8.1 Bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Paragraaf 8.1 Bloed

Programma

• Nieuwe stof 8.1 'Bloed'
• Bestanddelen bloed
• Vervoeren van stoffen
• Inspanning
• Aan de slag/huiswerk
  

Leerdoelen

• Je kan uitleggen waar bloed uit bestaat.
  
• Je kan uitleggen hoe bloed stoffen vervoert.
  
• Je kan uitleggen wat er verandert bij inspanning van je lichaam.

Waaruit bestaat bloed?

• Bloedplasma
  
• Bloedcellen

Bloedcellen zijn:

• Rode bloedcellen
• Witte bloedcellen
• Bloedplaatjes

Rode bloedcellen

• Vervoeren zuurstof door je lichaam
• Zuurstof hecht vast aan hemoglobine
• Hemoglobine is een rode kleurstof in de rode bloedcellen

Witte bloedcellen

• Bestrijden ziekteverwekkers        
• Witte bloedcellen type 1:      Eten de ziekteverwekkers op (vreetcellen)
• Witte bloedcellen type 2:    Maken afweerstoffen (antistoffen)

Type 1

Type 2

0

Bloedplaatjes

• Zorgen dat wondjes dichtgaan

Hoe dan?

1. Bloedplaatjes gaan stuk (au!)

2. Er komt een stof uit de bloedplaatjes

3. Fibrinogeen verandert in fibrinedraden.

4. Er ontstaat een netwerk van fibrinedraden

5. Rode bloedcellen blijven vastzitten en verstoppen de wond.

Bloedstolling

Rode beenmerg

• Bloedcellen zijn na een paar maanden versleten
• Je lichaam maakt dus constant nieuwe bloedcellen aan
• Dit gebeurt in het rode beenmerg

Hoe noemen we de gelige vloeistof in het bloed?

Wat is de taak van rode bloedcellen?

Op welke 2 manieren kunnen witte bloedcellen ziekteverwekkers bestrijden?

Welk woord hoort bij "bloedplaatjes"?

1. Zuurstof
2. Bloedstolling
3. Antistoffen
4. Hemoglobine

Maak nu opdr. 4, 6, 8, 10 en 11 (8.1)

Hoe vervoert het bloed stoffen?

Je bloed neemt stoffen op, vervoert die stoffen, en geeft ze ergens anders weer af.

Opname en afgifte van stoffen gebeurt in heel dunne bloedvaatjes: de haarvaten.

Transport via bloedplasma

Het bloedplasma vervoert bijna alle stoffen in je lichaam.

De stoffen zijn opgelost in het bloedplasma, net als suiker in thee.

Voorbeelden: Glucosedeeltjes, vitaminen, mineralen, hormonen, antistoffen en afvalstoffen (zoals koolstofdioxide = CO2)

Transport via rode bloedcellen

Rode bloedcellen vervoeren zuurstof.

Dit gebeurt met behulp van hemoglobine

Zuurstof bindt zich vast aan de hemoglobine en laat ergens anders weer los.

Bloedarmoede

• Rode bloedcellen bevatten te weinig hemoglobine.
  
• Je wordt snel moe, want er kan minder zuurstof vervoerd worden.
• Organen krijgen dus minder zuurstof.

• Bloedarmoede kan ontstaan door een tekort aan ijzer.

Maak nu opdr. 14, 18, 19 en 20

Wat verandert er bij inspanning?

• Tijdens het sporten werken allerlei organen sneller.
• Hiervoor is meer energie nodig.
• Om meer energie te krijgen is er meer verbranding nodig.

Verbranding

Formule verbranding

Zeer belangrijk!

Voldoende glucose

Tijdens het sporten gaat het glucosegehalte in het bloed omlaag.

Aanvullen vanuit de 'reserves' namelijk: glycogeen.

Hormonen: Adrenaline & Glucagon zetten het glycogeen om in glucose.

Voldoende zuurstof

• Ook zuurstof heb je meer nodig tijdens het sporten.

• Zuurstof vul je aan door tijdens het sporten sneller te ademen.

• Ook je hart gaat sneller kloppen, waardoor je bloed sneller gaat stromen.

• Als het bloed sneller stroomt, krijgen de spieren sneller meer zuurstof.

Huiswerk

* Maken 8.1

* Voorbereiden toets Thema 7