Hiërogliefen (4)

Hiërogliefen
1 / 45
next
Slide 1: Slide
AardrijkskundeBasisschoolGroep 7,8

This lesson contains 45 slides, with text slides and 3 videos.

time-iconLesson duration is: 120 min

Items in this lesson

Hiërogliefen

Slide 1 - Slide

Deel 1
Het ontstaan

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Video

Lesdoel

Ik kan in hiërogliefen ontcijferen.  

Slide 4 - Slide

Woordbegrip

Het woord hiërogliefen betekent letterlijk (in het Grieks) ‘heilige ingekraste tekens’.

Slide 5 - Slide

Hiërogliefen

De tekens waarmee de oude
Egyptenaren schreven, noemen we hiërogliefen. Hiërogliefen zien er niet zo uit als onze letters; het zijn tekeningen. Tekeningen van mensen,
dieren en voorwerpen.

Slide 6 - Slide

Betekenis
Met die tekeningen konden de Egyptenaren woorden schrijven. Een
hiëroglief kon op verschillende manieren worden gebruikt. Soms was de betekenis van een
hiëroglief alleen dat wat getekend was: bijvoorbeeld een tekening van een stier, om het woord stier mee te schrijven.

Slide 7 - Slide

Klank

Maar vaker was het zo
dat elke hiëroglief voor een bepaalde klank stond, net als onze letters.

Slide 8 - Slide


Het teken dat wij gebruiken om de klank -p- te schrijven is een p.
De oude Egyptenaren gebruikten voor die klank een tekening van een krukje, omdat in hun taal
het woord voor ‘kruk’ een p-klank bevatte.

Slide 9 - Slide

Lezen
Hiërogliefen worden van links naar rechts, van rechts naar links en van boven naar beneden gelezen. Als je wilt weten welke kant je op moet
lezen, kun je kijken naar de tekens van dieren en mensen. 

Slide 10 - Slide

Figuurtjes

De tekens van mensen en dieren kijken namelijk naar het begin van de regel. Als een vogel dus zijn kop naar links heeft gedraaid, moet je van links naar rechts lezen.

Slide 11 - Slide

Hoe ontstaan...

Hoe het hiërogliefenschrift
precies is ontstaan, weten we
niet zeker. Waarschijnlijk ontstond het doordat mensen etiketten op potten en kruiken wilden hebben.

Slide 12 - Slide

Stempelen
De deksels van de kruiken werden
verzegeld met klei en in die klei kon je tekens krassen of stempelen. Zo was duidelijk wat er in welke kruik zat, van wie de kruik was en waar deze vandaan kwam.

Slide 13 - Slide

Afspraken
Toen steeds meer mensen
bij elkaar gingen wonen langs de Nijl, moesten er ook zaken afgesproken en opgeschreven worden, zoals van wie welk stuk land was, of
hoeveel belasting betaald moest worden.

Slide 14 - Slide

Administratie
Het schrift werd dus steeds belangrijker voor de administratie van het land. Hiërogliefen werden
vooral gebruikt voor officiële opschriften, bijvoorbeeld uitgehakt in steen.

Slide 15 - Slide

Lezen en schrijven
Er waren heel weinig mensen in het oude Egypte die konden lezen en schrijven. En van de weinige
mensen die wel konden lezen en schrijven, waren er nog minder die ook de mooie uitgebreide
hiërogliefen konden schrijven.

Slide 16 - Slide

700 tekens

Het hiërogliefenschrift bestaat uit ongeveer 700 tekens, maar in de laatste periode van de oude
Egyptische cultuur maakten de priesters het hiërogliefenschrift ingewikkelder. 

Slide 17 - Slide

Buitenlanders

Zo wilden ze ervoor zorgen dat alleen zij het konden lezen en niet de buitenlandse overheersers die, in plaats van de farao, steeds vaker de macht hadden in Egypte.

Slide 18 - Slide

Het verdwijnt
Toen de Romeinse keizer Augustus de baas werd in Egypte en in de eeuwen daarna het christendom de oude Egyptische goden en tempels
onnodig maakte, werd het hiërogliefenschrift steeds minder gebruikt.

Slide 19 - Slide

Vergeten

De laatste inscriptie in
hiërogliefen werd gemaakt in 394 na Christus. Daarna raakte het schrift vergeten; niemand kende nog de betekenis.

Slide 20 - Slide

Napoleon
In 1798 begon Napoleon aan een expeditie naar Egypte, waar
hij de macht wilde overnemen. Een Franse soldaat
had in de plaats Rosetta, in het noorden van Egypte, een zwarte steen gevonden.

Slide 21 - Slide

Steen van Rosetta
Op die zwarte steen, de steen van Rosetta, stond op drie verschillende manieren dezelfde tekst geschreven. De onderste tekst was geschreven
in het Oudgrieks. Dit kon gelukkig vertaald worden omdat die taal en dat schrift in de loop
der tijd niet verloren waren gegaan.

