Literatuurgeschiedenis - Renaissance

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Renaissance - inleiding

1. Je weet wat de renaissance is.

2. Je kan uitleggen op welke manier het humanisme invloed had op de Renaissance. 

3. Je kan enkele kenmerken van renaissancistische literatuur noemen. 

Literatuurinzicht blz. 44

05:40

Wat is typisch een dichtvorm van de renaissance?

1. Lyriek
2. Rondeel
3. Epigram
4. Sonnet

Wat is Renaissance?

1. Wedergeboorte van de Middeleeuwse kunst
2. Strijd tussen keizer en paus
3. Wedergeboorte van de Grieks-Romeinse kunst
4. Ander woord voor Romeinse tijd

Renaissance vs. Middeleeuwen

• Middeleeuwen: gemeenschapskunst 
• Renaissance: kunst voor het individu
  
  
• Middeleeuwen: memento mori (gedenk te sterven)
• Renaissance: carpe diem (pluk de dag)
  
  
• Wat zou dat met het geloof van mensen doen?

Renaissance

• Wedergeboorte klassieke kunst
• Goede kunst = klassieke kunst

Grieken, Romeinen

Humanisme

• Taal en filosofie
• Erasmus -> Bijbel in het Grieks lezen
• Ad fontes = terug naar de bronnen!

Leg uit op welke manier het humanisme invloed had op de Renaissance.

Wedergeboorte van de kunst

Hervorming kerk

Terug naar 

klassieke

bronnen

Refor-matie

Renais- sance

Humanis-me

LI - blz. 48

• Vorige vraag goed?
• Lees het sonnet op blz. 48
• Waarom is dit typisch renaissancistisch?  
• Dit sonnet is een voorbeeld van barokke kunst. Leg uit waarom. 
• Vorige vraag fout?
  Lezen blz. 44/45 - twee alinea's / bekijken video

www.dbnl.org

Welke woorden passen bij deze les?

1. sonnet, renaissance, wedergeboorte, klassieke oudheid
2. sonnet, renaissance, humanisme, klassieke oudheid
3. sonnet, renaissance, Reinaert, klassieke oudheid
4. sonnet, reformatie, memento mori, klassieke oudheid

Waarom is dit een gedicht van de renaissance? 

Minimaal een reden

Doelen

1. Je kan onderwerpen en vormen van renaissance literatuur noemen.

2. Je kan de vormen van literatuur herkennen.  

Literatuur

Grafschrift

Sonnet = octaaf (8 regels) en een sextet (6 regels)

Klassiek drama

0

Sonnet

• Rijmend gedicht 14 regels
• Wending (volta, chute) na regel 8.
• Dé literaire dichtvorm van de Renaissance 
• Onderwerpen: persoonlijke ervaringen -> leerzaam

Waarom is dit typisch een gedicht van de renaissance? Geef minimaal twee redenen.

0

Het klassieke drama

In het klassieke drama gaat de mens strijdend ten onder tegen hogere machten. 

Net als in de komedie is de tragedie onderverdeeld in vijf bedrijven. 

Tussen de bedrijven komen reien, waarin perfecte reacties van toeschouwers worden uitgedeeld. 

Van welk van de drie geleerde literaire vormen is dit gedicht een voorbeeld? Kies uit: grafdicht, sonnet, klassiek drama

Keuze

1. Schrijf zelf een sonnet. Thema: waar jij goed in bent. 
(uitslapen, irritant zijn etc.).

2. Schrijf een rijmloos gedicht over de renaissance.

3. Vat hoofdstuk 2.1 samen (voorbereiding op de toets)

Wil je de gedichten met mij delen?

Doelen

1. Je kan onderwerpen en vormen van renaissance literatuur noemen.

2. Je kan de vormen van die literatuur herkennen.  

Welke vormen van literatuur komen uit de Renaissance?

1. sonnet, klassiek drama, grafdicht
2. cabaret en sonnet
3. rondeel, limerick, vrij vers
4. psalm, strijdlied en grafdicht

Doelen

1. Je kan uitleggen welke doelen het Wilhelmus heeft.

2. Je kan de 80-jarige oorlog en het Wilhelmus aan elkaar verbinden. 

3. Je kan de betekenis van Gedenckclanck uitleggen. 

Verwerking

Maak het werkblad over wat we tot nu toe hebben behandeld. 

Gebruik je boek en de aantekeningen!

10 minuten helemaal stil!

ACROSTICHON - HET WILHELMUS

Ons volkslied...

1932-> het Wilhelmus

Geschreven door? 

Lied voor Willem van Oranje (apologie)

Hij is een biddende leider 

Vervolg

WvO dus niet ongehoorzaam...

Wil het beste voor Nederland

Dichter: Petrus Datheen (waarschijnlijk)

Geuzenliederen/strijdliederen

1. Je weet wat Geuzenliederen zijn. 

2. Je weet het verschil tussen eerdere Geuzenliederen en Valerius' liederen. 

3. Je kan het belang van het kennen van deze liederen uitleggen. 

Waarom het Wilhelmus?

Uitwisselen-delen

www.amnesty.nl

Geuzenliederen

• 1. Politieke strijdliedjes van de Geuzen. 
  
  
• 2. Wordt verzet tegen Spanjaarden in verwoord. 
  
  
• 3. Hulp van God aan de Protestantse Geuzen vs. Katholieke Spanjaarden. 

Valerius' gedenckclanck

1. Niet echt strijdliederen, meer reflectie
2. Bespiegeling -> zie voorbeeld.  

Cats en Revius (blz. 71)

1. Je kan kernpunten uit het leven van Cats en Revius benoemen. 

2. Je weet wat een emblemata is.

3. Je bent bekend met een beroemd gedicht van Revius. 

www.literatuurgeschiedenis.org

Zinne- en minnebeelden

• Praatje bij een plaatje
• Zinnebeeldig: afbeelding met wijze les
• Minnebeeldig: hoe werkt de liefde?
• Levensadviezen voor elke levensfase: 
  1. Jonge geliefden
  2. Volwassenen (ouders)
  3. Oude mens -> relatie God

Kleine verwerking

1. Groepen van 4

2. Iedereen een deelonderwerp over leven van Cats

3. Vat samen en bedenk hoe je het gaat delen met elkaar.

4. Iedereen moet twee spreekwoorden van Cats uit zijn hoofd leren!

Jacobus Revius

• Predikant in Deventer
• Contraremonstrant: Statenvertaling nakijken
• Over-ysselsche sangen en dichten -> dichtbundel 

Waar gaat volgens jullie het gedicht 'Hij droeg onze smerten' over?

Lesdoelen:
1. Je kan kernpunten uit het leven van Cats en Revius benoemen.
2. Je weet wat een emblemata is.
3. Je bent bekend met een beroemd gedicht van Revius.
Welke beheers je en aan welke moet je nog aandacht besteden?

Doelen

1. Je kan een paar kernpunten uit het leven van Vondel noemen.

2. Je hebt kennis gemaakt met het gedicht 'Kinder-lyck'.

3. Je weet hoe er in de Renaissance omgegaan werd met verlies. 

Joost van den Vondel

Kinder-lijk

Zijn leven (1587-1679)

• Keulen-Amsterdam
• Veelzijdig dichter: hekeldichten, sonnetten, gelegenheidsdichten en klassieke drama's.
• Doopsgezind - RK. Kerk

Hekel- en gelegenheidsdichten

Vanaf blz. 76