De mol 3de klas

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Par. 3.4 Atoommassa en 

molaire massa

Herhalen: (relatieve) Atoommassa 

Atoommassa's van ieder atoom kun je aflezen in het Periodiek systeem.

Zo is de massa van het element O = 16,00 u. 

Herhalen : (relatieve) Molecuulmassa 

Tel de atoommassa's van alle atomen in één molecuul bij elkaar op: 

Bereken de molecuulmassa van suiker (C12H22O11) 

Begrippen over hoeveelheid:

• Duo
• Een paar
• Kwartet
• Dozijn 
• Gross (= 12 dozijn)

Een dozijn eieren, kippen, olifanten of wat dan ook, het is altijd een vaste hoeveelheid.

Begrip over hoeveelheid: De mol

• De mol is een vaste hoeveelheid.
• 1 mol = 6,02*1023 (moleculen)

Dus 1 mol water bestaat uit evenveel deeltjes als 1 mol goud!

6,02*1023 is de constante van Avogadro (zie BINAS Tabel 7) dus 1 mol stelt 6,02*1023 deeltjes voor.

Is een mol water dan evenzwaar als een mol goud?

Nee, want de molecuulmassa van goud (197,0 u) is groter dan de molecuulmassa van water (18,015 u). 

Dus 1 mol goud (6,02*1023 keer 197,0 u) is zwaarder dan 1 mol water (6,02.1023 keer 18,015 u).

Begrip over hoeveelheid: De mol

1 u = 1,66*10-27 kg = 1,66*10-24 g              NA=6,02*1023                     

1 mol water = 6,02*1023 * 18,016 * 1,66*10-24 =  18,016 g

1 mol goud = 6,02*1023 * 197,0 * 1,66*10-24 = 197,0 g

De massa van één molecuul water = 18,016 u

De massa van één mol water = 18,016 g

N.B.

De massa van één mol stof wordt ook wel Molaire massa (M) genoemd en wordt uitgedrukt in de eenheid g/mol.

M

Van gram naar mol rekenen

Onthoud van gram naar mol gedeeld door de molaire massa(M) en van mol naar gram maal (keer) de molaire massa (M).

Voorbeeld 1

Bereken hoeveel mol overeenkomt met 25 gram water.

Antwoord

Molaire massa H2O = 18,015 g/mol

aantal mol = massa / molaire massa (M)

aantal mol = 25 g / 18,015 g/mol = 1,4 mol

Omrekenen van g naar mol

Tip

Antwoord

Omrekenen van mol naar g

Stel je hebt 5 mol water, hoeveel gram is dit dan?

Rekenen aan reacties

• Als je een taart bakt moet de verhouding tussen droge en natte ingrediënten goed zijn, anders mislukt je taart!
  

• Chemische reacties hebben een molverhouding die je kunt aflezen uit de kloppende reactievergelijking. 

2 H₂ + O₂ --> 2 H₂O

2 mol     1 mol         2 mol

Wat is de verhouding Al : O₂ in

2 Al₂O₃ --> 4 Al + 3O₂

1. 2 : 1
2. 2 : 4
3. 4 : 3
4. 3 : 4

Wat is de verhouding Al₂O₃ : Al in

2 Al₂O₃ --> 4 Al + 3O₂

1. 2 : 4
2. 1 : 2
3. 4 : 2
4. 2 : 3

Hoe kom je van mol naar gram?

1. X molaire massa
2. : molaire massa
3. X dichtheid
4. : dichtheid

Het symbool voor de grootheid molaire massa is...

1. m
2. M
3. V
4. n

Hoeveel mol komt overeen met 120 gram ijzer?

1. 4,30 mol
2. 2,123 mol
3. 2,15 mol
4. 6,70*10^2 mol

1. 
2. 
3. 
4. 

1. 0,323 mol
2. 3,05 mol
3. 9,91 mol
4. 

1. 42,7 g
2. 64,1 g
3. 96,1 g
4. 128 g

O (zuurstof)

O₂

H₂O

AgCl

C₆H₁₂O₆

32,00

18,00

16,00

143,32

180,16 u

18,02

Rekenen aan reacties

• Met behulp van de molverhouding kun je bepalen hoeveel mol van een stof ontstaat.

Voorbeeldopgave 1

De reactievergelijking van de ontleding van PCl₃ is:

2 PCl₃ --> 2 P + 3 Cl₂

Hoeveel mol chloor ontstaat bij de ontleding van 12 mol PCl₃?

Rekenen aan reacties

Voorbeeldopgave 1

De reactievergelijking van de ontleding van PCl₃ is:

2 PCl₃ --> 2 P + 3 Cl₂

Hoeveel mol chloor ontstaat bij de ontleding van 12 mol PCl₃?

De molverhouding PCl₃ : Cl2 is 2 : 3.

? = (12 x 3) / 2 = 18 mol Cl₂

2	3
12 mol	?

Rekenen aan reacties

• Vaak moet je eerst zelf een reactievergelijking opzetten.

Voorbeeldopgave 2

Zwaveltrioxide wordt gemaakt door zwaveldioxide te laten reageren met zuurstof.

Hoeveel mol zuurstof is nodig voor het maken van 17 mol zwaveltrioxide?

Rekenen aan reacties

Voorbeeldopgave 2

Zwaveltrioxide wordt gemaakt door zwaveldioxide te laten reageren met zuurstof.

Hoeveel mol zuurstof is nodig voor het maken van 17 mol zwaveltrioxide?

2 SO₂ + O₂ --> 2 SO₃

De molverhouding O₂ : SO₃ is 1 : 2.

? = (1 x 17) / 2 = 8,5 mol O₂

1	2
?	17 mol

Rekenen aan reacties

Voorbeeldopgave 3

Natrium en chloor reageren samen tot keukenzout (NaCl). Hoeveel gram chloor zit er in een standaard zoutpotje van 90 gram?

Rekenen aan reacties

Stap 1

2 Na + Cl₂ --> 2 NaCl

Stap 2

De molverhouding Cl₂ : NaCl is 1 : 2

Rekenen aan reacties

Stap 3

M(NaCl) = 22,99 + 35,45 = 58,44 g mol^-1

n(NaCl) = 90 / 58,44 = 1,54... mol NaCl

Stap 4

? = (1 x 1,54...) / 2 = 0,77... mol Cl₂

1	2
?	1,54... mol

 Rekenen aan reacties

Stap 5

M(Cl₂) = 2 x 35,45 = 70,90 g mol^-1

m(Cl₂) = 0,77... x  70,90 = 54,59... g Cl₂

Stap 6

In 90 g keukenzout zit 55 g chloor.

WAT is de mol?

De mol is een vaste hoeveelheid, 

een "pakketje" moleculen 

1 mol = 6,02*1023 (moleculen)

Dit getal heet: de Constante van Avogadro (N_A)

Dus 1 mol water, 1 mol goud, 1 mol ...... is altijd 6,02*1023 moleculen!

Noteer en leer