Opdrachten genetica

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Genetica 4 VWO

Programma

Lesstof 5.4

Korte terugblik en verheldering

Opgaven maken in de les: 1 Stambomen (basisstof)

Opgaven maken in de les: 2 Interactieve vragen (verdieping)

Lesdoelen

Na deze les kan je:

-kruisingsschema's maken van polygene overerving

-bij x-chromosomale, autosomale, dominante en recessieve, intermediaire en gekoppelde overerving

Bestudeer de volgende notatie:

 Deze notatie geeft het volgende aan:

AABbX^DX^d

1. Een man die heterozygoot is voor 2 genen
2. Een vrouw die heterozygoot is voor 2 genen
3. Een man die heterozygoot is voor 1 gen
4. Een vrouw die heterozygoot is voor 1 gen

Antwoord

Drie allelen:

-AA (homozygoot dominant)

-Bb (heterozygoot)

-X^D X^d  (XX, dus een vrouw, heterozygoot)

Twee niet-gekoppelde loci hebben een effect op de haarkleur van muizen. AA- of Aa-muizen zijn agouti. Muizen met genotype aa zijn albino omdat alle pigmentproductie wordt geblokkeerd, ongeacht het fenotype op de tweede locus. Op de tweede locus is het B-allel (agouti-vacht) dominant voor het b-allel (zwarte vacht).

Wat zou het resultaat zijn van een kruising tussen twee agouti-muizen met genotype AaBb?

1. 4 agouti: 4 zwart: 8 albino
2. 9 agouti: 3 zwart: 3 albino: 1 grijs
3. 9 agouti: 3 zwart: 4 albino
4. 8 agouti: 4 zwart: 4 albino

Antwoord

	AB	Ab	aB	ab
AB	AABB	AABb	AaBB	AaBb
Ab	AABb	AAbb	AaBb	Aabb
aB	AaBB	AaBb	aaBB	aaBb
ab	AaBb	Aabb	aaBb	aabb

Bij een dihybride kruising geeft de verhouding 9: 3: 3: 1 ___ aan.

1. Codominantie
2. Onafhankelijke overerving
3. Intermediare dominantie
4. Multipele allelen

Antwoord

Bij onafhankelijke overerving: zie blz. 173 van je boek

Een bepaald type kleurenblindheid is geslachtsgebonden. Een op de zeven vrouwen (die dit defect niet hebben) is heterozygoot voor deze eigenschap. Een man en een vrouw kunnen normale kleuren zien en verwachten een kind. Ze weten niets over hun familiegeschiedenis met betrekking tot kleurenblindheid.

Aanname: geen crossing-over en geen spontane mutaties vinden plaats.

Wat is de kans dat het kind het specifieke type kleurenblindheid heeft?

1. 1/4
2. 1/196
3. 1/28
4. 1/14

Antwoord

Man, kleurenziend: XK Y

Vrouw, kleurenziend: XK XK  (homozygoot dominant) of XK Xk (heterozygoot)

Antwoord

	X K	Y
X K	X K X K	X K Y
X K	X K X K	X K Y

	X K	Y
X K	X K X k	X K Y
X k	X K X k	X k Y

Antwoord

De kans bij een draagster is een kwart. Een op de zeven is draagster, dus 1/4 : 7 = 1/28

Een vrouw is voor de tweede keer getrouwd. Haar eerste echtgenoot had bloedgroep A en haar zoontje had type O. Haar tweede echtgenoot heeft type B en hun kind heeft type AB. Wat is het genotype van de bloedgroep van de vrouw?

Antwoord

	I A	i
?
i		ii

	I B	?
I A	I A I B
i	I B i

Een vrouwelijk zoogdier is heterozygoot voor 5 eigenschappen waarvan de genen niet gekoppeld zijn.

Hoe groot is de kans, dat zij een eicel vormt met uitsluitend de recessieve allelen van de betrokken genen?

Antwoord

Per eigenschap is dat 50%

2 x 2 x 2 x 2 x 2 = 32

1/32

Bij muizen is het allel E (lange staart) dominant over het allel e (korte staart); het allel F (krullend haar) dominant over het allel f (glad haar).
In de F1 heeft 50% van de vele nakomelingen een lange staart en glad haar en 50% een korte staart en glad haar.

Wat is het genotype van één van de ouders?

1. EEff
2. EEFf
3. Eeff of eeff
4. eeFf of eeFF

Antwoord

Glad haar is recessief, dus ff. Hebben alle nakomelingen dus moeten beide ouders ff zijn.

De helft heeft een lange staart, dominant, dus een E. Dus moet een van de ouders heterozygoot zijn of homozygoot recessief.

Van een dihybride kruising met 2 cavia's: AABB x aabb
(A = zwart, a = wit, B = ruw, b = glad) worden de F1 dieren onderling gekruist.

In de F2 is het gedeelte dat zwart en ruwharig is:

1. 1/16
2. 3/16
3. 9/16
4. 12/16

Bij halsbandparkieten komen verschillende allelen voor kleur voor. De normale groene kleur wordt veroorzaakt door het samen voorkomen van het dominante X-chromosomale allel X(B) en het dominante niet-X-chromosomale allel G.
Als het dominante allel X(B) ontbreekt, ontstaat er een lutino (= gele) parkiet.
Als het dominante allel G ontbreekt, ontstaat er een blauwe parkiet.
Albino parkieten hebben als genotype X(b)X(b) gg of X(b)Y gg.
Bij vogels hebben vrouwtjes de geslachtschromosomen X en Y; mannetjes X en X.
Onder de talrijke nakomelingen van twee lutino parkieten bevinden zich albino parkieten.
Welk deel van deze nakomelingen zal albino zijn?

1. 1/8
2. 1/4
3. 1/2
4. 3/4

Antwoord

XB?G? = Groen

XbXbG? = lutino (geel)

XB?gg  = blauw

XbXbgg of XbYgg  = albino

Antwoord

Albino's kunnen alleen ontstaan als de lutino's voor G heterozygoot zijn. Dus een kwart.

	X b G	X b g
X b G
X b g		X b X b gg

Antwoord

Kruisingsschema van AaBb x AaBb, zoals op blz.173.