundige voorstellen of aan het woord laten:

Aïsha is zestien en nu al een ervaren paraglider. Op haar tiende maakte ze haar eerste tandemvlucht samen met een instructeur. Inmiddels heeft ze brevet 2 en mag ze zelfstandig vliegen.

Mogelijke functies van het slot van een tekst zijn: (NIEUW)

Een samenvatting (of conclusie) geven. Deze twee gaan vaak samen. In het onderstaande voorbeeld is alleen sprake van een conclusie:

Ofwel de politie heeft een blunder gemaakt, ofwel iemand heeft de tas tussen de spullen van de verdachte gestopt. Niemand weet het zeker.

Mogelijke functies van het slot van een tekst zijn: (NIEUW)

Antwoord

Een antwoord geven op een eerder (vaak in de inleiding) gestelde vraag:

Ik maak al twintig jaar broeken met gaten en dat zullen we op de een of andere manier altijd blijven doen.

Mogelijke functies van het slot van een tekst zijn: (NIEUW)

Oplossing

Een oplossing voorstellen voor het besproken probleem:

Iedereen zal alleen wel een paar stappen achteruit moeten zetten.

VRAGEN?

Maken vandaag:

Uit je boek blz. 8 t/m 16 (let op! je moet kiezen uit twee teksten!)

of via leswijs 14.1

Klaar: leren woordjes voor de toets!

Laatste 10 minuten: evaluatie les en een blackstory