Bi-3H 8.3, 8.4 en 8.6 (Paulien)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat weet je nog van 8.1 en 8.2?

Welke stelsels zie je?

1. bloedvatenstelsel
2. zenuwstelsel
3. verteringsstelsel
4. je ziet alleen organen

De huid is een voorbeeld van:

1. een orgaan
2. een cel
3. een organisme
4. een organenstelsel

Van groot naar klein. Welk rijtje klopt wel.

1. orgaanstelsel-organisme-orgaan-cel-weefsel
2. cel-weefsel-orgaan-orgaanstelsel-organisme
3. organisme-orgaanstelsel-orgaan-weefsel-cel
4. organisme-orgaanstelsel-weefsel-orgaan-cel

de luchtpijp vertakt zich in

1. bronchiën
2. longblaasjes
3. luchtpijptak
4. luchtpijptakjes

waarom kan er snel gaswisseling plaatsvinden in de longen?

1. de wand van de luchtpijp is erg dun
2. er zit een laagje slijm in de longblaasjes
3. Het oppervlak van de longblaasjes is groot
4. alle antwoorden zijn goed

je kunt beter ademhalen door je neus omdat

1. de lucht dan wordt verwarmd
2. je gewaarschuwd wordt voor gevaarlijke stoffen
3. de lucht vochtig gemaakt wordt
4. alle antwoorden zijn goed

Wat weet je over ingeademde in vergelijking met uitgeademde lucht?
He bevat:

1. meer koolstofdioxide en minder zuurstof
2. Minder koolstofdioxide en meer zuurstof
3. ligt eraan of je veel beweegt
4. kan je niet weten

Zet de stappen van inademen in de goede volgorde

Lucht stroomt je longen in

Je borstholte en longen worden groter

Tussenribspieren en middenrifspieren trekken samen

Luchtdruk in je longen neemt af

Ribben kantelen omhoog en middenrif wordt plat

Welke woorden onderbreken (let op de volgorde!)
... + zuurstof -> energie + water + ...

1. Koolstofdioxide, Glucose
2. Nitraat, glucose
3. Ammonium, koolstofdioxide
4. Glucose, koolstofdioxide

Waar vindt verbranding plaats in het lichaam?

1. In de spieren
2. In de darmen
3. In de longen
4. In de cellen

8.3 Je bloed vervoert

8.3 leerdoelen

Je leert:

-Hoe je bloed stoffen vervoert

-Waardoor je bloed stroomt

-Welke soorten bloedvaten je hebt

-Hoe je hartslag wordt geregeld

8.3 begrippen

-bloedplasma, bloedcellen (rode bloedcellen, witte bloedcellen, bloedplaatjes

-boezems, kamers, harttussenwand, longader, holle ader, longslagader, aorta, hartkleppen, slagaderkleppen, hartslag

-AV-knoop - sinusknoop-hartfrequentie, electrocardiogram/ecg

Transport via bloedplasma

Bloedplasma vervoert bijna alle stoffen in je lichaam. De stoffen zijn opgelost in het bloedplasma

Voorbeelden: Glucosedeeltjes, vitaminen, mineralen, hormonen, antistoffen en afvalstoffen (zoals koolstofdioxide)

0

8.3 (Huis)werk

5 min in stilte

5 min in tweetallen

8.4 De bloedsomloop

8.4 Leerdoelen

• Je kent alle verschillende soorten bloedvaten en kan hun bouw en functie uitleggen;
• Je weet het verschil tussen de kleine- en grote bloedsomloop en kan ze beschrijven;
• Je weet wat bloeddruk is en hoe je die kan meten. 
• *Je weet hoeveel bloed er naar je organen gaat
• Je weet wat een hartinfarct is en de behandelingen
  

8.4 begrippen

-slagader (kransslagader), ader (longader), haarvaten, kleppen, holle ader, kransader

-kleine bloedsomloop, grote bloedsomloop

-bloeddruk, bovendruk, onderdruk, 

-hartinfarct, dotteren, bijpass operatie

3 soorten bloedvaten

Slagader

• Vervoert bloed van het hart naar de organen
• Dikke gespierde wand
  
• Bloed stroomt snel
  
• Hoge bloeddruk
  
• Zuurstof rijk, behalve de longslagader
  

De aorta is de grootste slagader in ons lichaam.

3 soorten bloedvaten

Haarvaten

• Haarvaten zitten tussen de slagaders en aders in.
  
• Hier vindt stofwisseling plaats. 
• Haarvaten hebben een enorm dunne wand van 1 cel laag
  dik.
• De rode bloedcellen passen er net door.

3 soorten bloedvaten

Ader

• Voeren bloed naar hart toe
  
• Bloeddruk lager dan in slagader en haarvat
  
• Wand bevat minder glad spierweefsel
  
• Kleppen in aders om te voorkómen dat bloed terugstroomt
  
• Zuurstof arm, behalve de longader

De holle aders zijn de grootste haarvaten 

Kleine bloedsomloop

• rechterkamer
• longslagader
• longhaarvaten
• longader
• linkerboezem

Functie: zuurstofarm bloed zuurstofrijk maken.

Grote bloedsomloop

• linkerkamer
• aorta
• heel het lichaam
• holle ader
• rechterboezem

Functie: organen van zuurstof voorzien.

Het hart

Een pomp met 4 ruimtes (2 boezems en 2 kamers)

Het hart aan de binnenkant

8.6 Rond je cellen

8.6 begrippenlijst

• weefselvloeistof-lymfevloeistof-bloedplasma
• Lymfevaten-lymfeknopen/lymfeklieren
• Wat doet je lymfvatenstelsel
  
  

Weefselvloeistof bevat:

• Zuurstof / CO2
• Witte bloedcellen
• Ziekteverwekkers uit wondjes
• Glucose en andere stoffen zoals vitaminen, hormonen e.d.

Bloedplasma in de haarvaten bevat:

• Zuurstof / CO2
• Witte bloedcellen
• Rode bloedcellen
• Bloedplaatjes
• Glucose en andere opgeloste stoffen

Een verschil is: 

• bloed heeft rode bloedcellen , weefselvloeistof niet
• bloed heeft bloedplaatjes, weefselvloeistof niet.

Een overeenkomst is:

Beiden kunnen O2, CO2 en voedingsstoffen bevatten

Wat doet je lymfestelsel

• Lymfevaten lijken op aders. Slappe wand, kleppen, lage druk.
• Lymfevaten komen samen in lymfeknopen. 
• Hier zitten witte bloedcellen
• De witte bloedcellen zuiveren de lymfe (doden ziekteverwekkers).

8.3, 8.4 en 8.6 (huis)werk

5 min in stilte daarna 5 min in tweetallen