Thema 10 Blok 2 De Sovjet-Unie

• Mens en Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Thema 10  

Oorlog en Vrede

Blok 2 De Sovjet-Unie

1. Wat gaan we doen deze les? 

1. Wat weet jij al over de Sovjet Unie? 
2. Uitleg + lezen 

Thema 10  

Oorlog en Vrede

Blok 2 De Sovjet-Unie Les 1 

Je kan uitleggen wat het verschil is tussen het Russische Rijk en de Sovjet-Unie.

Je kan vier verschillende klimaten en landschappen van Rusland beschrijven

Je kan uitleggen hoe het klimaat invloed heeft op het landschap.

Bouwstenen/Leerdoelen 

Wat weet jij al over
Rusland?

Het Russische Rijk

Ooit werd het Rusland geregeerd door een Tsaar, een soort koning. Het rijk werd steeds groter...

Het land heeft veel natuurlijke grenzen. Het westen grenst aan Europa.

In de 19e eeuw was Rusland veel minder ontwikkeld dan West-Europa. Veel armoede, weinig industrie. De Kerk was oppermachtig...

Lees: Het Russische Rijk (blz 35)

Klimaat en landschap

Rusland heeft veel verschillende klimaten en landschappen.

Siberië, in het noorden, is dunbevolkt, de winters zijn lang en koud. In Siberië vind je naaldbomen(taiga) en berken. Verder naar het noorden zijn geen bomen meer maar toendra.

In het zuiden zijn lange zomers en minder koude winters. Er valt weinig neerslag. Het is te droog voor bomen. Daar vind je steppes, grote grasvlaktes. 

In het westen groeien loofbomen. Een groot deel van Rusland heeft een landklimaat. Warme zomers, koude winters. 

In de bergen is het altijd koud en vind je vaak een hooggebergteklimaat. 

Lees Klimaat en landschap (blz 37)

Aan de slag! 

Lezen:  teksten

Leren en oefenen: Bouwstenen/Leerdoelen uitschrijven

Maken: opdr. 1 t/m 5 en havo 6

2. Wat gaan we doen deze les? 

1. Uitleg over:

• Het ontstaan van de Sovjet-Unie
• Communisme en de Sovjet-Unie 
• Het eind van de Sovjet-Unie

2. Aan het werk:  7 t/m 11 en havo 12

Op welke afbeelding is een Taiga te zien?

1. 
2. 
3. 
4. 

En dit is ...

1. Loofbos
2. Naaldbos
3. Taiga
4. Toendra

1. toendra
2. woestijn
3. steppe
4. zeeklimaat

Wat kan aflezen van de rode lijn in een klimaatgrafiek?

1. Neerslag
2. Temperatuur
3. Zonnestraling
4. Bewolking

Wat kan je aflezen van de blauwe staafjes?

1. Neerslag
2. Temperatuur
3. Zonnestraling
4. Bewolking

Bij welk klimaat horen deze kenmerken?
Hete zomers, koude winters

1. steppeklimaat
2. landklimaat
3. gematigd zeeklimaat
4. Middellandse zeeklimaat

Wat zijn de kenmerken van een hooggebergteklimaat?

1. Klimaat met lage tempraturen en gemiddelde neerslag.
2. Klimaat in hoge gebergtes met hoge tempraturen en weinig neerslag
3. Klimaat in hoge gebergtes met lage tempraturen en veel neerslag (sneeuw)
4. Een hooggebergteklimaat bestaat niet.

Welk klimaat herken je op deze klimaatgrafiek?

1. Toendraklimaat
2. Landklimaat
3. Zeeklimaat
4. Middellandse zeeklimaat

De Sovjet-Unie 

 

Je kan de ideeën van Karl Marx beschrijven en uitleggen wat communisme is.

Je kan uitleggen hoe Lenin de ideeën van Marx gebruikte voor de opbouw van de Sovjet-Unie.

Je kan beschrijven  wat een planeconomie en een Vijfjarenplan zijn en hoe deze werkten. .

Je kan uitleggen waarom de Sovjet-Unie uit elkaar viel.

