Keuzedeel EMB les 3 Zintuigelijke en motorische beperking

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1-4

Keuzedeel EMB les 3 Zintuiglijke en motorische beperking

Keuzedeel EMB les 3: Zintuigelijke en motorische beperking

Leerdoelen

• De student beschrijft de vijf verschillende zintuigen.
•  De student beschrijft wat een zintuigelijke beperking is.
• De student beschrijft wat een visuele beperking is.
• De student beschrijft wat een auditieve beperking is.
• De student benoemt het belang van de tastzin.
• De student beschrijft wat een motorische beperking is.
• De student reproduceert vijf voorbeelden van een beperking in het bewegingsapparaat.
• De student reproduceert de zeven oorzaken van een motorische beperking.

Inleiding

• Zintuigen zijn een belangrijk onderdeel van ons functioneren. 
• Door het gebruik van de zintuigen maken we mee wat er om ons heen gebeurt, kunnen we ervaren, voelen, proeven en ga zo maar door. 
• Stel je voor dat er een of meerdere van je zintuigen niet, onvoldoende of nauwelijks functioneren? 
• Dat komt voor bij mensen met een EMB.

 

Zintuigen

• We hebben vijf zintuigen: zien, horen, ruiken, voelen en proeven.
• Tegenwoordig wordt er over zeven zintuigen gesproken. 
• - Namelijk ook evenwichtsgevoel en het houding- en bewegingsgevoel. 
• Al deze zintuigen zijn nodig om goed te kunnen ervaren, om te kunnen reageren en om dingen te kunnen doen. 
• Als een van deze zintuigen niet goed werkt, wordt de functie vaak overgenomen door andere zintuigen. 

Wat is GEEN zintuig

1. Zien
2. Ruiten
3. Horen
4. Proeven

Zintuigelijke beperkingen

• Veel mensen met een ernstig meervoudige beperking hebben ernstige zintuiglijke beperkingen. 
• Dat betekent dat de zintuigen als zien, horen, ruiken, voelen en proeven ernstig beschadigd zijn. 
• Naast dat de zintuigen niet goed werken kan ook de prikkelverwerking in de hersenen beschadigd zijn. 
• Niet alleen het zien en het horen, maar ook andere zintuigen: de tast, het evenwichtsgevoel, het houding- en bewegingsgevoel, reuk en smaak, kunnen beschadigd zijn.  

Zintuigelijke beperkingen 2

• Een zintuiglijke beperking kan aangeboren zijn of op latere leeftijd naar voor komen. 
• Op jonge leeftijd gaat het vaak om een of andere vorm van hersenbeschadiging. 
• Deze vormen van hersenbeschadiging kunnen ook leiden tot een verstandelijke beperking. 
• Dit verklaart dan ook het regelmatig samengaan van deze beperkingen. 

Visuele en auditieve beperking

Visueel en auditieve beperking

• Mensen met EMB kunnen een visuele beperking hebben en ook tegelijkertijd een auditieve stoornis. 
• Een beperking in de visus kan zijn dat mensen volledig blind zijn. Het kan ook zijn dat ze slechtziend zijn. 
• Voor auditieve beperking geldt dat mensen geheel doof kunnen zijn, het kan ook zijn dat ze slechthorend zijn. 
• De oorzaak van een visuele en of auditieve stoornis ligt bij mensen met EMB vaak in een beschadiging in de hersenen of een ziekte die dit veroorzaakt. 

Visuele beperking

• = dat het zicht of het zien in enige mate beperkt is. 
• Dit varieert van verminderd zicht in één of beide ogen (slechtziendheid) tot substantieel onherstelbaar zichtverlies in beide ogen (blindheid). 
• Sommige mensen hebben beperkte of geen gevoeligheid voor (bepaalde) kleuren (kleurenblindheid), of een vergrote gevoeligheid voor felle kleuren. 
• Deze verschillen in perceptie van kleuren en helderheid kunnen losstaan van scherp zien. 

Auditieve beperking

• = het gehoor in enige mate beperkt. 
• Onder meer slechthorendheid (verminderd gehoor bij één of beide oren) en doofheid (volledig gehoorverlies bij beide oren) zijn auditieve beperkingen. 
• Sommige mensen met een auditieve beperking kunnen geluid horen, maar zij horen niet altijd genoeg om spraak te begrijpen. 
• - Vooral wanneer er (veel) achtergrondgeluid is, kan dit voor problemen 

           zorgen. 

Wanneer ben je "slechthorend"?

1. Goed gehoor rechter oor
2. Verminderd gehoor beide oren
3. Verminderd gehoor linker oor
4. Geen gehoor echter oor

Tastzin

Tastzin

• De tastzin kan al beperkt worden door verslapping in de spieren. 
• Diverse aandoeningen verminderen ook de tastzin. 
• De tastzin is een belangrijk zintuig. 
• Zeker voor mensen met EMB die functioneren op een ontwikkelleeftijd van rond de 2 jaar. 

Tastzin 2

• De combinatie van geluid en de tast is vaak nodig om te leren begrijpen dat er iets is om naar op zoek te gaan. 
• Op deze manier leer je jezelf dingen aan. 
• Als dit beperkt wordt is het aanleren van nieuwe dingen moeilijker. 
• Dit kan gestimuleerd worden door bijvoorbeeld 

       - allerlei bewegingsspelletjes, die het lichaamsbesef stimuleren. 

