H2 13 sep Leesvaardigheid stof herhalen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Pak je leesboek!

Stil lezen 

Vorig jaar ging het onderdeel leesvaardigheid mij goed af.

1. eens
2. oneens
3. een beetje

Wat weten jullie aan het einde van de les?

• Aan het einde van de les kunnen jullie welke vijf tekstdoelen er zijn
• Aan het einde van de les weten jullie welke vijf tekstsoorten er zijn
• Aan het einde van de les weten jullie het verschil tussen het onderwerp en de hoofdgedachte 

Waar gaan we het over hebben:

-leesstrategieën

-leesdoelen  

-onderwerp en hoofdgedachte

-kernzinnen en alinea’s

-hoofd- en bijzaken

-Tekstverbanden en signaalwoorden

De leesstrategie waarbij je de titel, inleiding, tussenkopjes en bron leest en de plaatjes bekijkt, noemen we

1. globaal lezen
2. zoekend lezen
3. nauwkeurig lezen
4. oriënterend lezen

Het doel van oriënterend lezen is

1. voorkennis activeren
2. de betekenis van woorden achterhalen
3. weten wat de kernzinnen van de alinea's zijn
4. weten wat de hoofdgedachte van de tekst is

Leesstrategieën 

- oriënterend lezen    doel: weten waar de tekst over gaat en voorkennis activeren

- globaal lezen             doel: weten wat de deelonderwerpen zijn

- nauwkeurig lezen  doel: tekstbegrip en hoofdgedachte vinden

- zoekend leze             doel: antwoord zoeken op een vraag die je hebt

- kritisch lezen             doel: controleren of tekst objectief en betrouwbaar is

Het leesdoel waarbij je de lezer wilt overhalen, noemen we

1. overtuigen
2. informeren
3. activeren
4. amuseren

In een tekst waar argumenten staan, is het leesdoel

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

In een tekst waar de schrijver de lezer iets wil uitleggen of wil leren, is het tekstdoel

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

Leesdoelen

- informeren  

- uitleg geven

- mening laten vormen

- overtuigen

- overhalen

- amuseren

De kenmerken die horen bij het onderwerp, zijn:

1. een woord of paar woorden
2. een hele zin
3. vinden met orienterend lezen
4. staat meestal in het slot van de tekst

Juist of onjuist?
De hoofdgedachte is datgene wat de schrijver over het onderwerp wil zeggen.

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist?
De hoofdgedachte is altijd een hele zin

1. juist
2. onjuist

Het onderwerp is wat de schrijver over de tekst wil zeggen

1. juist
2. onjuist

Onderwerp	Hoofdgedachte
vinden met orienterend lezen	vinden met nauwkeurig lezen
een woord of paar woorden	een hele zin let op: geen vraagzin!
waar de tekst over gaat	wat de schrijver over het onderwerp wil vertellen
meestal eerste vraag in een toets	meestal laatste vraag in een toets

De kernzin is de belangrijkste zin van de alinea

1. juist
2. onjuist

De hoofdzaak van een alinea staat vaak in de kernzin van de alinea.

1. juist
2. onjuist

Kernzin, hoofd- en bijzaken

Hoofdzaken: 

belangrijkste zaken in een tekst

vind je op voorkeursplaatsen (inleiding/slot)

Staat vaak in kernzin van een alinea. 

Samenvatten van een tekst

stap 1: lees de tekst goed door

stap 2: onderstreep de hoofdzaken ->let op voorkeursplaatsen

stap 3: noteer de belangrijkste info uit de tekst

Het voegwoord 'omdat' hoort bij het tekstverband

1. Tegenstellend
2. Voorbeeldgevend
3. Redengevend
4. Samenvattend

Het voegwoord 'dus' hoort bij het tekstverband

1. Tegenstellend
2. concluderend
3. Redengevend
4. Samenvattend

Het voegwoord 'bovendien' hoort bij het tekstverband

1. Opsommend
2. concluderend
3. Redengevend
4. Samenvattend

Juist of onjuist?
Een redengevend verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist?
'daardoor' is een redengevend signaalwoord.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist?
'om te' is een vergelijkend signaalwoord.

1. Juist
2. Onjuist

'Bijna alle scholieren hebben een smartphone. De verbruikskosten daarvan waren 15 euro per maand. Als gevolg van de coronacrisis is dit bedrag toegenomen.'
In dit stukje tekst is een ... signaalwoord te vinden.

1. Opsommend
2. Redengevend
3. Oorzakelijk
4. Concluderend

'Samen bepalen mijn vriend en ik wat we elke avond gaan eten. Ik heb echter wel mijn voorkeur. Dit zorgt wel eens voor flinke discussies.'
In dit stukje tekst is een ... signaalwoord te vinden.

1. Tegenstellend
2. Redengevend
3. Oorzakelijk
4. Concluderend

Tekstverbanden en signaalwoorden

Tekstverband	Signaalwoorden
chronologisch	daarna, vervolgens, dan
opsommend	ten eerste, ook, bovendien
tegenstellend	maar, echter, in tegenstelling tot
toelichtend	bijvoorbeeld, zo, neem nou
concluderend	dus, daarom, concluderend, dat houdt in
redengevend (waarom iemand iets doet)	omdat, daarom, dus, want, dankzij
oorzakelijk (waardoor iets gebeurt)	doordat, daardoor, als gevolg van
doel-middel	opdat, zodat, om te, door middel van
vergelijkend	zoals, in vergelijking met, als, evenals...
samenvattend	kortom, samengevat, met andere woorden, al met al

'Ik lig nu met buikpijn op de bank, omdat ik net tien pannenkoeken heb gegeten.'
In dit stukje tekst is een ... signaalwoord te vinden.

1. Tegenstellend
2. Redengevend
3. Oorzakelijk
4. Concluderend

'Jonnie is dol op peulvruchten, zoals bonen, erwten, linen en kapucijners.'
In dit stukje tekst is een ... signaalwoord te vinden.

1. Tegenstellend
2. Redengevend
3. Toelichtend
4. Concluderend

'Eerst maakt Sam zijn huiswerk, daarna gaat hij sporten.'
In dit stukje tekst is een ... signaalwoord te vinden.

1. Tegenstellend
2. Redengevend
3. Toelichtend
4. Chronologisch

Juist of onjuist?

Ik kan voor mezelf zeggen dat ik mijn voorkennis weer voldoende heb geactiveerd.

1. Juist
2. Onjuist

Wat gaan we doen? 

Hoofdstuk 1 - Lezen

Opdracht 2 en 3

Klaar? Maak opdracht 4 en 5

Wat weten jullie aan het einde van de les?

• Aan het einde van de les kunnen jullie welke vijf tekstdoelen er zijn
• Aan het einde van de les weten jullie welke vijf tekstsoorten er zijn
• Aan het einde van de les weten jullie het verschil tussen het onderwerp en de hoofdgedachte