AK didaktiek RLO 2022

• Aardrijkskunde
• HBO
• Studiejaar 1

Aardrijkskunde

Vakdidactiek en vak integratie

Wat is goed aardrijkskunde(onderwijs)? 

Het roept verwondering op en inspireert om na te denken over de wereld. Het draagt bij aan het waarderen van de schoonheid en de verschillen op aarde.

AK is alledaags........

Hoe gebruiken we de ruimte om ons heen,

onze relaties met andere mensen en plaatsen,

de dingen die we consumeren,

de wijze waarop we ons verplaatsen 

en AK is het dagelijkse nieuws

Dagelijks nieuws...

https://www.nu.nl/algemeen

 

Waar komt je kleding vandaan? 

Check je waslabel

Mijn shirt komt uit:

wereldkaart

Via AK krijg je grip op:

- hoe landschappen en plaatsen zijn gevormd

- hoe processen en gebieden elkaar beïnvloeden

- de consequenties zijn van alledaagse ruimtelijke beslissingen 

- omgaan met tegengesteld belangen bij het inrichten van gebieden

Ak gaat over de wereld van nu

en hoe de wereld kan worden

Stel kinderen de vraag: Hoe ziet de wereld eruit als je 30 bent?

AK didaktiek: geografische vierslag en multiperspectiviteit

Geografische vierslag/benadering

• Waarnemen: beschrijf wat je ziet zonder te oordelen
• Herkennen: ken je dit? Heb je het eerder gezien? Ben je er zelf geweest? Waar heb je deze kennis vandaan?
  
• Verklaren: wat denk je dat hier gebeurt? Hoe zou dit kunnen (zijn) ontstaan? Waar heb je deze kennis vandaan? Wat kun je niet verklaren?
  
• Waarderen: wat vind je ervan? Hoe denk je dat andere mensen dit vinden?
  

Waar? Waarom daar? Waar nog meer? Hoe verandert het? Wat is het effect op de omgeving?

Geografische benadering

Essentie van AK zijn de vragen wat, waar, waarom en wat vind ik daarvan. 

Deze vragen helpen je ruimtelijke structuren te zien, wetmatigheden te ontdekken en uit te leggen en een mening te vormen. 

Multiperspectiviteit

• Waarom belangrijk (voor jou en voor kinderen)dat je vanuit meerdere invalshoeken naar iets kijkt?
• Je leert de onderlinge samenhang zien van belangrijke maatschappelijke thema’s als milieuvervuiling, klimaatverandering, ontwikkelingssamenwerkingen, verkeer & vervoer

Multiperspectivisch kijken

Het helpt leerlingen een zo volledig mogelijk beeld van de werkelijkheid te vormen en een eenzijdige beeldvorming te voorkomen. Hierbij onderzoek je verschijnselen vanuit verschillende perspectieven. Zie je boek! 

Perspectieven 

• Economisch: Hoe houden mensen zich in leven? Waarvan bestaan ze? Hoe ontwikkelt het land zich?
  
• Sociaal: Hoe leven mensen met elkaar samen? Welke groepen zijn daarin te onderscheiden?
  
• Politiek: Hoe is de macht verdeeld? Hoe gaat het land hiermee om?
  
• Cultureel: Hoe geven mensen zin aan hun bestaan? Welke waarden en normen vinden ze belangrijk? Welke rol spelen tradities?
  
• Historisch: Hoe is het land ontstaan/gekomen tot waar het nu is? Welke rol speelt het verleden nu nog? Hoe ziet de toekomst eruit?
  
• Natuurlijk: Hoe ziet de natuur eruit? Hoe gaan mensen daarmee om?
  

Even zelf oefenen

- In groepjes

- schaalniveaus 

- inzoomen en uitzoomen

Ja...maar hoe geef ik een goede AK les? 

Jouw lessen in je stageklas

(methodeles of

zelf ontworpen les)

Hoe geef ik een goede AK les? 

Vakkennis en vakvaardigheden: Ja!

Zaken aanleren waarvan kinderen nog geen idee hebben

Kennis aanvullen of veranderen

Kennis veranderen?

 

Voorkomt misconcepten! 

Hoe geef ik een goede AK les? 

