Module 3B les 8 (week 14) ; wond, trauma, beet en tetanus

• Triage
• MBO
• Studiejaar 1

Triage Module 3B - Les 5

Wond trauma beet

Tetanus

2023-2024

V.Holtrust en R.Koops

Hoe ziet de les er uit vandaag?

- Check voorbereiding - Medilect gemaakt? Casus geschreven?

- Terugblik vorige les - corpus alienum

- Wond, trauma, beet

- Tetanus

- Oefenen 

Voorbereiding

Laat je voorbereiding maar zien

Casus

Medilect

Anders - eerst op de gang maken 

Een corpus alienum heeft bij een patiënt een oog doorboord - wat wordt je urgentie?

1. U1
2. U2
3. U3
4. U4

Doorboord letsel oog - U2 

Tussentijds advies:

Beide ogen afdekken, vermijd druk op het oog. Half zitten, niet liggen.

Lotta van 3 jaar heeft 2 kleine magneetjes ingeslikt. Moet zij even naar de dokter?

1. Nee, beter met de ambulance naar het ziekenhuis - U1
2. Nee, dit mag afgewacht worden, ze poept dit vanzelf uit - U5
3. Ja, binnen enkele uren moet ze even gezien worden - U3
4. Ja, dit kan gevaarlijk zijn, ze moet binnen en uur gezien worden - U2

Gevaarlijk - 2 of meer magneetjes - U2

Spoed

De magneten kunnen naar elkaar toetrekken en hierdoor kan iets knel komen te zitten. 

Wanneer er een corpus alienum in bijvoorbeeld een neus of oor zit is het advies om eerst zelf te proberen dit te verwijderen.

1. Waar
2. Niet waar

Eigen pogingen het voorwerp te verwijderen resulteren nogal eens in het verder opduwen ervan. 

U3 - corpus alienum in huid, holte of slijmvlies

We gaan aan de slag met een casus

• Klassikaal 
• Luister naar de opname en doe mee!
• Pak je SOEP formulier en type mee!

Opname Corpus alienum de One Drive onder KT1, module 3B (2024-2025) 

U3- ivm corpus alienum in holte

Wond - beet - tetanus

Vragen vanuit de voorbereiding??

Inventariseren op het bord. 

Wonden

Bijtwond of letsel van de huid dat kan variëren van levensbedreigend tot een schram

Dit staat bovenaan de kaart in het boek - kun je een voorbeeld bedenken van een levensbedreigende wond?

Welke soorten wonden ken je nog meer?

Met name wonden waarbij er veel bloedverlies optreedt - arteriële bloedingen. 

Ook een uitgebreide brandwond kan levensbedreigend zijn - dit is een andere ingangsklacht/kaart

 

Open botbreuken/inwendige bloedingen etc - via trauma kaart uitvragen 

Schaafwond, scheurwond, bijtwond, schotwond, steekwond, brandwond etc.

ABCDE en WHAM

Wat wordt je ABCDE vraag bij de ingangsklacht wond (beet)?

Wat ga je in de WHAM fase vragen - wat wilt je weten om een goed toestandsbeeld te kunnen vormen? 

ABCDE - 

Arteriële bloeding - spuit het er uit? Hoeveel bloedverlies? Bewustzijn? 

WHAM:

Wat is er gebeurd? 

Wanneer is dit gebeurd?

Wat zie je? waar zit de wond, hoe groot, hoe diep, hoeveel bloed, hoe zien de wondranden er uit, zit er iets in de wond, al iets gedaan? etc....

WEES NIEUWSGIERIG

Ischemie

Wat is dat ook al weer?

Hoe kom je er achter of hier sprake van is?

Welke urgentie koppel je hier aan?

Onvoldoende bloedtoevoer, bijvoorbeeld door (arteriële) bloeding of vaatvernauwing. Ledemaat opvallend bleek en/of koud, bij acuut ontstaan veel pijn.

U2

Zenuwletsel en peesletsel

Bij een wond kunnen zenuwen en pezen beschadigd raken.

Welke vragen stel je om te achterhalen of hier sprake van is?

Welke urgentie koppel je? 

Beweging - gevoel (doof/tintelen geen gevoel) - zenuwlestel U2 (binnen 72 uur opereren)

Buigen strekken mogelijk? Vanwege pijn of onmogelijk? - peesletsel U3

Bijtwond

Een bijtwond door mens of dier moet altijd gezien worden

Waarom is dat?

Welke urgentie?

Maakt het nog uit door welk dier iemand gebeten is?

Worden bijtwonden gehecht? 

Bijtwond mens/dier = U3. Vieze wonden vanwege bacteriën in de mondholte. 

Bij kattenbeten vaak sowieso AB profylaxe. 

Bij hondenbeten afhankelijk van locatie van de bijtwond.

Gifitige dieren (slangen/spinnen etc) = U2 - meer spoed. Komen in NL niet veel voor. 

Bijtwonden worden vanwege infectiegevaar vaak niet gehecht

Rode streep zichtbaar bij de wond?

Waarom vraag je dit? - waar denk je aan?

Welke urgentie? 