Slide 22 - Slide

Ontcijferd

De Fransman Champollion kondigde in 1822 aan dat hij het schrift had ontcijferd. Men kon, voor het eerst in meer dan 1600 jaar, weer
hiërogliefen lezen en begrijpen!

Slide 23 - Slide

Opdracht
 Pak een vel en teken de volgende woorden in hiërogliefenschrift:
  • Jouw lievelingskleur
  • Jouw voornaam
  • Jouw lievelingseten
Hiervoor krijg je 3 minuten 

Slide 24 - Slide

Deel 2
Afspraken

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Video

Lesdoel

Ik kan in hiërogliefen mijn naam schrijven.  

Slide 27 - Slide

Woordbegrip

Het woord hiërogliefen betekent letterlijk (in het Grieks) ‘heilige ingekraste tekens’.

Slide 28 - Slide

Hiërogliefen

De tekens waarmee de oude
Egyptenaren schreven, noemen we hiërogliefen. Hiërogliefen zien er niet zo uit als onze letters; het zijn tekeningen. Tekeningen van mensen,
dieren en voorwerpen.

Slide 29 - Slide

Afspraken
Wij vinden vaak de Egyptische afbeeldingen er vaak raar uitzien. In de Egyptische kunst bestonden bepaalde afspraken, omdat
de Egyptenaren veel van deze afbeeldingen gebruikten voor hun godsdienst.

Slide 30 - Slide

Magische krachten
Afspraken gingen dan ook over hoe dingen eigenlijk waren en hoe die af- of uitgebeeld moesten worden.
De oude Egyptenaren geloofden namelijk dat de afgebeelde dingen op een magische manier
werkelijkheid werden, en dat kon alleen als alles goed getekend was.

Slide 31 - Slide

1
Belangrijke mensen werden altijd groter afgebeeld dan de andere, minder belangrijke mensen. De farao is bijvoorbeeld altijd groter
afgebeeld dan zijn onderdanen.

Slide 32 - Slide

2
Dingen en mensen werden afgebeeld zoals men wist dat het was, en niet zoals ze gezien
werden. De kunstenaars van het oude Egypte gebruikten dan ook niet het perspectief dat wij nu gebruiken, want dat vertekende het
echte beeld.

Slide 33 - Slide


Daarom koos men de meest
herkenbare onderdelen van dat wat afgebeeld ging worden en maakte daarmee de tekening of het beeld.

Slide 34 - Slide

Het lichaam werd zo, in onze ogen, apart afgebeeld. Het hoofd
werd gezien van opzij, maar de ogen dan juist weer van voren. De schouders werden van de voorkant gezien, maar de rest van het lichaam weer van de zijkant. 

Slide 35 - Slide

Dingen mochten liever ook niet overlappen, want dan waren ze niet zichtbaar en wat niet zichtbaar is, kan ook niet bestaan.

Slide 36 - Slide

3
Dingen die op andere tijden gebeurd waren, konden wel in dezelfde afbeelding voorkomen.
Op die manier werd een verhaal verteld (een beetje zoals wij nu stripverhalen kennen).

Slide 37 - Slide

4
Kleur was noodzakelijk, want dingen hadden in werkelijkheid ook kleur. De meeste voorwerpen die bewaard zijn gebleven, hebben vaak weinig tot geen kleur meer, maar vroeger
zag alles er heel anders uit.

Slide 38 - Slide

Ook voor kleuren waren er afspraken. Mannen hadden een roodbruine huidskleur, vrouwen meer een gelige kleur. Waarschijnlijk had dit te
maken met het feit dat mannen meer buitenshuis kwamen en dus bruiner van kleur waren dan de vrouwen die meer binnenshuis werkten.

Slide 39 - Slide

Voor goden waren er andere kleuren.
Goden waren niet als mensen; hun huid was van goud. Daarom zijn goden vaak in een fellere gele kleur gekleurd. De god Osiris was anders: omdat hij onder andere de god van
de vruchtbaarheid en het nieuwe leven was, was hij meestal groen of zwart van kleur.

Slide 40 - Slide

Walk like ....
Die afspraken van vroeger zorgen ervoor dat wij de afbeeldingen van de Egyptenaren maar apart
vinden. De bekende songtekst ‘walk like an Egyptian’ is hier ook op gebaseerd.

Slide 41 - Slide

toch creatief
Veel mensen vinden dat alle Egyptische afbeeldingen er 
hetzelfde uitzien en dat het allemaal behoorlijk statisch is, dat er geen beweging of verandering in zit. Maar als je zelf eens goed kijkt, dan zie je dat de Egyptische kunstenaars, ondanks al die vaste afspraken, toch heel creatief waren.

Slide 42 - Slide

Slide 43 - Video

De opdracht 

Schrijf je naam in het Oudegyptisch met het Hiërogliefenalfabet.

Er is vast nog wel iets in je werkmapje dat nog niet af is!

Slide 44 - Slide

Hiërogliefen

Slide 45 - Slide