WiNL_Par_1.2_70min

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Wonen in Nederland

Domein Leefomgeving

Theorie

Deelvragen 

Kenmerken Nederlandse kust 

Veranderende kijk op kustbescherming

estuariumkust Trechtervormige monding van de rivier

Par 1.2 Maken opdr 2

Duinen

Duinen beschermen onze kust.

Ontstaan duinen

Welke twee dingen zijn noodzakelijk voor het ontstaan van de duinen?

De wind die zand vervoert

1

Hout en planten die de kracht van de wind breken

2

oude en jonge duinen

en de link met de bollenteelt

kaartje

Oude duinen - Oude duinen zijn langgerekte zandruggen van meestal maar enkele meters hoog. Ze zijn op veel plaatsen afgegraven, liggen verder landwaarts van de jonge duinen (soms meerdere kilometers) en zijn enkele duizenden jaren eerder dan de jonge duinen gevormd op strandwallen. Oude duinen vormen het bewijs dat de kust vroeger verder landinwaarts heeft gelegen. In het natte kustgebied met zijn hoge grondwaterstand ontstonden tussen de strandwallen moerassen waarin zich veen kon ophopen. Inmiddels is dat veen op de meeste plaatsen afgegraven. Vanwege hun hoge en droge ligging werden de oude duinen door de prehistorische mens al vroeg als woonplaats benut. Met het oog op eventuele overstromingen waren het ook in latere tijden favoriete woonplaatsen. De oude duinen hebben dan ook een lange en rijke bewoningsgeschiedenis.

Rond de 17e eeuw is de bloembollenteelt in opkomst. Om bloembollen te kunnen verbouwen, is een kalkrijke bodem en een constante grondwaterstand van 55 cm onder het oppervlak noodzakelijk.

Om dit mogelijk te maken, werden de oude duinen afgegraven. Op deze wijze werd de kalkarme uitgespoelde bovenlaag weggehaald, zodat er een kalkrijke bodem vrijkwam. De bodem werd afgegraven tot 55 cm boven het grondwaterpeil en was minder reliëfrijk, waardoor de bloembollenteelt mogelijk werd. De afgegraven vlakten die hierdoor ontstonden, noemen we geestgronden.

jonge duinen

Zeespiegelstijging → kustafslag

Hoeveel meter kustafslag in 1 jaar (Engeland)?

duinen beschermen ons van nature.

bij kust altijd wisselwerking aanslibbing / afslag. 

Kan heel extreem zijn. 

Kijken

1 jaar - 17 meter 

Suffolk UK

Egmond aan Zee was groter

Veel kustafslag ook geweest in NL

Voorkomen

Moeten rekening houden met zeespiegelstijging

Stormen die zand wegnemen (erosie)

Rustig weer --> vorming zandbanken --> zee brengt zand. 

Overheid wil onze kust beheren zodat wij beschermd zijn tegen hoogwater.

Callantsoog - Noord Holland

Noteer twee elementen op de foto waaraan je kunt zien dat de duinstrook bij Callantsoog is aangemerkt als een kwetsbare plek in de kustverdediging.

Twee elementen gevraagd:

De duinenrij is erg smal; er is alleen maar een zeereep en geen achterliggende duinen.

Het strand is heel smal.

Vaak  dammen / strandhoofden aangelegd, om de kust tegen verdere afslag te beschermen.

Hier gekozen voor zandsuppletie

Zandsuppletie

Dynamisch kustbeheer

Kustafslag tegengaan door kustlijn van 1900 vast te houden:

Opdracht

• In 2011 is er 21 m3 zand voor de kust neergelegd. 
• Schiereiland van 128 hectare (> 250 voetbalvelden)
• Goedkoper je gebruikt natuurlijke processen, blijft langer in stand - 20 (zelfs langer blijkt inmiddels) jaar ipv om de paar jaar zandsuppletie
• Je verstoort het zeeleven veel minder want je deponeert maar 1x zand in een keer grote hoeveelheid
• Ecosysteem ontwikkelt gunstig voor natuur

Wat zien we hier?

