Periode 3 les 7 hoofdpijn, spier- gewrichtspijn en kneuzing

• Farmaceutische patientenzorg
• MBO
• Studiejaar 2

Hoofdpijn 

Spier- gewrichtspijn en kneuzing 

Les 7 

Wat gaan we doen vandaag? 

Terugblik vorige les 

Hoofdpijn 

Spier- gewrichtspijn en kneuzing 

Herkansing maagdarmmiddelen 

Wat is een andere naam voor aambeien?

1. Fistels
2. Rectum
3. Hemorroïden
4. Zwellichamen

Wat is eerste keuze bij aambeien bij pijn of jeuk alleen tijdens de ontlasting?

1. Theranal zalf
2. Lidocaïne vaselinecreme
3. Zinkoxidezalf
4. Lanettezalf

Wat is een juist advies bij aambeien?

1. Drink niet teveel
2. Blijf langer op het toilet zitten
3. Beweeg voldoende
4. Gebruik vochtig toiletpapier

Wanneer verwijs je iemand door met aambeien?

1. Als je de aambei terug kan duwen
2. Als de aambei een beetje bloedt
3. Als de aambei niet terug geduwd kan worden
4. Als de aambei vervelend is

Kinderen hebben vaker een aambei

1. Ja
2. Nee

Wat weet jij van hoofdpijn?

Korte inleiding hoofdpijn 

Iedereen wel eens last ​​: 

Spanningshoofdpijn ​​

Migraine ​​

Bij verkoudheid en griep ​​

Bijholtepijn ​​

Hoofdpijn bij een kater ​​

Medicijnen ​​

Bijwerking medicijn ​​

Clusterhoofdpijn 

Opdracht 

Zoek op wat de soort hoofdpijn inhoud. En kijk naar welke leefregels daar goed bij zouden passen 

Groep 1; spanningshoofdpijn ​​

Groep 2; clusterhoofdpijn ​​

Groep 3; medicatie afhankelijke hoofdpijn ​​

Groep 4; migraine ​​

Groep 5; overige oorzaken en zeldzame oorzaken ​

Spanningshoofdpijn (1) 

Spierpanningshoofdpijn of gewone hoofdpijn ​

Meest voorkomend ​

Niet ernstig wel hinderlijk ​

Tweezijdige, drukkende of knellende pijn in schedelhuid, slapen of nek ​

Met verhoogde spanning in nek, schouder en schedelspieren ​

Gevolg van; verkeerde houding, te weinig wisselen van houding, slecht slapen, moeheid of ergens tegenop zien ​

Spanning niet altijd oorzaak; kan wel zorgen dat pijn aanhoudt 

Spanningshoofdpijn (2) 

Kan minuten tot dagen duren : kinderen zelden een dag ​

Uit zich vaak op zelfde manier ​

Herkenbaar ​

Elke leeftijd ​

Vrouwen vaker dan mannen ​

Chronisch wanneer 15 dagen per maand aanwezig is 

Migraine 

Herhaalde aanvallen ​

Tussen aanvallen hoofdpijnvrij ​

Duur 4-72 uur ​

Pijn aan 1 kant van hoofd ​

Kloppend, bonzend gevoel ​

Ernstige belemmering in dagelijks leven ​

Misselijkheid, braken, overgevoeligheid licht en geluid ​

Neemt toe bij lichamelijk inspanning ​

Vaker vrouwen dan mannen 

Migraineaanval (1) 

Vier verschillende fases ​

Fase 1 ​

Voortekenen ​

1 uur tot 2 dagen voor aanval ​

Stijve nek & stemmingsveranderingen ​

Soms heel moe, erg koud hebben, overgevoeligheid voor licht, geluid of geuren, trek in chocola of andere zoetigheid ​

Soms vocht vasthouden; vrouwen 

Migraineaanval (2) 

Fase 2 ​

Auraklachten ​

15-25% kort voor aanval prikkelings- of uitvalverschijnselen aan 1 kant lichaam ​

Geleidelijk erger of er ontstaan meer stoornissen ​

Lichtflitsen of zwarte gekleurde vlekken of flikkerende sterretjes​

Auraklachten niet langer dan ongeveer 60 minuten 

Migraineaanval (3)

