V1H 24 maart - naamwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

Nodig: iPad

Pak nu je wisbordje:

De 6 werkwoordsvormen

Persoonsvorm tegenwoordige tijd 

Persoonsvorm verleden tijd 

Voltooid deelwoord 

Onvoltooid deelwoord 

Infinitief (hele werkwoord) 

Bijvoeglijk naamwoord 

PVTT

PVVT

VD

OD

INF

BN

De infinitief (inf)

Is het hele werkwoord; lopen, maken, eten, bewegen etc.

Verandert niet bij veranderen van tijd  (het is tenslotte geen pv!)

Vóór een infinitief kan je meestal IK KAN zetten.

Ik heb zin om een Big Mac te eten.        (IK KAN eten).

PVTT of INF?

1. Die grappige jongens VERHUIZEN binnenkort naar Delft.

2. Ik zou ook wel eens willen VERHUIZEN.

3. Zij gaan VERHUIZEN, maar ik verhuis niet.

4. Wij hebben een leuk huis gekocht en VERHUIZEN in mei.

Voltooid deelwoord (VD)

Begint vaak met BE-, GE-, VER- of ONT-.

Eindigt op:   -EN, -D, -T

Twijfel je tussen -d of -t,  gebruik dan weer  't ex-kofschip

Ik heb een Big Mac genomen, want die was afgeprijsd.          

Mijn Big Mac was verbrand. Het vlees leek gekookt.           

Truc: maak het woord langer om te horen wat je schrijft!

Soms ben je nog niet klaar met IETS doen.

Het is ONvoltooid.

>'Lopend' moet ik naar huis.

>'Fluitend' kom ik binnen.

Het onvoltooid deelwoord (OD)

Kermen van de pijn.

Kermen is het hele ww (infinitief). -d-

erbij:

KERMEND

Sjaan (verhuizen) morgen.
Job is gisteren (verhuizen).

1. Sjaan verhuisT morgen. Job is verhuisT.
2. Sjaan verhuisD morgen. Job is verhuisD.
3. Sjaan verhuisT morgen. Job is verhuisD.

Welke spelregel hoort bij het onvoltooid deelwoord?

1. is de infinitief met '-d(e)'
2. is de stam met '-d'
3. soms '-d' en soms niet

(Mopperen) en (huilen) kwam de voetballer de kleedkamer in.

1. Mopperent en huilend
2. Mopperend en huilent
3. Mopperend en huilend

Bijvoeglijk naamwoord

Staat vóór een zelfstandig naamwoord.

Komt van een werkwoord (een VD of een OD)

Schrijf je zo kort mogelijk, dus zoals het VD of OD, met soms een extra -E erachter.

Ik eet mijn zojuist gekochtE Big Mac.

                                   BN van VD

Maak het juiste bijvoeglijk naamwoord:

1. de .... afspraak (verzetten)

2. de ...... wedstrijd (winnen)

3. een .... meisje (bibberen)

4. de .... portemonnee (vinden)

5. het .... vliegtuig (landen)

6. het .... licht (flikkeren)

De bezorgde broodjes zijn afgeleverd.

1. bezorgde = pvvt afgeleverd = vd
2. bezorgde = bn afgeleverd = vd
3. bezorgde = bn afgeleverd = pvvt
4. bezorgde = pvvt afgeleverd = od

De buurman (barsten) in lachen uit toen hij mij zag.

1. barste
2. barstte
3. barsten
4. barstten

Waarom zijn jullie aan het WANDELEN?

1. vd
2. od
3. inf
4. pvtt

Sterk of zwak?

BIJTEN

1. sterk
2. zwak

Sterk of zwak?
verhuizen

1. sterk
2. zwak

Spelling van het voltooid deelwoord (en pvvt)

Voorbeelden

hele ww= Fietsen

Stam      = Fiets

-> gefietsT

hele ww= Geloven

stam      = Gelov

-> GeloofD

lesdoel

Na de uitleg én het maken van de opdrachten:

- ken je de kenmerken van een naamwoordelijk gezegde

- kun je het naamwoordelijk gezegde in een zin benoemen

uitleg naamwoordelijk gezegde (ng)

Tot nu toe heb je altijd geleerd dat er één soort gezegde is: het werkwoordelijk gezegde. 

Echter bestaat er ook een naamwoordelijk gezegde. 

Je hebt in een zin altijd met één van de twee te maken. 

wg	ng
Het onderwerp DOET iets.	Het onderwerp IS iets.
Bevat een zww.	Bevat een kww.
Alle werkwoorden in de zin, incl. woordjes 'te' en 'aan het'.	Alle werkwoorden in de zin, het werkwoordelijk deel. + Datgene wat het onderwerp is, het naamwoordelijk deel

het naamwoordelijk deel

Het naamwoordelijk deel van het naamwoordelijk gezegde geeft dus aan wat het onderwerp IS. Dit stukje zinsdeel bevat altijd een naamwoord (zelfstandig of bijvoeglijk). 

Je vindt het naamwoordelijk deel door de vraag van het lijdend voorwerp te stellen, dus wie/wat + ow + ww?

Dit betekent automatisch dat je in een zin met een nwg NOOIT een lv kunt hebben.

bijvoorbeeld 1

Mijn moeder is vroeger stewardess geweest.

is + geweest = ww-deel

wie/wat is mijn moeder geweest? => stewardess = nw-deel

nwg = is [stewardess] geweest

bijvoorbeeld 2

Tijdens de vakantie is mijn hond ziek geworden.

is + geworden = ww-deel

wie/wat is mijn hond geworden? => ziek = nw-deel

nwg = is [ziek] geworden

Zinsdelen

persoonsvorm

onderwerp

gezegde (werkwoordelijk en naamwoordelijk)

lijdend voorwerp

(Houd altijd deze volgorde aan als je een zin gaat ontleden!)

Ik was een piraat.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Haar broer schijnt met een zaklamp.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Lisa blijft deze week in Amsterdam.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Mijn zusje is piloot geworden.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Jessie is naar het circus geweest.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Wanneer is hij naar Groningen verhuisd?

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Welke zin bevat een naamwoordelijk gezegde?

1. Hij heeft gegeten.
2. Hij heeft een zusje gekregen.
3. Hij heeft corona.
4. Hij is een vrolijke Frans.

Pak nu je wisbordje.

Voor de natuurliefhebbers moet de safari een bijzondere belevenis zijn geweest.

In elk geval voor een deel blijkt aanleg voor een gelukkig leven erfelijk te zijn.

Zouden zelfrijdende auto’s in de toekomst honderd procent veilig kunnen worden?

Vooralsnog schijnt de oehoe in Nederland een zeer zeldzame vogel te blijven.

Het stroomgebied van Rijn en Maas heet het grootste van West-Europa te zijn.

Kan ons huidige restafval in de toekomst ook recyclebaar worden?

Aan de slag!

Maak de taak die klaarstaat in Planning.