Les 5 - Machtige kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Herhaling H5

De machtige kerk

paragraaf 6.3

• Herhaling bouwstijl kerken
  
• Nakijken vraag geloof
• Uitleg vervolgingen en de pest
  
• Opdrachten

Plan vandaag

Leerdoel: je kunt verklaren waardoor vorsten meer of minder macht kregen.

Je kunt uitleggen hoe vorsten samenwerkten met de drie standen

Wat voor soort kerk is dit?

1. Romaanse Kerk
2. Gotische Kerk

Dit is een...

1. Romaanse kerk
2. Gotische kerk

Dit is een...

1. Romaanse kerk
2. Gotische kerk

Dit is een...

1. Romaanse kerk
2. Gotische kerk

Geloof en bijgeloof

De kerk was erg machtig. Als je de een afwijkend geloof had of afwijkend gedrag toonde dan werd je opgepakt en vervolgd. Dit werd gedaan door de inquisitie.

• Lees 6.3 'De normen van de kerk' 
• Welke groepen werden er vervolgd door de inquisitie?
• Waarom werden deze mensen vervolgd?
• Hoe werden andersgelovigen door de kerk genoemd?
• Is er een verschil tussen hoe de groepen behandeld werden? 

           Ketters

De kerk bepaalde wat normaal was

Iedereen die niet 'normaal' was, was een ketter

Ketters werden vervolgd door de inquisitie 

Heksen

• Intensieve heksenvervolgingen in de middeleeuwen.
• Veel bijgeloof in de middeleeuwen
• Vrouwen zouden eerder voor de duivelse verleidingen bezwijken

Dus moest zij getest worden: godsoordeel 

• waterproef
• vuurproef
• heksenwaag
  

Antisemitisme

In de middeleeuwen werden Joden het mikpunt van veel haat omdat ze afwijken van de christelijke norm:

• Dagelijkse bezigheden
• Overleven de pestepidemieën
• Aparte positie in de samenleving
• -> pogroms

filmpje van de pest in nederland schooltv

De PEST! 1347-1352

Door de ziekte wordt de kerk machtiger, mensen zoeken hulp en steun. Vooral bij heiligen en hun relikwieën.

1. Leg uit waarom heiligen belangrijk waren voor mensen in hun persoonlijk leven, geef twee verschillende voorbeelden

2. Waarom vereerden mensen de overblijfselen van heiligen? Benoem in je antwoord het begrip voor die overblijfselen.

Één god, maar honderden heiligen

1. Leg uit waarom heiligen belangrijk waren voor mensen in hun persoonlijk leven, geef twee verschillende voorbeelden

2. Waarom vereerden mensen de overblijfselen van heiligen? Benoem in je antwoord het begrip voor die overblijfselen.

     Investituurstrijd 1075-1122

Investituur is de plechtige benoeming van een

bisschop.

Wie mag de bisschop benoemen?

De koning of de paus?

Hét conflict van de 11e eeuw

Koning

Paus

Duitsland

Rome

Benoemt hertogen, graven en bisschoppen

geestelijke macht

wereldlijke macht

wordt machtiger

verliest macht

Neem de tekst over en vul de missende woorden in

In de ......e eeuw vindt de strijd tussen de ........ en de ....... plaats. Zij zijn het oneens over wie de ......... mag benoemen. Uiteindelijk eindigde de ...........strijd in 11.. . Hierdoor verloor de Duitse vorst veel macht. Andere koningen uit .......... en Engeland wilde meer macht. Door opbrengsten van …… uit steden konden zij meer ....... in dienst nemen. Ook versterkte zij hun ....... Koningen gingen hun land steeds meer als eenheid besturen. Dit noem je .......... . Het land werd ook vanuit één plek bestuurd, deze ontwikkeling                       heet: .......... . De macht van ....... werd hierdoor kleiner