Je kan vijftien landen die vroeger bij de Sovjet-Unie hoorden noemen

Bouwstenen/Leerdoelen 

Het ontstaan van de Sovjet-Unie

Rond 1900 was Rusland grotendeels een agrarisch land. Er was veel armoede. Sommige arbeiders werkten in de (nieuwe) fabrieken.

Socialisten wilden een eerlijke verdeling van macht en bezit.

In 1905 kwamen boeren en arbeiders in opstand tegen de tsaar. Tijdens de Eerste Wereldoorlog groeide de onvrede en brak de Russische Revolutie uit onder leiding van Lenin. In oktober 1917 grepen de communisten de macht.

In 1922 werd Rusland, na een bloedige burgeroorlog, de Sovjet-Unie. Een communistische unie van verschillende republieken. 

Lees: Het ontstaan van de Sovjet-Unie op blz. 39

Karl Marx

Duitse wetenschapper. Schrijver van Das Kaptal

Verzette zich tegen de macht van de rijken en wilde dat de arbeiders (proletariaat = bezitlozen) in opstand zouden komen tegen de macht van de kerk en de rijken. 

Lenin gebruikte de ideeen van Marx tijden de revolutie. 

Waar zijn de arbeiders? 

• De communistische samenleving opbouwen was lastig. Op het platteland waren weinig arbeiders. Er waren vooral boeren. 
• De Russische cultuur stond centraal in de SU. Helden werden vereerd. Maar de communisten wezen de religie af. 
• SU kreeg een planeconomie en vijfjarenplannen. 

We lezen Waar zijn de arbeiders? (blz 42) en Alle koeien verzamelen (blz 44)

Waar zijn de arbeiders? 

• Een planeconomie betekende dat de overheid bepaalde wát er geproduceerd werd en wáár dat geproduceerd moest worden. 
• In Stalin's vijfjarenplan stond dat er veel meer fabrieken moesten komen. Veel boeren moesten dus fabrieksarbeider worden.f

De Sovjetmens

Burgers werden opgevoed tot een nieuw soort mensen Veel mensen kwamen in de steden te wonen.  In de steden waren de fabrieken en werden hoge flats gebouwd

De overheid maakte de plannen voor het volk. De plannen werkten vaak niet goed.  Waarom niet?

• Het land is zo groot dat goede plannen maken erg ingewikkeld is.
• Er was een tekort aan grondstoffen
• De vijfjarenplannen waren te star. 
• Er werden verkeerde keuzes gemaakt

Het einde van de Sovjet-Unie

Na WOII gaat het beter in de SU. Tijdens de Koude Oorlog ontwikkelde de industrie en wetenschap zich voortvarend. 

De Sovjets brengen als eerste een satteliet in de ruimte, Joeri Gargarin is de eerste mens in de ruimte! 

Vanaf de jaren 70 raakt de SU in verval. De planeconomie werkt niet, de wapenwedloop die tijdens de Koude Oorlog met de VS wordt 'gelopen' kost kapitalen. 

Michael Gorbatjov wil het communisme hervormen. Dit leidde tot de val van het communisme

We lezen: Het einde van de Sovjet-Unie blz 48

Aan de slag! 

Lezen : blz. 42 t/m 48

Maken: 7 t/m 11 en 13 t/m 21.

Havo 12

De Sovjet-Unie 

 

Je kan uitleggen wat het verschil is tussen het Russische Rijk en de Sovjet-Unie.

Je kan vier verschillende klimaten en landschappen van Rusland beschrijven

Je kan uitleggen hoe het klimaat invloed heeft op het landschap.Je kan de ideeën van Karl Marx beschrijven en uitleggen wat communisme is.

Je kan uitleggen hoe Lenin de ideeën van Marx gebruikte voor de opbouw van de Sovjet-Unie.

Je kan beschrijven  wat een planeconomie is en wat Vijfjarenplannen zijn en hoe deze werkten. 

Je kan uitleggen waarom de Sovjet-Unie uit elkaar viel.

Je kan vijftien landen die vroeger bij de Sovjet-Unie hoorden noemen

Bouwstenen/Leerdoelen