Concept 3: Centrum Periferie (Werelddelen)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Concept 3: Centrum Periferie                    (H2)

Slave trade gif

Dall-E generated kunstwerk

"A painting of wealth inequality in Brazil"

Het kunstspel:
Wat waren de opdrachtwoorden voor Dall-E?

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Zwaarbewapende Hollandse schepen van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) voeren in 1603 uit met bestemming Ambon. Daar woedde al enkele jaren een strijd met de Portugezen om de handel in kruidnagels. De Hollanders versloegen de Portugezen en namen hun bezittingen over: een eerste stap naar een wereldwijd monopolie in de handel. De VOC verscheepte vanuit het tropische deel van Azië ook andere specerijen, zoals nootmuskaat en peper. De reis naar Nederland duurde maanden en was kostbaar. En de peper? Die was peperduur.

Centrum

Semi periferie

Periferie

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Concept 1: Landen indicatoren	Concept 2: Globalisering	Concept 3: Centrum-Periferie SO	Concept 4: Mondiale relatie- patronen	Concept 5: Internationale migratie	Concept 6: Wereldsteden SO	Retrieval Practice & leerdoelen check

Programma periode 1

Inhoud periode 1

Benodigde voorkennis 

Het grote plaatje

Het wereldsysteem

Start van moderne vorm van globalisering:

                            eind 15e eeuw start met handelsgewassen, later behoefte grondstoffen i.v.m. de industrialisatie

kolonialisme

Systeem waarin vooral Europese landen (overzeese) gebieden bezetten uit economische en/of strategische overwegingen of als potentieel vestigingsgebied.

internationale arbeidsverdeling

De verdeling van de agrarische, industriële en dienstverlenende activiteiten over de landen van het wereldsysteem.

Centrum-periferiemodel

Centrum

Land in een hoogontwikkelde rijke regio van het wereldsysteem, waarin de economische en politieke macht is geconcentreerd. Heet ook wel kernland.

Semiperiferie

Regio die qua economische en politieke macht een middenpositie inneemt tussen centrum en periferie. Wordt gekenmerkt door een behoorlijke industrialisatiegraad en een behoorlijke afzet van de productie in de kernregio’s van het wereldsysteem.

Periferie

Regio in het wereldsysteem waar de economische activiteiten sterk zijn afgestemd op de belangen van de kernlanden. Er is een lage productiviteit en een laag inkomen per inwoner, een eenzijdige economische structuur en een fragmentarische ontwikkeling.

Global Shift

     1700 - 1950                                        1965 - 2015

Werkvorm: Vertel het verhaal

Groei van de kernregio's ten koste van de periferie;

                                          

hegemoniale staat

Staat die met economische, financiële, politieke en militaire middelen een dominerende (overheersende en beslissende) rol speelt in het wereldsysteem.

Imperialisme

Proces waarbij landen hun macht in andere delen van de wereld willen uitbreiden door gebieden te veroveren en te controleren.

Modern imperialisme

Het verschil tussen het imperialisme en modern imperialisme was dat bij het imperialisme waren ze vooral uit op meer koloniën, meer land. Bij het modern imperialisme wilden ze vooral winst maken.

dekolonisatie

Het staatkundig soeverein worden van een vroegere kolonie.

europeanisering

Overname van Europese waarden en normen, maar ook van politieke en economische elementen, in andere cultuurgebieden.

amerikansering

Overname van Amerikaanse waarden en normen, maar ook van politieke en economische elementen, in andere cultuurgebieden.

multinationale onderneming

Onderneming met vestigingen in landen verspreid over de hele wereld.

Mondiale ongelijkheid

Centrum groeit snel, periferie groeit langzaam.

Verschillen worden steeds groter; (ook ruilvoetverslechtering)

Is de periferie nog periferie?

Fragmentarische modernisering

Het naast elkaar voorkomen van moderne en traditionele economische activiteiten in hetzelfde gebied.

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

     toets

https://quizlet.com/604967824/test

Oud examenopdracht

      Opdrachten           Bronnen            Antwoorden

Oud examenopdracht

      Opdrachten           Bronnen            Antwoorden

Verdiepend artikel

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

Afsluitende spotprent

Beschrijving van de afsluitende foto

Afsluitende spotprent

Beschrijving van de afsluitende foto

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