Fase 3​

Hoofdpijn ​

Kloppende, bonzende pijn aan 1 kant van hoofd ​

Misselijkheid, braken, overgevoeligheid licht/geluid ​

Duurt 4-72 uur ​

Kringspier tussen maag en darm verkrampt waardoor medicatie in de maag slecht kan worden opgenomen en patiënt sneller gaat braken 

Migraineaanval (4)

Fase 4 ​

Herstel ​

Lichte hoofdpijn ​

Vermoeid ​

Soms vaak plassen ​

Duurt 1-48 uur 

Clusterhoofdpijn 

Niet vaak voorkomend ​

Eenzijdige hoofdpijn die lijkt op migraine ​

Aanvalsgewijs ​

Geen sprake van aura ​

Pijn komt snel opzetten en zit vooral in of achter het oog ​

Pijn zeer heftig en kan scherp, brandend of knellend zijn ​

Aanval 15 minuten tot 3 uur 

Clusterhoofdpijn 

Oog kan rood zien en tranen ​

Oedeem van ooglid ​

Naar beneden hangend ooglid​

 pupilvernauwing ​

Zweet op gezicht ​

Verstopte neus of loopneus ​

Onrustig gevoel ​

Bewegingsdrang ​

Geen misselijkheid en braken 

Clusterhoofdpijn 

Treedt op in 'clusters' ​

Kan weken tot maanden duren ​

Kan variëren van 1x per 2 dagen tot 8 x per dag ​

Oorzaak onduidelijk ​

3x zo vaak bij mannen ​

Uitlokkende factoren; alcohol, histamine, nitraten, lange vliegruizen, verblijf op grote hoogte​

's nachts begint vaak ​

Nemen af bij ouder worden ​

Behandeling door arts

Medicatieovergebruikshoofdpijn 

Medicatie afhankelijke hoofdpijn ​

Veroorzaakt door pijnstillers ​

Bij teveel gebruik kan juist hoofdpijnklachten geven ​

NSAID's of paracetamol; in periode van 3 maanden; meer dan 15 dagen per maand ​

Triptaan; in periode van 3 maanden; meer dan 10 dagen per maand ​

Onder medische begeleiding stoppe

Hoofdpijn door andere medicijnen 

Anticonceptiepil tijdens stopweek ​

Indometacine ​

Calciumantagonisten ​

Nitraten en andere vasodilatantia ​

Mefloquine ​

Dopaminerge stoffen; bromocriptine 

Hoofdpijn andere oorzaken

Griep, verkoudheid of andere infectieziekte ​

Ook vaak last van andere verschijnselen ​

Koorts, spierpijn en hoest ​

Bijholtepijn ​

Opzwellen van slijmvliezen in voorhoofdsholte en kaakbijholtes ​

Druk op oogkassen of opgeblazen gevoel in hoofd ​

Pijnlijke kiezen ​

Beide erger tijdens voorover buigen 

Hoofdpijn andere oorzaken

Overmatig alcoholgebruik ​

Kater ​

Overmatig gebruik van koffie ​

Weekendhoofpijn ​

Door de week veel koffie en in weekend minder ​

Gevoelig voor coffeïne- onthouding ​

In weekend valt ook stress weg ​

Wordt uitgeslapen ​

En ontbijt later of helemaal niet ​

Al deze factoren kunnen hoofdpijn oproepen 

Hoofdpijn andere oorzaken

Hormoonspiegelschommelingen ​

PMS ; premenstrueel syndroom ​

In derde week cyclus ​

Verslechterd gezichtsvermogen ​

Pijn rond de ogen bij lezen en schrijven ​

Adviseer opticien of oogarts ​

Gebits- en kaakproblemen ​

Adviseer tandarts

Zeldzame oorzaken 

Behandelen door arts​

Middenoorontsteking ​

Hersenschudding ​

Meningitis ​

Trigeminusneuralgie ​

Subarachnoïdale bloeding ​

Glaucoom ​

Herpes zoster ​

Hersentumor ​

Hoge bloeddruk; alleen als extreem hoog is 

Wie? 

