5.4: Voor een handvol stuivers DEEL 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Wat was een direct gevolg van de Enclosure Act?

1. Stijging van de levensstandaard van boeren
2. Verplaatsing van agrarische activiteiten naar grotere landgoederen
3. Afname van de invloed van grootgrondbezitters
4. Versterking van de positie van kleine boeren

Wat is de betekenis van huisnijverheid?

1. Ambachtelijke productie in werkplaatsen
2. Kleinhandel in eigen producten aan huis verkopen
3. Internationale handel in goederen
4. Grootschalige productie in fabrieken

Waarom vestigden fabrieken zich in steden tijdens de industriële revolutie?

1. Het was goedkoper om grondstoffen in steden te verkrijgen.
2. Steden boden een grote arbeidspopulatie.
3. De lucht in steden was schoner dan op het platteland.
4. Er was meer ruimte beschikbaar in steden.

5.4: Voor een handvol stuivers

Fabriekseigenaren doen hoge investeringen in hun machines en proberen deze terug te verdienen door hun arbeiders heel hard te laten werken voor een laag loon. Hierdoor hadden de arbeiders slechte arbeidsomstandigheden en gebeurden er vaak ongelukken. Door de snelle urbanisatie groeiden sommige dorpen uit tot grote steden. Hier leefden de arbeiders dicht op elkaar in haastig opgezette wijken. De leefomstandigheden waren erg slecht. 

Leerdoelen 5.4

5.4A: Je kunt uitleggen wat de oorzaken zijn van de slechte arbeidsomstandigheden in de fabrieken tijdens de beginperiode van de Industriële Revolutie.

5.4B: Je kunt voorbeelden benoemen van de slechte werkomstandigheden in de fabrieken.  

5.4C: Je kunt uitleggen waarom sommige regio’s tijdens het begin van de Industriële Revolutie een sterke urbanisatie kenden.  

5.4D: Je kunt benoemen wat de oorzaken zijn dat arbeiders in slechte leefomstandigheden wonen. 

Lage lonen voor arbeiders

• Fabrikanten maken hoge investeringen om winst te maken
• Machines waren erg duur!
• Doel: met zo min mogelijk kosten maximaal produceren i.v.m. winst
• Aan prijs grondstoffen kon je weinig doen, wel aan loonkosten
• Gevolgen overschot arbeiders: lang, hard werken voor laag loon

LD: 5.4A

Slechte werk-omstandigheden

• Doel: fabrieken rendabel maken!
• Nachtarbeid, zodat machines niet stil stonden! (2 ploegen x 12 uur)
• Onveilige machines en lange werkdagen zorgden voor veel ongelukken
• Strenge fabrieksreglementen met straffen voor ongelukken
• Uitvoering beleid door opzichters

LD: 5.4B

Urbanisatie

• Groeien van bestaande steden en ontstaan van nieuwe steden
• Belangrijkste oorzaak: industrialisatie
• Veel mensen trekken naar de stad op zoek naar werk
• Fabrieken bij steden vanwege gebruik stoommachine en hoge transportkosten op platteland

LD: 5.4C

Er waren meer arbeiders dan banen. Dit was gunstig voor de fabriekseigenaren. Leg uit waarom.

Arbeiders klaagden weinig over de slechte werkomstandigheden. Leg uit waarom zij dat niet deden.

Veel van de kledingproductie werd verplaatst van Europa naar landen als Bangladesh (bij India). Bedenk een reden waarom bedrijven hiervoor kozen.

Aan de slag!

• Opdrachten 5.4
• Werkboek of laptop
• Eerste 5 minuten zelfstandig werken

Wat is de belangrijkste reden dat arbeiders door fabrikanten slecht werden betaald?

1. Arbeiders waren niet productief genoeg
2. Fabrikanten wilden winst maximaliseren
3. De overheid legde lage lonen op
4. Arbeiders vroegen te veel loon

Wat is de betekenis van urbanisatie?

1. Het proces waarbij mensen naar de stad verhuizen.
2. Het proces waarbij mensen op één plek blijven wonen.
3. Het proces waarbij mensen naar het platteland verhuizen.
4. Het proces waarbij mensen naar een ander land verhuizen.