Par 2: de grondbeginselen

• maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Par 2: de grondbeginselen

Open ook bladzijde 32 van je tekstboek.

Deze paragraaf gaat over de grondbeginselen van een rechtsstaat.

Overzicht vorige les

• Over sommige dingen zijn burgers het stellig met elkaar eens dat het NIET mag. ​
  
• Vaak ontstaat er dan een rechtsnorm = vastgelegde regel door de overheid​ 
• Dit soort regels ontstaan uit een gevoel van wat rechtvaardig is.​ 
• Dit verschilt per land en per tijd en is dus dynamisch​  (altijd in beweging)
• We sluiten als burgers als het ware een sociaal contract, door af te spreken dat we als inwoners van een land ons aan deze regels houden.​ 

Doel: Veiligheid, gelijkheid en vrijheid. 

herhaling

Ga op zoek naar een regel die vroeger in Nederland bestond en nu NIET meer. Schrijf je antwoord hieronder op.

Lesdoelen

1. Uitleggen wat de drie basisbeginselen van een rechtsstaat zijn.

2. Uitleggen wat ieder basisbeginsel inhoudt.

3. De basisbeginselen toepassen op de actualiteit

De basisbeginselen

1. Verdeling van de macht

2. Grondrechten zijn vastgelegd in een grondwet

3. De macht van van de overheid wordt beperkt door het legaliteitsbeginsel

Rechtsstaat: een land waarin burgers door middel van grondrechten worden beschermd tegen willekeur en machtsmisbruik van de overheid.

Trias politica - scheiding der machten

De _______ macht is verantwoording verschuldigd aan de wetgevende macht. De _______ macht is verantwoording schuldig aan de burgers. De burgers hebben invloed op de wetgevende macht door middel van _______.
De _______ macht controleert vervolgens de uitvoering van de wetten en regelgeving en treedt op als _______ bij conflicten tussen machten. De rechterlijke macht wordt gecontroleerd door de uitvoerende macht die de rechterlijke macht organiseert.

verkiezingen

wetgevende

rechterlijke

uitvoerende

scheidsrechter

00:00

De Nederlandse grondwet

Luister goed naar het filmpje dat gaat over het ontstaan van onze grondwet en let vooral op de jaartallen, je zult hierover straks een vraag krijgen.

06:00

Sleepvraag

Sleep op de volgende pagina de verschillende antwoorden naar de juiste jaartallen

1848

1917

1983

1814

Eerste grondwet

Tweede kamer wordt rechtstreeks gekozen

Invoering sociale grondrecten

Invoering algemeen kiesrecht (voor mannen)

Klassieke grondrechten 

1. Gaat over vrijheid en gelijkheid

2.de eerste 18 grondrechten van de grondwet

3. je kunt deze afdwingen via de rechter

Sociale grondrechten

1. zijn in 1983 toegevoegd

2. gaan over het recht op bepaalde voorzieningen die je zou moeten hebben (werk, zorg, onderwijs, woning, etc.)

3. je kunt deze niet afdwingen via de rechter

Uitleg klassiek vs sociaal

01:00

1. Over welk grondrecht gaat deze video? Gebruik eventueel de grondwetpagina uit par 2 van je WB.

01:22

Gaat het hier om een klassiek of sociaal grondrecht?

1. klassiek
2. sociaal

Legaliteitsbeginsel

De overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als dit is vastgelegd in de wet.

Dit zie je terug in de volgende bepalingen:​

• 
  Strafbaarheid  iets is pas strafbaar als het in de wet staat​ 
• Strafmaat  Maximale straffen​ 
• Ne bis in idem beginsel  Je kunt niet 2x keer ​
  

voor hetzelfde worden vervolgd.

Ik kan nu uitleggen wat de drie basisbeginselen van een rechtsstaat zijn

1. Ja
2. Nee

Ik kan uitleggen wat de drie basisbeginselen inhouden

1. Ja
2. Nee

Ik kan de basisbeginselen toepassen op de actualiteit

1. Ja
2. Nee