Trede 10 - Herhaling stof Leesvaardigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Leesvaardigheid

Herhaling stof leesvaardigheid klas 2

- Leesstrategieën

- Leesdoelen

- Onderwerp en hoofdgedachte

- Kernzinnen en alinea’s

- Hoofd- en bijzaken

- Tekstverbanden en signaalwoorden

Lees onderstaande leessituaties. Welke leesstrategie pas je toe?

Situatie 1: 

Om 07.00 uur valt de krant door de brievenbus. Voordat je naar school gaat, wil je snel weten wat het belangrijkste nieuws is. 

Situatie 2: 

Voor biologie moet je een werkstuk maken over klimaatverandering. Je hebt op een internet een tekst gevonden over het klimaat. Je wilt weten of je de tekst kunt gebruiken.

Situatie 3: 

Je hebt morgen een toets over politieke besluitvormingen. Je leest de tekst in je boek maatschappijleer.

Situatie 4:

Je wilt een pretpark bezoeken en bent benieuwd naar de prijzen. Je bezoekt de website van het pretpark.

Orienterend lezen

Globaal lezen

grondig lezen

Zoekend lezen

Kritisch lezen

De leesstrategie waarbij je de titel, inleiding, tussenkopjes en bron leest en de plaatjes bekijkt, noemen we

1. Globaal lezen
2. Zoekend lezen
3. Nauwkeurig lezen
4. Oriënterend lezen

Het doel van oriënterend lezen is:

1. Voorkennis activeren
2. De betekenis van woorden achterhalen
3. Weten wat de kernzinnen van de alinea's zijn
4. Weten wat de hoofdgedachte van de tekst is

Leesstrategieën 

- Oriënterend lezen

Weten waar de tekst over gaat (onderwerp) en voorkennis activeren

- Globaal lezen

Weten wat de deelonderwerpen zijn

- Intensief lezen

Tekstbegrip en hoofdgedachte vinden

- Zoekend lezen

Antwoord zoeken op een vraag die je hebt / informatie vinden die je zoekt

Het leesdoel waarbij je de lezer wilt overhalen, noemen we:

1. Overtuigen
2. Informeren
3. Activeren
4. Amuseren

In een tekst waar argumenten staan, is het leesdoel:

1. Informeren
2. Activeren
3. Overtuigen
4. Amuseren

In een tekst waar de schrijver de lezer iets wil uitleggen of wil leren, is het tekstdoel:

1. Informeren
2. Activeren
3. Overtuigen
4. Amuseren

Leesdoelen

- Informeren  

- Activeren

- Overtuigen

- Amuseren

- Instrueren

De kenmerken die horen bij het onderwerp zijn:

1. Een woord of paar woorden
2. Een hele zin
3. Te vinden met oriënterend lezen
4. Staat meestal in het slot van de tekst

Juist of onjuist:
De hoofdgedachte is dat wat de schrijver over het onderwerp wil zeggen.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist:
De hoofdgedachte is altijd een hele zin.

1. Juist
2. Onjuist

Onderwerp	Hoofdgedachte
Vinden met oriënterend lezen	Vinden met intensief lezen
Een woord of paar woorden	Een hele zin, let op: geen vraagzin!
Waar de tekst over gaat	Wat de schrijver over het onderwerp wil vertellen

De kernzin is de belangrijkste zin van de alinea.

1. Juist
2. Onjuist

De belangrijkste info van een alinea staat vaak in de kernzin.

1. Juist
2. Onjuist

Kernzin, hoofd- en bijzaken

Hoofdzaken: 

- Belangrijkste zaken in een tekst.

- Vind je op voorkeursplaatsen (inleiding/slot).

- Staat vaak in kernzin van een alinea. 

Samenvatten van een tekst

Stap 1: Lees de tekst goed door

Stap 2: Onderstreep de hoofdzaken ->let op voorkeursplaatsen

Stap 3: Noteer de belangrijkste informatie uit de tekst

Het voegwoord 'omdat' hoort bij het tekstverband

1. Tegenstellend
2. Voorbeeldgevend
3. Redengevend
4. Samenvattend

Het voegwoord 'dus' hoort bij het tekstverband

1. Tegenstellend
2. Concluderend
3. Redengevend
4. Samenvattend

Het voegwoord 'bovendien' hoort bij het tekstverband

1. Opsommend
2. Concluderend
3. Redengevend
4. Samenvattend

Juist of onjuist?
Een redengevend verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist?
'daardoor' is een redengevend signaalwoord.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist?
'om te' is een vergelijkend signaalwoord.

1. Juist
2. Onjuist

Tekstverbanden en signaalwoorden

Tekstverband	Signaalwoorden
Tijdsvolgorde	daarna, vervolgens, dan
Opsomming	ten eerste, ook, bovendien
Tegenstelling	maar, echter, in tegenstelling tot
Oorzaak/gevolg	doordat, daardoor, als gevolg van

'Eerst maakt Sam zijn huiswerk, daarna gaat hij sporten.'
In dit stukje tekst is een signaalwoord dat een ... aangeeft te vinden.

1. Tegenstelling
2. Oorzaak/gevolg
3. Opsomming
4. Tijdsvolgorde

'Doordat mijn bus vanochtend niet reed, kwam ik te laat op school.'
In dit stukje tekst is een signaalwoord dat een ... aangeeft te vinden.

1. Tegenstelling
2. Oorzaak/gevolg
3. Opsomming
4. Tijdsvolgorde

'Het regende hard, maar ik ben toch gaan hardlopen.'
In dit stukje tekst is een signaalwoord dat een ... aangeeft te vinden.

1. Tegenstelling
2. Oorzaak/gevolg
3. Opsomming
4. Tijdsvolgorde

Citeren is

1. Het antwoorden in eigen woorden
2. Het samenvatten van een alinea
3. Het letterlijk overnemen van een tekstgedeelte
4. Het samenvatten van de hele tekst.

Juist of onjuist?

Als iets een feit is, kun je dat bewijzen.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist?

Als iets een mening is, kun je dat bewijzen.

1. Juist
2. Onjuist

Tekstverbanden en signaalwoorden

Tekstverband	Signaalwoorden
Tijdsvolgorde	daarna, vervolgens, dan
Opsomming	ten eerste, ook, bovendien
Tegenstelling	maar, echter, in tegenstelling tot
Toelichtend	bijvoorbeeld, zo, neem nou
Concluderend	dus, daarom, concluderend, dat houdt in
Redengevend (waarom iemand iets doet)	omdat, daarom, dus, want, dankzij
Oorzaak/gevolg	doordat, daardoor, als gevolg van
Doel/middel	opdat, zodat, om te, door middel van
Vergelijkend	zoals, in vergelijking met, als, evenals...
Samenvattend	kortom, samengevat, met andere woorden, al met al