Kind ​

Verschijnsel griep of verkoudheid ​

Hoofd gestoten ​

Naar huisarts verwijzen; zeker als jonger is dan 6 jaar ​

Zwangere ​

Na 20 weken naar huisarts ivm pre- eclampsie ​

Volwassene ​

Boven 50 jaar en nieuwe onbekende hoofdpijn naar huisarts 

Hoelang? 

Is er sprake van aanhoudende hoofdpijn of in aanvallen?​

Treedt de hoofdpijn steeds op hetzelfde moment op? Denk aan weekend, vrije dag of menstruatie ​

Is de hoofdpijn plotseling opgekomen of geleidelijk verergerd? ​

Is de hoofdpijn opgetreden binnen 6 weken na een val of ongeluk? (vooral ouderen) 

Actie? 

Heeft de klant al pijnstillers gebruikt? ​

Zo ja, wat en hoeveel en hoelang? ​

Leefregels gevolgd?

Medicatie? 

Medicatie met hoofdpijn als bijwerking ​

Medicatie die IA of CI geven met NSAID’s 

Wanneer huisarts? 

Kinderen; jonger dan 6 jaar

 ​

Volwassenen en kinderen vanaf 6 jaar ​

Hoofdpijn verdwijnt niet of komt snel weer terug ondanks maatregelen ​

Gepaard met ernstige sufheid of verwardheid​

Buiten bewustzijn geweest ​

Ontstaan door harde klap op hoofd of ongeluk ​

Bij kinderen die vaak hoofdpijn hebben of als zij door hoofdpijn minder goed functioneren op school ​

Bij alle vormen van hoofdpijn die de klant verontrusten, anders en ernstiger dan andere keren ervaart ​

Medicatieovergebruikshoofdpijn ​

Bij aanhoudende of frequente hoofdpijn in de laatste 3 maanden van zwangerschap; mogelijke zwangerschapsvergiftiging

Leefregels 

Oorzaak achterhalen ​

Voldoende frisse lucht, nachtrust en regelmaat, lichamelijke ontspanning, sport ​

Vermijd uitlokkende factoren ​

Yoga, nek- en schoudermassage, verminderen stress en aanpassingen voor betere lichaamshouding, kruik of warme pittenzak in nek; spanningshoofdpijn ​

Minder koffie door de week, of combi van vroeger opstaan, tijdig ontbijten en evenveel koffie drinken als door de week; weekendhoofdpijn 

Na gebruik van veel alcohol voor het slapengaan een flink glas water drinken ​

Bij pijn rond ogen of in voorhoofd naar opticien of oogarts ​

Bij gebitsproblemen naar tandarts 

Medicamenteus advies 

1e keuze ​

Paracetamol (1-2 tabletten per keer, tussenpozen van 4 uur, max 6 per dag)​

Verpakking >50 stuks is UA ​

2e keuze ​

NSAID​

Denk om IA & CI ​

UA 

Opdracht 

Je hebt aan de balie een man staan van 48 jaar die aangeeft dat hij last heeft van hoofdpijn. Hij heeft vaak hoofdpijn als hij minder druk heeft van zijn werk, en vooral op de zaterdag.

1. Welke vragen kan je deze man nog stellen?
   
2. Welke niet- medicamenteuze adviezen kun je hiervoor geven?
   
3. Wat kan je deze man uitleggen over hoofdpijn?

Waar denk je aan bij spier- gewrichtspijn en kneuzing?

Wat is spierpijn? 

Pijn die ontstaat in de spieren ​

Vaak na ongetrainde arbeid en overmatige belasting ​

Pijn in begin stekend en scherp, later dof ​

Spieren voelen hard aan, zijn stijf en gevoelig voor druk ​

Zweepslag; spierscheuring, plotseling scherpe pijn in kuit 

Wat is gewrichtspijn? 

Pijn aan het gewrichtskapsel of gewrichtsbanden ​

Overbelasting, verstuiking, bandruptuur of ontwrichting ​

Verstuiking; alleen zwelling ​

Bandruptuur; bloeduitstorting en zwelling ​

Gewrichtsontsteking; huisarts 

Wat is kneuzing? 

