les 6: Het landschap in Hoog-Nederland (1.5)

Het landschap in Hoog-Nederland
Paragraaf 1.5
Wat de ijstijd in Nederland onthult zal je verbazen!
1 / 30
next
Slide 1: Slide
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 1,2

This lesson contains 30 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Het landschap in Hoog-Nederland
Paragraaf 1.5
Wat de ijstijd in Nederland onthult zal je verbazen!

Slide 1 - Slide

Plattegrond

Slide 2 - Slide

Deze les
  • Terugblik 1.4

  • Hoe is het landschap van Hoog-Nederland ontstaan:
        - voor de Saale-ijstijd (zand + grind)
        - tijdens Saale-ijstijd (stuwwal + smeltwaterdal)
        - na de Saale-ijstijd (dekzand)

  • Hoe geschikt is de zandgrond in Hoog-Nederland voor landbouw?           (infiltreren, kunstmest)

  • Werken aan weektaak

Slide 3 - Slide

Een delta ontstaat bij een sterke getijdenwerking.
Waar of niet waar?
Niet waar
Bij een sterke getijdenwerking neemt de zee al het sediment uit de riviermonding mee de zee in.

Slide 4 - Slide

Leg in 3 stappen uit hoe zandsteen ontstaat.
  1. Zand wordt neergelegd door rivieren of zee.
  2. Er is een hele zware laag grond bovenop het losse zand gekomen.
  3. De losse zandkorrels worden samengedrukt tot zandsteen.

Slide 5 - Slide

Klei wordt bedekt door nieuw grondlagen, hierdoor worden losse kleistukjes samengeperst tot een vast sedimentgesteente. 

Hoe heet dit sedimentgesteente?
Schalie

Slide 6 - Slide

Het landschap in Hoog-Nederland
Paragraaf 1.5
Wat de ijstijd in Nederland onthult zal je verbazen!

Slide 7 - Slide

Stroomgebied
  • Een gebied waarin al het water naar een rivier stroomt (afwatert)

  • Miljoenen jaren lang is grind en zand neergelegd

  • Bodem in Nederland zakt ook weg
Stroomgebied
Stroomgebied= een gebied waarin al het water naar een rivier stroomt. Dit noemen we ook wel afwateren.

Slide 8 - Slide

Hoog-Nederland
Nederland onder zeespiegel niveau

Slide 9 - Slide

Hoe is Hoog-Nederland ontstaan?

Slide 10 - Slide

750.000 jaar geleden
  • Klimaat is vergelijkbaar met nu

  • Eridanos rivier

  • Dikke lagen grind en zand neergelegd door rivieren (=gesedimenteerd)


Slide 11 - Slide

4

Slide 12 - Video

00:46
Waar of niet waar?

De laatste 400.000 jaar was het overwegend kouder dan nu.

Slide 13 - Poll

01:41
Benoem in 3 stappen:
waardoor daalde de zeespiegel
in de Saale-ijstijd?

Slide 14 - Open question

02:19
Hoe ontstaat een stuwwal?
A
Grond plooit door het landijs
B
Grond komt omhoog door het gewicht van het landijs
C
Grond wordt naar voren geduwd door het landijs

Slide 15 - Quiz

02:49
Waarom vinden we geen zwerfstenen in Zuid-Holland?
A
Het landijs was niet krachtig genoeg
B
Het landijs reikte niet tot Zuid-Holland
C
Het landijs heeft de stenen geërodeerd

Slide 16 - Quiz

Saale-ijstijd

Slide 17 - Slide

Tijdens de Saale-ijstijd
  • 238.000 - 126.000 jaar geleden

  • Klimaat was kouder dan nu

  • Nederland tot HUN-lijn bedekt onder landijs

  • Landijs heeft grond naar voren geduwd (=ontstaan stuwwallen)
HUN-lijn
HUN-lijn= denkbeeldige lijn die van Haarlem naar Utrecht naar Nijmegen loopt. Tot zover reikte het landijs in de Saale-ijstijd.

Slide 18 - Slide

Vlak na de Saale-ijstijd

Slide 19 - Slide

Smeltwaterdal
  • Landijs ging smelten

  • Deel van de stuwwallen weggespoeld (geërodeerd) door het smeltwater

  • Ontstaan smeltwaterdalen

Slide 20 - Slide

Slide 21 - Slide

Vlak na de Saale-ijstijd
  • Nederland is een Toendra

  • Noordzee ligt droog

  • Wind blies zand van bodem droge Noordzee over Nederland

  • Als dekentje over Nederland ligt een laag: Dekzand

Slide 22 - Slide

Dekzand

  • Zandgrond bevat weinig voedingsstoffen

  • Water stroomt makkelijk diep de grond in (=infiltreren)

  • Slechte grond voor landbouw

Slide 23 - Slide

Vroeger: 
mest en afplaggen
  • Schapen graasden op de heide

  • Delen van de heide werden kaalgevreten
 
  • Grond met mest werd afgegraven en op de akkers gebruikt


Slide 24 - Slide

Zandverstuiving
Zandverstuiving: door overbegrazing van schapen groeiden er steeds minder planten op de heide. Daarnaast werd de grond met schapenmest afgegraven. Er ontstond een voedselarm gebied met zandduinen die we zandverstuivingen noemen.

Let op: zandverstuiving is iets anders dan dekzand. Dat is door wind na de Saale-ijstijd neergelegd.

Slide 25 - Slide

Nu:
kunstmest en stikstof
  • Geen schapenmest meer nodig

  • Zandverstuivingen en heide kunnen weer dicht groeien

  • Nu: herders met schapen houden het heidegebied open

  • Door toename stikstof meer vreemde planten en snellere groei

Slide 26 - Slide

Paragraaf 1.5              Opdracht 1, 3 t/m 7
Huiswerkcontrole 1.3 & 1.4
Werken aan weektaak

Slide 27 - Slide

Lesafsluiting

Slide 28 - Slide

Je weet nu
  • Waarom grond in Hoog-Nederland onvruchtbaar is

  • Hoe het reliëf in Hoog-Nederland is ontstaan

  • Hoe zwerfstenen in Hoog-Nederland zijn gekomen

  • Waar stuwwallen en smeltwaterdalen liggen

Slide 29 - Slide

Huiswerk
  • 1, 3 t/m 7 van paragraaf 1.5 
  • Begrippen leren
  • Oefentoets maken (zie LessonUp klas)

Slide 30 - Slide