Als de tastzin er niet of nauwelijks is heeft dit dus behoorlijke gevolgen voor de ontwikkeling van de cliënt met EMB.

Motorische beperking

Inleiding

• Een motorische beperking is een beperking aan het bewegingsapparaat. 
• Deze mensen worden belemmerd in hun fysieke doen en laten en kunnen hulp nodig hebben bij hun dagelijkse handelingen zoals: 

      - eten maken, 

      - eten, 

      - wassen, 

      - aankleden,

      - douchen. 

Wat is een motorische beperking?

• Mensen met ernstig meervoudige beperkingen hebben ondersteuning nodig bij alle aspecten van het dagelijkse leven gedurende de gehele dag. 
• Ongeveer driekwart van hen heeft ernstige motorische beperkingen. 
• Deze mensen zijn immobiel.  
• Ze zitten vaak in een rolstoel of bewegen zich voort met behulp van andere hulpmiddelen. 
• De motorische beperkingen kunnen zeer ernstig zijn, variërend van spasticiteit aan enkele of alle ledematen tot een gedeeltelijke of gehele spierzwakte.

Veelvoorkomende motorische beperkingen

• Motorische beperkingen zijn beperkingen waarbij sprake is van houdings- en bewegingsbeperking en/of beperkingen in het bewegen

 

Mensen met een ernstig motorische beperking zijn:

1. Immobiel
2. Promobiel
3. Inmobiel
4. Premobiel

 Voorbeelden van beperkingen in het bewegingsapparaat zijn:

• Verlamming
•  Beperkingen in de samenwerking van de spieren 
• Ontbreken van ledematen
• Misvorming of vergroeiing van botten en/of gewrichten
• Spierziekten en spieraandoeningen 

Verlamming

• Er kan sprake zijn van verlamming op verschillende niveaus zoals verlamming van een of meerdere ledematen. 

      - Denk aan verlamming van een arm of een been of van meerdere                             ledematen tegelijkertijd. 

• Ook hemiplegie, dat is halfzijde verlamming valt onder een motorische beperking. 

Wat is "hemiplegie"

1. Verlamming been
2. Verlamming arm
3. Verlamming halve lichaam
4. Dwarslaesie

Beperkingen in de samenwerking van de spieren, zoals:

• tremor: ledematen of lichaamsdelen die beven en trillen
• matige tot ernstige ataxie: coördinatiestoornissen
• matige tot ernstige spasticiteit: een abnormaal hoge spierspanning en een abnormaal hoge spieractiviteit, waardoor er moeilijk controle over de spieren te krijgen is
• matige tot ernstige athetose: aanhoudende krampachtige buig- en strekbewegingen, ook lage controle over de spieren.

 

Ontbreken van ledematen

• dit kan veroorzaakt zijn door een aangeboren gebrek of door amputatie 

misvorming of vergroeiing van botten en/of gewrichten: door bijvoorbeeld

• reumatische aandoeningen
• osteoporose (botontkalking)
• heup - en rug afwijkingen en misvormingen (zoals scoliose: zijdelingse verkromming van de ruggengraat)
• overige afwijkingen/misvormingen (zoals klompvoetje)

spierziekten en spieraandoeningen zoals:

• hypotonie: verminderde spierkracht en verminderde spierspanning
• spierontstekingen 

Veelvoorkomende oorzaken van motorische beperkingen

Veelvoorkomende oorzaken van motorische beperkingen

• Er zijn heel wat vormen van beperkingen die een motorische beperking met zich mee brengen. 
• Hieronder de meest bekende beperkingen die dit (mede) veroorzaken: 

         • dwarslaesie: letsel in het ruggenmerg waardoor een geheel of                                gedeeltelijke verlamming in het lichaam ontstaat

        • spina bifida: open rug

        • sclerose: aandoening van het centraal zenuwstelsel

Veelvoorkomende oorzaken van motorische beperkingen 2

• spierziekten zoals de ziekte van Duchenne (vorm van spierdystrofie) er zijn     heel veel vormen van spierziekten
• reumatische aandoeningen, er zijn ook vele vormen van reuma die                       motorische beperkingen met zich meebrengen
• ziekte van Parkinson

Voor een EMB-cliënt houdt het hebben van een motorische beperking in dat:

• hij hulp nodig heeft met bijna alle dagelijkse handelingen
  
• er aangepaste (rol)stoelen en dergelijke nodig zijn
  
• transfers met tilliften of andere hulpmiddelen noodzakelijk zijn
  
• er aangepast materiaal zoals bord, bestek en beker nodig is. 

Hoe zou jij iemand met het hebben van een motorische beperking benaderen als begeleider?

Opdracht 5 Zintuigelijke beperkingen

Bekijk de filmpjes en maak de daarbij horende opdrachten

Deze opdracht maak je in een groepje (4-6 personen)

Opdracht 6: Motorische beperkingen

Beantwoord de vragen in deze opdracht

Leerdoelen behaald?

• De student beschrijft de vijf verschillende zintuigen.
  
•  De student beschrijft wat een zintuigelijke beperking is.
  
• De student beschrijft wat een visuele beperking is.
  
• De student beschrijft wat een auditieve beperking is.
  
• De student benoemt het belang van de tastzin.
  
• De student beschrijft wat een motorische beperking is.
  
• De student reproduceert vijf voorbeelden van een beperking in het bewegingsapparaat.
  
• De student reproduceert de zeven oorzaken van een motorische beperking.