HOE = 

jouw manier van onderwijzen, je leerstrategieën, didactische modellen toepassen

WAAROM=

je lesdoel

je lesinhoud

je didaktiek

Deze vragen stel je JEZELF bij het ontwikkelen van een AK les:

• WAT ga ik onderwijzen (of wat moeten de leerlingen leren)?
• HOE ga ik dat onderwijzen (of hoe kunnen de ll. dit het best leren)?
• WAAROM ga ik dat op deze wijze onderwijzen of (waarom moeten de ll. dit leren en waarom op deze manier)? 

WAT

WAT = lesdoelen o.b.v. kerndoelen, tussendoelen en leerlijnen

          = de beginsituatie van je ll. (hun school- en alledaagse kennis) 

Interessant voor jullie: curriculum.nu, leergebieden Mens&Maatschappij en Mens&natuur over het WAT, niet over het HOE

HOE? Bouwstenen AK les

1. Motiverende start. Alledaagse AK. Bijv. "Waar wordt jouw eten gemaakt?" (i.p.v. Landbouw in Nederland). Gebruik ook nieuwsfoto, voorwerp, vraag aan de groep.

2. Waar is dat? E-map of atlas, waar bevindt ons onderwerp zich? 

3. Waarom is dat daar? Informatie geven/laten zoeken om een verschijnsel te kunnen verklaren. 

HOE? Bouwstenen AK les

4. Wat zie je als je in- en uitzoomt? Op een andere schaal zie je andere dingen. Cacaobonen groeien rond de evenaar, inzoomend op landbouwgebieden in Ghana....

5. Hoe verandert dat? Hoe zag Rotterdam er in 1300 uit, hoe nu en (waarderen uit de vierslag) hoe in de toekomst?

6. Wat zijn de voor-en nadelen of de gevolgen daarvan? Multiperspectiviteit:

Wat zijn de voor- en nadelen voor lokale bevolking? Voor souvenirshop? Voor milieu? Voor gemeentebestuur? 

HOE? Bouwstenen AK les

7. Afsluiting van je les. Reflecteer op het geleerde (het bijzondere) en andere situaties (het algemene). Dan maak je transfer en leren leerlingen dieper.

Bijv. les over kledingindustrie (gemaakt in lage lonen landen), geldt dat ook voor elektronica of meubels? 

(Bron: De wereld in met AK, Adang&Blankman, 2020)

WAAROM? 

• Waarom kies ik voor deze aanpak (werkvorm, buitenles, methodeles, GS&AK les)?
• Hoe houd ik de ll. betrokken bij mijn les? 
• Is mijn les gebaseerd op theoretische inzichten/relevant onderzoek? 
• Hoe kan ik mijn les aanpassen op alle niveaus in de groep? (Disclaimer: dit moet je natuurlijk bij elke les doen..... )

Vakintegratie 

Samenhang met andere vakken

Steeds meer methodes werken vakoverstijgend

Vormen van vakintegratie

Connectie: verwijzing naar een ander vak (polders en drooglegging -> stoomkracht geschiedenis)

Geneste vorm: een vak gaat op in het andere vak (ak en begrijpend lezen)

Multidisciplinaire aanpak: projecten met verschillende vakken

Vormen van vakintegratie 

Interdisciplinaire aanpak: lessen worden niet meer vanuit de verschillende vakken benaderd.

Transdisciplinaire aanpak: lesdoelen overstijgen de vakgebieden en komen ze uit de belevingswereld van leerlingen. Kinderen komen met vragen.

Voordelen van vakintegratie

Geïntegreerd onderwijs:

- is betekenisvoller en aantrekkelijker;

- leidt tot betere en andere leeruitkomsten;

- zorgt ervoor dat bepaalde denkvaardigheden meer worden ontwikkeld en complexe problemen worden beter begrepen.

Nadelen van vakintegratie

Geïntegreerd onderwijs:

- kan ervoor zorgen dat de vakeigen kernconcepten en vakdidactische uitgangspunten worden vergeten.

- kan ervoor zorgen dat de aandacht verschuift van vakkennis naar meer generieke vaardigheden zoals creativiteit, kritisch denken etc. 

overstroomik.nl