Begrijpend lezen les 4: Alineaopbouw en functies tekstdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

 Begrijpend lezen 

Lezen

10 minuten

In de vorige les....

Nu een stukje herhaling van les 3. (tekststructuren).

Inleiding

Middenstuk

Slot

Deze les ga je...

...de tekstdoelen en tekstsoorten herhalen.

...leren uit welke 3 onderdelen een tekst is opgebouwd.

...leren op welke 4 manieren een schrijver een tekst kan inleiden.

...leren op welke 3 manieren een schrijver een tekst kan afsluiten.

Is de tekst een inleiding of een slot?

1. inleiding
2. slot

Waar vind je de hoofdgedachte van een tekst meestal?

1. inleiding
2. inleiding of slot
3. slot
4. middenstuk

Waar vind je...
een anekdote/kort verhaal/systeem

1. Middenstuk
2. Slot
3. Inleiding

Waar wordt alles nog eens herhaald?

1. Inleiding
2. Middenstuk
3. Slot

Zet de onderdelen op de juiste plek.

Inleiding

Kern

Slot

Introductie van het onderwerp

Deelonderwerp 1

Samenvatting

Conclusie

Anekdote

Deelonderwerp 2

Belangstelling

wekken

Deelonderwerp 3

• Functie van de titel: de lezer nieuwsgierig maken en/of het onderwerp van de tekst noemen 

• Functie inleiding: de lezer nieuwsgierig maken en onderwerp. Dat kan op de volgende vier manieren:

1. Het onderwerp aankondigen (= vertellen waar de tekst over gaat)
   
2. Een kort grappig of bijzonder verhaaltje (= anekdote) vertellen 
   
3. Een of meer vragen stellen.
   
4. De aanleiding voor het schrijven noemen (= vertellen waarom je schrijft)
   

• Functie middenstuk: deelonderwerpen benoemen en uitleggen.
• Functie slot: de tekst afsluiten, dat kan op de volgende drie manieren: 

1. Conclusie
   
2. Samenvatting
   
3. Advies
   

Op welke manieren wordt de inleiding vormgegeven?

1. De aanleiding voor het schrijven wordt genoemd.
2. Het onderwerp wordt aangekondigd.
3. Er worden een of meerdere vragen gesteld.
4. Een anekdote vertellen.

Op welke manieren wordt de inleiding vormgegeven?

1. De aanleiding voor het schrijven wordt genoemd.
2. Het onderwerp wordt aangekondigd.
3. Er worden een of meerdere vragen gesteld.
4. Een anekdote vertellen.

Op welke manieren wordt de inleiding vormgegeven?

1. De aanleiding voor het schrijven wordt genoemd.
2. Op geen van de mogelijke manieren.
3. Er worden een of meerdere vragen gesteld.
4. Een anekdote vertellen.

Functie titel, inleiding, middenstuk en slot

• Functie van de titel: de lezer nieuwsgierig maken en/of het onderwerp van de tekst noemen

• Functie inleiding: de lezer nieuwsgierig maken 

• Functie middenstuk: deelonderwerpen behandelen. 

• Functie slot: de tekst afsluiten
  

Opbouw van een alinea

• Een alinea bestaat uit 2 delen: de kernzin en de uitwerking van de kernzin.

• Kernzin: de belangrijkste zin van een alinea (met daarin de belangrijkste  mededeling van de alinea), meestal de 1e, 2e of laatste zin van de alinea.

• De kernzin wordt uitgewerkt door middel van voorbeelden of een toelichting.
  

Alinea herkennen

Je kunt een alinea herkennen aan de volgende manieren:

Witregel

Inspringende tekst

Aan de slag!

Stap 1: Open het boek Op Niveau (1VWO) op je laptop.

Stap 2: Lees het verhaal 'Harige Griezels' op bladzijde 153 en 154.

Stap 3: Open les 4 in LessonUp.

Stap 4: Maak slide 20 t/m 29.

1. Op welke manier trekt de schrijver in de inleiding de aandacht van de lezer?

2. In welke zin staat de belangrijkste informatie van alinea 2?

3. Schrijf in eigen woorden op wat bedoeld wordt met hun giftanden in te zetten (r. 23).

4. In welke zin staat de belangrijkste informatie van alinea 3?

5. Is de laatste alinea de slotalinea van de tekst? Leg je antwoord uit.

6. Wat is de belangrijkste informatie van deze alinea?

7. Schrijf de kernzin van alinea 2, 3 en 4 op.

8. Schrijf voor elke alinea op wat de andere zinnen bij de kernzinnen zijn. Kies elke keer uit:
A toelichting
B voorbeelden

Klaar?

• Dan mag je kiezen:
  
• Keuze 1: Lees verder in je boek (laptop dicht)
  
• Keuze 2: Maak de opdracht op slide 33 en controleer je antwoorden op slide  34.
• Keuze 3: Begin aan het huiswerk (zie laatste slide).

Aan de slag!

Maak het schema kloppend. De tekstdoelen staan op de juiste plaats.

Tekstdoel                    Tekstsoort                                 Tekstvorm 

1. informeren            2.   activerende tekst           3. reclame

4. Opiniëren              5.  informerende tekst         6. leesboek

7.  amuseren             8. betogende tekst               9. recensie

10. overtuigen           11. beschouwende tekst    12.meningtekst in krant

13. overhalen             14. amuserende tekst         15. encyclopedie

Antwoorden

Tekstdoel                     Tekstsoort                                 Tekstvorm

1.  informeren           5. informerende tekst        15. encyclopedie

4. Opiniëren             11. beschouwende tekst     12. meningtekst in krant

7.  amuseren            14. amuserende tekst            6. leesboek

10. overtuigen           8. betogende tekst               9. recensie

13. overhalen             2. activerende tekst             3. reclame

 

Briefje

Lieve topper,

Goed bezig. Je bent al bijna klaar. Uiteraard ben ik  daar erg blij mee. Speciaal voor jou heb ik daarom een nummer geselecteerd waar je zeker even naar moet luisteren tijdens het maken van het huiswerk op de volgende slide. https://open.spotify.com/track/4PTG3Z6ehGkBFwjybzWkR8?si=89c051efff97456c

Groetjes,

Meneer Möring

Huiswerk!

• Open het boek Op Niveau en lees de theorie over kernzinnen op bladzijde 154.

Wat ging goed?

Ik weet hoe een alinea is opgebouwd

Ja

Nee

Een beetje

Ik weet welke functies de titel, de inleiding, het middenstuk en het slot heeft

Ja

Nee

Een beetje