Beschadiging van onderhuids bindweefsel waardoor een bloeduitstorting ontstaat; blauwe plek ​

Vallen of stoten ​

Bloeden stopt normaal vanzelf ​

Binnen paar dagen verkleurt de plek en verdwijnt daarna geleidelijk ​

Bij gebruik antistolling stopt niet altijd direct

Wie? 

Kan op elke leeftijd ​

Artrose meest voorkomende chronische gewrichtsklacht; meestal na 45e levensjaar ​

Hoelang? 

Langer dan 2 weken; chronisch naar HA​

Eventueel pijnstilling in afwachting consult ​

Blauwe plek groter is dan verwacht op grond van oorzaak; belangrijk goed doorvragen ​

Mogelijk antistollingsmiddelen of andere medicatie die verhoogde bloedingsneiging veroorzaakt ​

Stollingstoornis; hemofilie

Actie? 

Welke niet- medicamenteuze maatregelen genomen? ​

Al vrij verkrijgbaar medicijn genomen? 

Medicatie? 

Spierpijn of gewrichtspijn als bijwerking;​

Statine of fibraat; ernstige onverklaarbare spierpijn of krampen soms in combi met roodbruine verkleuring urine; rabdomyolyse ​

Chinolon of retinoïd; pijn in pezen en gewrichten kan wijzen op tendinitis ​

NSAID of SSRI blauwe plek die groter is dan verwacht, kan wijzen op verhoogde bloedingsneiging ​

Antistollingsmiddel ​

​

Denk om IA’s en CI’s 

Wanneer huisarts? 

Spier- of gewrichtspijn of pijn van kneuzing langer dan 2 weken ​

Ernstige pijn en/of rare stand van gewricht ​

Pijn in gewricht, spier of pees waarbij tevens een knap is gehoord ​

Bij pijn in de rug met uitstraling naar een of twee benen ​

Bij pijn in meerdere gewrichten ​

Gewrichtspijn met zwelling, warmte en roodheid ​

Spier- gewrichtspijn bijwerking van medicijn ​

Blauwe plek groter dan verwacht tijdens gebruik antistollingsmiddel, NSAID of SSRI 

Duur zelfbandeling 

Geneest meestal spontaan binnen 1-2 weken ​

Pijn na 2 weken nog aanwezig ​

Of wanneer spierpijn binnen enkele dagen niet voldoende verbetert (eventuele pijnstilling onderbreken) 

Leefregels 

Voldoende rust ​

Warmte en massage verbeteren bloedcirculatie spier; afvalstoffen makkelijker afgevoerd. Warme kompressen, warm bad of douche kunnen verlichting geven ​

Bewegen mag, maar belast niet te zwaar ​

Pijn in benen of in rug lang staan vermijden ​

Therapeutische maatregelen; koelen, tapen, massage, oefenen, hakverhoging vooral om pijn te verminderen ​

Blijven bewegen ​

Voorkomen; warming- up en cooling- down

Leefregels gewrichtsklachten

Eerste hulp; koelen (niet direct op huid maar met doek ertussen)​

Gewrichtspijn; gewricht ontzien ​

Normale beweging mag ​

Meer fixatie; fysiotherapeut of HA 

1e keuze 

Paracetamol 

Tweede keuze 

NSAID 

Diclofenac op de huid ​

Volwassene ​

1% of 1,16% 4x per dag inmasseren op pijnlijke plek ​

2,32% 2 x per dag inmasseren op pijnlijke plek ​

Pijnverlichting bouwt op in de eerste week van gebruik ​

Niet adviseren bij zwangerschap/borstvoeding; mag wel op advies arts in eerste helft zwangerschap ​

Bijwerking; huidirritatie, uitslag en jeuk ​

Niet langer dan 3 weken ​

 

Tweede keuze 

Ibuprofen op de huid ​

Volwassene en jongeren vanaf 12 jaar; 5% 2-4x daags inmasseren op pijnlijke plek ​

Pijnverlichting bouwt op in de eerste week van gebruik​

Niet bij zwangerschap​

Mag wel bij borstvoeding ; niet rond tepels ​

Bijwerking; huidirritatie, uitslag en jeuk

Mee aan de slag! 

Certificaten 

Hoofdpijn 

Spier- gewrichtspijn en kneuzing