Neem de tekst over en vul de missende woorden in

Centralisatie

Koningen gingen hun land steeds meer als eenheid besturen: staatsvorming

• meer geld uit steden en belasting
• bestuur vanuit één plek: centralisatie
• edelen verliezen macht, leenstelsel verdwijnt

In de Middeleeuwen was de samenleving verdeeld in een standenmaatschappij. Sleep de drie standen naar de juiste plek in de afbeelding:

Bidden

Beschermen

Werken

Adel

Boeren

Geestelijken

2e stand

1e stand

3e stand

Drie standen

In de middeleeuwen bestond de samen-

leving uit drie standen:

De burgers wilden meer inspraak

Vorsten roepen een vergadering van de drie standen bij elkaar voor advies of geld. Deze vergadering heet het parlement (Engeland) of de Staten-Generaal (Nederlanden en Frankrijk)

1. Geestelijken

2. Adel

3. Boeren / burgers

Vul aan. Het tijdvak van hoofdstuk 6 is de tijd van ....

De jaartallen bij dit tijdvak zijn
....-....

De periode van hoofdstuk 5 en 6 is de
........?

Welk begrip past het beste bij onderstaande beschrijving?
"christenen met een afwijkend geloof"

1. Pogroms
2. Getto's
3. Ketters
4. Schepenen

Wat betekent pogrom?

1. uitbarsting van geweld tegen joden
2. uitbarsting van geweld tegen christenen
3. uitbarsting van geweld tegen moslims
4. uitbarsting van geweld tegen Nederlanders

Deze vraag gaat over 'de machtige kerk'. Zijn de volgende uitspraken juist of juist?

1. De inquisitie reisde door verschillende landen.
2. Door de pest ontstonden pogroms.
3. Door het antisemitisme ontstonden jodengetto's.
4. Door het geloof in heiligen nam hekserij (zie plaatje) toe.

1. 1. juist, 2. juist, 3. juist, 4. onjuist
2. 1. onjuist, 2. juist, 3. juist, 4. onjuist
3. 1. juist, 2. onjuist, 3. juist, 4. onjuist
4. 1. juist, 2. juist, 3. onjuist, 4. juist

De inquisitie kon ketters veroordelen tot de doodstraf. Waarom werd dit opgericht?

1. De kerk zou anders uit elkaar vallen
2. Volgens de kerk is er maar één juiste manier om te geloven
3. Ze overtraden de wet, daarom een rechtbank
4. Zo kregen ketters geen plekje in de hemel

Welk begrip past het beste bij onderstaande beschrijving?
"aparte woonwijk"

1. Relikwie
2. Getto
3. Inquisitie
4. Raadhuis

Hoe noem je een bewaard gebleven stukje lichaam van een heiligen?

1. relikwie
2. inquisitie
3. liefdadigheid
4. bedevaart

Wat is de Inquisitie?

1. een groep monniken die de kerkelijke regels uitlegt
2. een kerkelijke rechtbank die ketters vervolgt
3. een vergadering van de leiders van de kerk
4. geen van bovenstaande antwoorden is juist

Welk woord hoort bij het plaatje?

1. Aflaat
2. Gilde
3. Antisemitisme
4. Inquisitie

Mensen konden een aflaat kopen. Wat is een aflaat?
Vul aan. Met een aflaat .....

1. hoefde je niet elke zondag naar de kerkdienst
2. kon je priester worden
3. mocht je helemaal voorin de kerk zitten
4. werden je zonden vergeven

Wat zijn schepenen?

1. Rechters
2. Politie
3. Koningen
4. Edelen

Wat zijn keuren?

1. straffen voor een stad
2. wetten voor een stad
3. rechters van een stad
4. stadsbestuurders

Juist of onjuist:
De burgerij betaalde voor de bouw van de kerk zodat ze de bouwstijl konden kiezen

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist:
Een stad krijgt stadsrechten

1. Juist
2. Onjuist

Een gilde controleert de kwaliteit en de prijs van de producten die de gildeleden maken.

1. Waar
2. Niet waar