Opdracht

Gebruik ook fig 1.21

• In 2011 is er 21 m3 zand voor de kust neergelegd. 
• Schiereiland van 128 hectare (> 250 voetbalvelden)
• Goedkoper je gebruikt natuurlijke processen, blijft langer in stand - 20 (zelfs langer blijkt inmiddels) jaar ipv om de paar jaar zandsuppletie
• Je verstoort het zeeleven veel minder want je deponeert maar 1x zand in een keer grote hoeveelheid
• Ecosysteem ontwikkelt gunstig voor natuur

Door wind, golven en stroming verspreidt het zand zich de komende twintig jaar langs de kust van Zuid-Holland. Deze vorm van dynamisch kustbeheer zorgt ervoor dat door de werking van golven, wind en stroming de stranden en duinen op een natuurlijke manier worden verbreed. Tegelijk ontstaat er meer ruimte voor natuur en recreatie (figuur 1.28).

dezandmotor.nl

Zandsuppletie

Dynamisch kustbeheer

Kustafslag tegengaan door kustlijn van 1900 vast te houden:

Zandmotor

https://www.youtube.com/watch?v=TjF8hFGQotY

I = Noordzee. Verschil eb/vloed 1,5 meter.

Bij vloed stroomt via # geul water naar de lagune (II). Lagune is geliefde plek geworden bij kiters / surfers. Bij eb stroomt het water via de geul (#) weer terug. 

Zorgt voor andere kustprocessen. Opgespoten zand komt ergens diep uit Noordzee. Verschillende korrelgroottes. Bij A wordt het zwaardere zand gedeponeerd/gesedimenteerd/afgezet. Lichter zand raakt in suppletie (korrels in het water - meegenomen door het water). Die kleinere korrels gaan bij vloed dus via # geul naar lagune II. Als het daar stil staat wordt ook het fijnere materiaal afgezet bij B dus. 

* duinenrij. zeereep met duinenrij erachter. Dynamisch gebied. Wisselwerking zoet water door regen zout water via zee. anders geworden door zandmotor. 

Maken

WiNL H1 §2: vraag 2, 5, 6, 7

Waddenzee

• Binnenzee
• 2 keer per dag: Eb en 
• 2 keer per dag: Vloed
• 1 Keer per 2 weken: Springtij / Doodtij
  

C want estuarium door vernauwing in de trechtermond zie je dat water meer wordt opgestuwd groter verschil eb en vloed

Rest breder

Het grootste verschil tussen eb en vloed vind je bij ....?

1. A
2. B
3. C

Minimaal verschil tussen hoog en laag water noemen we

1. Doodtij
2. Springtij
3. Zeetij
4. Wantij

Hoe vaak per dag is het eb?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

(1) Oude duinen liggen ....... dan jonge duinen.
(2) Dit komt deels door de mens

1. (1) hoger (2) juist
2. (1) hoger (2) onjuist
3. (1) lager (2) juist
4. (1) lager (2) onjuist

In het Pleistoceen hadden we?

1. Een hoge zeespiegel
2. Een lage zeespiegel

daarna holoceen stijgende temp dus stijgende zeespiegel --> moerassen/veen

Waardoor steeg de zeespiegel in het Holoceen?

1. De temperatuur daalde en de zeespiegel steeg
2. De temperatuur steeg en het zee-ijs smolt
3. De temperatuur daalde en het landijs breidde uit
4. De temperatuur steeg en het landijs smolt

De zee stroomt weg van het strand.

1. vloed
2. laagtij
3. hoogtij
4. eb

Geef een fysische verklaring waardoor havensteden zoals Rotterdam, Zierikzee en Brugge in de vorige eeuwen minder bereikbaar werden voor schepen.

Beschrijf wat W13 laat zien.

Energie winnen uit eb en vloed noemen we..

1. Eb en vloed energie
2. Getijdenenergie
3. grijze energie
4. hydro-elektriciteit