Verspreiding over EuropaIn de 16e eeuw verspreidde de renaissance over Europa;
- Italiaanse humanisten en kunstenaars traden in dienst van Europese vorsten.
- Buitenlandse geleerden, kunstenaars en studenten reisden af naar Italië.
Het humanisme ontwikkelde zich in andere landen wel anders dan in Italië.
--> Landen hadden nauwelijks klassiek verleden.
- Humanisme richt zich ten Noorden van de Alpen op de wedergeboorte van het oorspronkelijke christendom.
De belangrijkste vertegenwoordiger van dit christelijk humanisme was Erasmus. Hij zocht het zuivere christendom en uitte zijn kritiek op misstanden in de samenleving in het boek Lof der zotheid (1511).