U3

Lymfangitis

Lymfangitis is een ontsteking van de subcutane lymfevaten door verspreiding van micro-organismen vanuit een distale huidlaesie of huidinfectie. Lymfangitis is zichtbaar als een rode streeptekening in de huid. In de volksmond wordt dit ‘bloedvergiftiging’ genoemd. Er kan uitbreiding optreden naar regionale lymfeklierstations, wat aanleiding kan geven tot lymfadenopathie dan wel lymfadenitis. Lymfangitis is op zichzelf geen indicatie om een bacteriële huidinfectie te behandelen met orale antibiotica.

Actieve wondsluiting

Soms moet een wond actief gesloten worden - omdat de wondranden teveel wijken.

Dit kan door te hechten of te lijmen.

Binnen hoeveel tijd moet dit? 

Wonden moeten bij voorkeur binnen twaalf uur worden gehecht. 

Huidlijm kan alleen worden gebruikt als er geen spanning staat op de wondranden, zoals in het gezicht, in de behaarde huid, als de wond niet boven gewrichten zit en als de wond geen lekkage of tekenen van infectie vertoont.

Tetanus

Wat is dat?

Is het ernstig?

Vaccinatie? - hoe zit dat?

Zeldzame, maar ernstige infectie, veroorzaakt door het giftige toxine van Clostridium tetani, een anaerobe bacterie waarvan de sporen in aarde, straatvuil, mest en ontlasting lang kunnen overleven. Besmetting gebeurt door een prikverwonding (tuinieren). Tetanus kan tot hevige spierkrampen leiden en uiteindelijk tot de dood.

 Mensen zijn van nature niet beschermd tegen tetanus. Zelfs zij die tetanus hebben gehad, vormen geen antistoffen tegen deze ziekte.

Rijksvaccinatie programma - zie volgende slide

Vaccinatieprogramma

Op welke leeftijd wordt een kind tegen tetanus gevaccineerd?

Wanneer voor het laatst?

Vaccinatie 10 jaar bescherming - tot welke leeftijd ben je dan dus beschermd?

Hoe gaat het na je 19e verder?

Stroomschema tetanus

Doe het schema groot op de beamer

Loop dit door met de studenten

Indicaties voor een PEP 

Post-expositieprofylaxe (PEP) is aan te bevelen bij:

• een open wond met (mogelijk) contact met straatvuil, aarde of mest
• een dierenbeet
• een grotere tweede- of derdegraadsbrandwond, afhankelijk van de aard en toedracht van de brandwond (contact met grond, straatvuil of mest), de vaccinatiestatus van de patiënt en waarvoor behandeling nodig is door de huisarts of de SEH

De incubatieperiode van tetanus is 24 uur tot 3 weken. 

Dien daarom de tetanusimmunoglobuline (TIG) en tetanusvaccinatie zo snel mogelijk na de verwonding toe. 

Bij een latere presentatie is het nog zinvol dit tot 21 dagen na de verwonding te doen.

Geef aan niet-zwangere volwassenen een ‘los’ tetanusvaccin of DTP-vaccin. Bij de keuze kunnen de volgende aspecten een rol spelen.

DTP beschermt ook tegen andere verwekkers en wordt soms geadviseerd bij verre reizen.

Gelijktijdige (boostering van de) bescherming tegen difterie en polio kan nuttig zijn.

Het DTP-vaccin wordt niet vergoed aan niet-zwangere volwassenen.  

Verschil TIG en TOX

TIG- zo snel mogelijk na de verwonding toedienen – U3

TOX- in principe ook zo snel mogelijk na de verwonding toedienen – U4

(tot 3 weken na de verwonding is het nog zinvol om tetanus vaccinatie toe te dienen

TIG en TOX als stereoprik toedienen

Schema: 0-1-7 maanden:

Dag van de verwonding TIG en TOX

1 maand later TOX

7 maanden na de verwonding TOX

Als iemand een flinke wond heeft, of erge brandwond en helemaal niet gevaccineerd is geef je 2 vaccinaties   1 keer immunoglobuline en 1 keer toxoid

Herhaling na 1 en 7 maanden na het incident (de TOX) - in totaal 4 prikken dus

triagewijzer.nhg.org

Jan-Willem (18 jaar) heeft een vieze diepe wond opgelopen. Hij heeft als kind alle vaccinaties gehad. Is er nu een reden tot tetanus vaccinatie?

1. Ja, 1 prik
2. Ja, 2 prikken
3. Ja, 4 prikken
4. Nee

Nee, hij is voldoende beschermd t/m zijn 19e leeftijd

Jan-Willem is nu 20 jaar en is gebeten door een hond. Moet hij nu een tetanus prik hebben?

1. Nee
2. Ja, 1 prik
3. Ja, 2 prikken
4. Ja, 4 prikken

Dierenbeet = reden tot tetanus vaccinatie.

Hij is als kind volledig gevaccineerd - maar omdat hij ouder is dan 19 zal hij 1 tox (boosterprik) moeten krijgen. 

Klassikaal

Casus oefenen

Casus in lesmateriaal 

Volgende week

- Laatste les voor de toets- brandwonden

Om deel te nemen aan de toets in week 16 dien je uiterlijk woensdag 9 april 2025 alle MBO leren en Medilect certificaten ingeleverd te hebben via het inleverbakje in Cumlaude. 

KT1 toets in BZL 

Voorwaarde voor deelname is op tijd inleveren medilect modules - certificaten in 1 bestand inleveren in CL 

Inleverbakje staat open - deadline 19 april 17.00 uur

Toets KT1 - 40 vragen - 25 AFP 15 TRG vragen