§5.3 De Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

  De Koude Oorlog

De Tweede Wereldoorlog is voorbij, en dan?

§5.3 lezen in stilte...

Klaar? Maak alvast opdracht 1!

Volgende dia: Google-maps museum Berlijn.

Doe een gokje: Waar gaat dit museum over?

Daarna filmpje: High Speed History - Intro Koude Oorlog (0:40)

De val van de Berlijnse Muur was in:

1. 1987
2. 1988
3. 1989
4. 1990

Wat was de Berlijnse Muur?

1. een muur die een oorlog in Duitsland voorkwam
2. Een muur die door de VN werd gebouwd na de WOll
3. een muur in Duitsland met verdere geen betekenis
4. een muur die werd gebouwd om oost en west Duitsland te scheiden

De Berlijnse Muur

1. 1945 - 1961
2. 1961 - 1989
3. 1961 - 1991
4. 1989 - 1991

Communisme

Kapitalisme

Kapitalisme 

Kapitalisme

Kapitalisme

Communisme

01:53

Het communisme komt het meest in de buurt van het socialisme. Waarom?

02:28

Noem minstens twee verschillen tussen het communisme en kapitalisme.

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat de verschillen zijn tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie en op welke manier dit leidde tot de Koude Oorlog.

kaart Europa

Volgende dia: kaart Duitsland.

Berlijnse Muur

IJzeren Gordijn

In volgende dia: Clipphanger 'Wat is het IJzeren Gordijn (1:30) met een kijkvraag.

Twee uitspraken:
1. Op de printscreen hiernaast van 0:50 stellen de witte stippellijntjes de Berlijnse Muur voor.

2. De Sovjetunie was tijdens de Koude Oorlog communistisch.

1. Beide uitspraken zijn juist.
2. Beide uitspraken zijn onjuist.
3. Alleen uitspraak 1 is juist.
4. Alleen uitspraak 2 is juist.

Sovjet-Unie (communisme)	De Verenigde Staten (kapitalisme)
- Dictatuur (bijv. dictator Jozef Stalin) - Planeconomie (de staat bedenkt 5-jaren- plannen die behaald moeten worden) - Bijna geen verschillen tussen rijk en arm - Geen persvrijheid (censuur) en geen vrijheid van meningsuiting - Bedrijven zijn in bezit van de staat die alles bepaald	- Gekozen leider (democratie) - Vrijemarkteconomie (vraag en aanbod) - Grote verschillen (rijk en arm) - Wel persvrijheid (censuur) en geen vrijheid van meningsuiting; - Bedrijven in bezit van eigenaar die het bedrijf zelf het hebben opgebouwd.

Oorzaak ontstaan IJzeren Gordijn en Berlijnse muur: In WOII zijn Sovjetunie en VS nog bondgenoten en hebben samen de vijand nazi-Duitsland verslaan, waarna zij worden gezien als twee supermachten.

Maar de twee supermachten krijgen direct na de WOII ruzie.  

Reden? Oneens over hoe landen op de wereld moeten worden bestuurd (verschil van mening in politieke ideologieen). Beide landen willen hun eigen (politieke) systeem verspreiden. 

Volgende dia: kaart wereld

Volgende dia: kenmerken Koude Oorlog

Kenmerken Koude Oorlog

- Blokvorming (kapitalistisch Westblok en een communistisch Oostblok dat uitmondt in een koude/ kille relatie van 1945 tot 1991.

- De VS past containmentpolitiek (het indammen van communisme). Onderdeel hiervan is Marshall hulp.

- 1945 tot 1991: periode van grote spanningen en angst (bv 1962 Cuba-crisis --> bijna derde Wereldoorlog), maar ook rustige periodes.

- Het westblok (de kapitalistische landen) verenigen zich in de NAVO,
waarop de Sovjetunie reageert door het Warschaupact met alle communistische landen op te richten.

De regel wordt: een aanval van een communistisch land op een kapitalistisch land is een aanval op alle kapitalistische landen (en anders natuurlijk om)

Gevolg: een angstaanjagende wapenwedloop met vooral kernwapens.

Volgende dia: filmpje (6:50) met 6 kijkvragen.

Welke zin is juist?

1. Tijdens de Koude Oorlog werd West-Duitsland steeds armer en Oost-Duitsland steeds rijker.
2. De Berlijnse Muur liep dwars door Europa.
3. Oost-Duitsland kende een communistische invloedssfeer.
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist.

Twee uitspraken:
1. Hiernaast zie je een hamer en een sikkel, twee symbolen die je ook in de vlag van de Sovjetunie kunt vinden.

2. In kapitalistische landen krijgt vrijwel iedereen hetzelfde salaris.

1. Alleen uitspraak 1 is juist
2. Alleen uitspraak 2 is juist
3. Beide uitspraken zijn juist
4. Beide uitspraken zijn onjuist.

Wat was voor de VS geen reden om Marshallhulp te bieden?

1. De Verenigde Staten wilden zo voorkomen dat West- Europa communistisch werd.
2. De Nederlandse regering zou anders economische hulp vragen aan de Sovjet-Unie.
3. De landen die hulp kregen, werden bondgenoten.
4. Met een welvarend Europa konden de Verenigde Staten beter handelen.

Bekijk hiernaast een print screen van 3:00.
De man zegt: "Je hebt geen privacy. Zelfs in je eigen huis voel je je niet veilig."

Deze man is een...

1. kapitalistische Oost-Duitser.
2. een kapitalistische West-Duitser.
3. een communistische Oost-Duitser.
4. een communistische West-Duitser.

Welke uitspraak is over de Berlijnse muur is juist?

1. De Berlijnse muur is een muur rondom Oost-Berlijn.
2. De Berlijnse muur is gebouwd om ervoor te zorgen dat West-Berlijners niet massaal naar Oost-Berlijn gingen vluchten.
3. De Berlijnse muur is gebouwd door kapitalistische soldaten.
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist.

Een soldaat in Berlijn.

De soldaat op de foto vlucht naar de overkant door over het prikkeldraad te springen.

Deze soldaat komt uit...

1. Oost-Berlijn
2. West-Berlijn

Einde Koude Oorlog

In de jaren '80 gaan steeds meer mensen in communistische Oostbloklanden protesteren tegen de heersende dictators.

In 1989 valt de Berlijnse muur en worden en Oost- en West-Duitsland na ruim 40 jaar herenigd.

En wat gebeurt er met de Sovjetunie?

- Nieuwe naam: Rusland

- Er gaan veel nieuwe landen ontstaan die vroeger bij de Sovjetunie hoorden. 

Volgende dia: Sleepvraag.

Sleep de blauwe woorden naar de juiste gele kolom:

De Sovjetunie

(= na 1990 Rusland)

De Verenigde Staten:

communisme

democratie

dictactuur

kapitalisme

vrijemarkteconomie

Marshallhulp

Warschaupact

De NAVO

Jozef Stalin

Groot verschil tussen arm en rijk.

Oost-Duitsland (DDR)

Ziekenhuizen zijn gratis.

Voeg hieronder via internet een foto toe die volgens jou heel goed bij de Koude Oorlog past:

Huiswerk

Opdrachten 1 t/m 8.

Klaar? Nakijken,

dan oefenen op Quizlet!